شکل معماری با ویروس کرونا چطور خواهد بود ؟
کرونا ویروس و معماری درآینده و شیوع ویروس کرونا، جهان خارج از خانه‌هایمان را به بیابان تبدیل کرد.
به غیر از کارکنان بخش ضروری این روزها مردم به ندرت در فضاهای عمومی حاضر می‌شوند و برای بیشتر ما دنیا در خانه خلاصه شده است.
شهرهای مدرن طوری طراحی نشده‌اند که با زندگی در دوران شیوع یک بیماری همهگیر سازگار باشند. لیدیا کالیپولیتی، استادیار رشته معماری در کالج "کوپر یونیون" نیویورک می‌گوید این روش زندگی وارونه شهرها را به "ردیفی نامنظم از اتاق‌خواب‌ها و کارگاه‌های جدا از هم تبدیل کرده است."
قرن بیست و یکم تا حالا شیوع بیماری‌هایی مثل سارس، مرس، ابولا، آنفولانزای مرغی و خوکی را به خود دیده و حالا هم کووید-۱۹ از راه رسیده است.
اگر واقعا به عصر بیماری‌های همهگیر پا گذاشته‌ایم، شهرهای آینده را چطور باید طراحی کنیم تا فضاهای خارجی به مناطق پرخطر تبدیل نشوند و همچنان امن و قابل استفاده باقی بمانند.
واقعیت این است که شهرها در رابطه با پیشگیری از بیماری پیشرفت زیادی داشته‌اند.
سونیا شاه، خبرنگار علمی و نویسنده کتاب‌های "تب" و "بیماری‌های همهگیر" می‌گوید: "در گذشته زندگی در شهر امید به زندگی را کاهش می‌داد … شهرها تله مرگ بودند. "
این پیش‌بینی که تا سال ۲۰۵۰، حدود ۶۸ درصد جمعیت جهان در شهرها زندگی خواهند کرد، نیاز مبرم به طراحی شهرهایی مناسب برای بیماری‌های همهگیر بیشتر حس می‌شود.
همه شهرها به یک اندازه در برابر بیماری آسیب‌پذیر نیستند.
شهرهای ثروتمند مثل کپنهاگ که پر از فضاهای سبز هستند و از امکانات دوچرخه‌سواری زیادی برخوردارند، به دلیل مزیت‌های بهداشتی خود شهرت جهانی دارند.
الویس گارسیا، کارشناس بهداشت عمومی و استاد مدرسه عالی طراحی هاروارد می‌گوید در مکانی که سیستم تخلیه فاضلاب مناسب یا دسترسی به آب پاکیزه برای شست و شو وجود ندارد، "احتمال شروع و گسترش بیماری همهگیر از هر جای دیگر بیشتر است."
او می‌گوید: "تخمین زده می‌شود تا ۱۰ سال آینده ۲۰ درصد جمعیت جهان در مناطق شهری با دسترسی محدود به زیرساخت‌های مناسب آب و فاضلاب و بهداشت زندگی خواهند کرد. "
اولین قدم برای ساخت شهری سالم‌تر، تامین نیازهای اولیه بهداشتی است.
گارسیا می‌گوید: "این یعنی برخورداری از سیستم‌های مناسب آب و تخلیه فاضلاب و خانه‌هایی با کیفیت."
تراکم جمعیت یکی دیگر از عواملی است که به نظر می‌رسد روی گسترش بیماری‌های مسری تاثیر شدیدی دارد.
تراکم جمعیت می‌تواند به ازدحام منجر شود و میزان انتقال بیماری را افزایش دهد.
ووهان، کانون شیوع کووید -۱۹در جهان که ۱۱ میلیون نفر در آن سکونت دارند، پر جمعیت‌ترین شهر در منطقه مرکزی چین به حساب می‌‌آید.
به همین ترتیب، نیویورک هم که بیشترین تراکم جمعیت را در آمریکا دارد یکی از بدترین شهرها از نظر میزان شیوع کرونا و مرگ ناشی از آن در این کشور بوده است.
تغییر در نحوه استفاده از فضاهای شهری در پی شیوع ویروس کرونا، می‌تواند تا حدودی به ما نشان دهد شهرهای مقاوم در برابر بیماری‌های همهگیر در آینده چه شکلی خواهند داشت.
در شهرهای سراسر جهان خیابان‌ها بسته شده‌اند تا مردم فضایی بیشتری داشته باشند.
نزدیک به ۱۲۰ کیلومتر از خیابان‌های شهر اوکلند ایالت کالیفرنیای آمریکا بسته شده تا فضای کافی برای پیاده‌روی و دوچرخه سواری وجود داشته باشد.
در جریان شیوع یک بیماری، دسترسی به فضاهای سبز برای سلامت جسم و روان ساکنان شهرها اهمیت زیادی دارد.
