مدل دیستورشن فاشیایی (FDM مخفف Fascial Distortion Model) یک دیدگاه در آناتومی برای مواجهه و درمان آسیب های ارتوپدی و برخی شرایط خاص پزشکی است که تا این زمان به درمان‌ها پاسخ مناسبی نداده‌اند یا آنکه با روش‌های فعلی، روند التیام آنها آهسته و کند یا ناقص است.
همانطور که گفته شد مدل دیستورشن فاشیایی (FDM) یک دیدگاه کالبدی (آناتومیک) است، که توسط یک پزشک آمریکایی استفان تیپالدوس، پایه‌گذاری شده است. در این مدل علت اصلی تقریباً تمامی آسیب‌های اسکلتی عضلانی (و بسیاری از شرایط عصبی و پزشکی دیگر) به یک یا چند مورد از شش تغییر پاتولوژیک خاص در بافت‌های همبند بدن (نوارهای فاشیال، رباط ها، تاندون‌ها، رتیناکولوم و غیره) مرتبط می‌شوند. مدل FDM یک تفسیر خلاصه و پاتولوژیک آسیب