ماریانتی تاتاری، آرشیتکت شرکت معماری "یو‌ان استودیو" در آمستردام می‌گوید: " ۲۰ دقیقه 'زمان سبز' در طول روز به ما کمک می‌کند رویکردی سالم و انسانی به اوضاع کنونی داشته باشیم."
اما با توجه به ضرورت رعایت بهداشت در جلوگیری از بیماری، بودن در پارکی که امکانات لازم برای تمیز نگه داشتن دستان در آن وجود ندارد، یک نگرانی محسوب می‌شود.
لیلا مک‌کی، مدیر مرکز طراحی شهری و سلامت روانی معتقد است باید ساخت ایستگاه‌های شست و شوی دست در همه شهرها شدت بیشتری بگیرد.
او می‌گوید: "اگر همه دست‌هایشان را به طور مدام بشویند، انواع بیماری‌ها کاهش خواهند یافت."
جو دا سیلوا، متخصص مدیریت توسعه پایدار جهانی در شرکت خدمات مهندسی آروپ معتقد است باید در نحوه ساخت محیطهای داخلی‌مان هم تغییر ایجاد کنیم.
او می‌گوید در ساختمان‌هایی که فضاهای مشترک دارند "می‌توانیم به نصب بیش از یک آسانسور و ساخت چندین راه‌پله عمومی فکر کنیم. "
این کار مانع از ازدحام جمعیت در فضاهایی می‌شود که مورد استفاده تعداد زیادی از مردم هستند و به همین دلیل در آن‌ها افراد در فاصله نزدیک به هم قرار می‌گیرند.
علاوه بر این خانه‌هایمان هم باید تغییر کنند.
به منظور جلوگیری از هدر رفتن گرما و انرژی بسیاری از فضاهای کاری، آپارتمان‌ها و ساختمان‌های بزرگ پنجره‌های بازشو ندارند.
اما به گفته کالیپولیتی اگر قرار باشد وقت بیشتری را در محیطهای داخلی بگذرانیم، خانه‌هایمان نیاز به تهویه بهتر و نور بیشتری دارند.
او از ضرورت پرهیز از آنچه "نشانگان بیماری ساختمان" نام گرفته، حرف می‌زند: "این زمانی اتفاق می‌افتد که ساختمان کاملا مسدود باشد و عوامل بیمار‌ی‌زا از طریق سیستم‌های تهویه هوا دوباره به گردش درآیند. "
به گفته یوهان ولتیر از دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه وستمینیستر، اگر قرار است بیماری‌های همهگیر به بخشی عادی از زندگی ما تبدیل شوند، شهرهای‌مان هم باید قابلیت سازگاری بیشتری داشته باشند.
او می‌گوید: "چنین چیزی در بحرانی مثل آنچه در حال حاضر گرفتارش هستیم، به معنای ساخت مسکن موقت و مراکز بهداشتی قابل تغییر و در اختیار داشتن فضای کافی برای ساخت آن‌ها در شهرهاست. "
یکی از نمونه‌های این مورد بیمارستان موقت نایتینگل در لندن است. یک مرکز همایش طی تنها نه روز به بیمارستانی با گنجایش ۴ هزار بیمار تبدیل شد. بیمارستان هزار تخت‌خوابی در ووهان که ظرف ده روز از اول ساخته شد هم یک مثال دیگر است.
در اختیار داشتن فضا و قابلیت لازم برای ساخت فوری این بناهای موقتی یکی از ویژگی‌های اساسی شهری مناسب برای بیماری‌های همهگیر است.
اما ولتیر می‌گوید شهرها ممکن است پا را از این هم فراتر بگذارند "تا بتوانند به سرعت تغییر کنند، از توزیع اقلام ضروری، خرید و کالاها گرفته تا مسیرهای تخلیه.
به این ترتیب استفاده متفاوت از فضاهای کنونی، به کار‌گیری اقدامات بهداشتی بیشتر و تغییر در جهت ایجاد فضای بیشتر برای عابران پیاده، همگی ویژگی‌های کلیدی یک شهر مقاوم در برابر بیماری‌های همهگیر در آینده خواهند بود.
اما به نظر داوینا جکسون، کارشناس طراحی و معماری و نویسنده کتاب "شهرهای داده محور: ماهواره‌ها چطور معماری و طراحی را متحول می‌کنند"، یکی از بزرگ‌ترین تغییرات در شهرها مثل یک ساختمان مجلل جدید یا یک پارک بزرگ تازه تاسیس قابل رویت نخواهند بود.
"شهرهای آینده باید طوری طراحی شوند که از پس جریان‌های کاملا نامرئی مثل یک ویروس جهانی برآیند. و این زمانی است که نقشه‌برداری داده‌ها وارد عمل می‌شود."
او یکی از پروژه‌های آزمایشگاه سنسیبل سیتی در موسسه فناوری ماساچوست (دانشگاه ام آی تی) را مثال می‌زند.
پژوهشگران این آزمایشگاه برای تشخیص غلظت مواد مخدر غیرقانونی و باکتری‌های مضر در مناطقی مشخص، حس‌گرهایی را در فاضلاب نصب کردند.
یک شهر مناسب برای بیماری‌های همهگیر احتمالا پر است از حس‌گرهای غیر قابل رویتی که نقشه گسترش بیماری را ثبت می‌کنند.
یک جنبه مهم دیگر در ساخت شهری مقاوم در برابر بیماری‌های همهگیر در نظر گرفتن نحوه تامین غذا است.
منابع از گوشه‌های مختلف جهان ظرف چند روز یا ساعت به مراکز شهری می‌رسند و ویروس‌ها را با خود می‌آورند.
سونیا شاه، نویسنده و خبرنگار علمی می‌گوید: "شهرهای ما قلعه نیستند. "
بحران کووید-۱۹ از ووهان شروع شد، شهری با یک ایستگاه قطار بزرگ که آن را به بقیه نقاط چین و یک فرودگاه بین‌المللی پر رفت و آمد متصل می‌کند.
کرونا ویروس و معماری درآینده
شاه می‌گوید: "قبل از اعمال قرنطینه، ۵ میلیون نفر ووهان را ترک کردند."
او می‌گوید برای کاهش میزان خطر، در آینده شهرها باید بومی‌تر شوند و به خودکفایی بیشتری برسند.
"منظور این نیست که هر منطقه‌ای باید مثل یک جزیره باشد، بلکه صحبت از نوعی حس تعادل و پایداری است که می‌توانی آن را درون جامعه خود ببینی. "
در حال حاضر نمونه‌هایی از کشاورزی شهری وجود دارد که در صورت نبود گزینه‌های دیگر، غذای میلیون‌ها نفر را تامین می‌کنند.
در جریان جنگ جهانی دوم آمریکایی‌ها در ۲۰ میلیون قطعه زمین سبزیجات خانگی کاشتند که با ۴ میلیون کیلوگرم محصول سالانه، ۴۴ درصد از کل محصولات کشاورزی آمریکا را تشکیل می‌داد.
اما ساخت یک شهر خودکفا همچنان چالشی بزرگ محسوب می‌شود.
الویس گارسیا از دانشگاه هاروارد معتقد است شهرهای آینده نه فقط از نظر منابع غذایی بلکه همچنین به لحاظ دسترسی روزانه به امکانات رفاهی باید بومی‌تر شوند.
او می‌گوید:"شاید مجبور به ساخت شهرک‌های هسته‌ای داخل کلان‌شهرها شویم."
یک نمونه از این موارد هم 'شهر ۲۰ دقیقه‌ای' است که پیش از شیوع ویروس کرونا در ملبورن استرالیا تحت آزمایش بود.
در یک شهر ۲۰ دقیقه‌ای تقریبا همه آنچه شهروندان نیاز دارند از خرید گرفته تا ورزش و مراقبت‌های بهداشتی، تنها ۲۰ دقیقه پیاده یا با دوچرخه از آن‌ها فاصله دارد.
بومی‌سازی همچنین می‌تواند به حل یک موضوع جنجالی دیگر در مسیر مبارزه با یک بیماری همه‌گیرش کمک کند: حمل و نقل عمومی.
با وجود این که حمل و نقل عمومی به عنوان یک راه حل زیست محیطی برای کاهش آلودگی هوای ناشی از سفر با خودروهای شخصی مورد استقبال قرار گرفته اما در شرایط شیوع بیماری گزینه‌ای ایده‌آل به نظر نمی‌رسد.
کرونا ویروس و معماری درآینده
یوهان ولتیر می‌گوید به این ترتیب شهرها باید امکانات بیشتری برای دوچرخه‌سواری ارائه دهند و شاید مجبور شوند "مسیرها و خیابان‌های کوچک بیشتری فراهم کنند تا راه‌های جایگزین برای رفت و آمد وجود داشته باشد و عده زیادی همزمان از یک خیابان یا وسیله حمل و نقل عمومی واحد استفاده نکنند. "
اما در حالی‌که جهان با شرایط تلخ کنونی دست به گریبان است، به راحتی نمی‌توان راهی برای خروج از این مشکل پیدا کرد.
روبرتو پالومبا، آرشیتکتی که در حال حاضر خود را در خانه‌اش در میلان قرنطینه کرده معتقد است برای ساخت شهرهای آینده باید طرز تفکرها تغییر کند.
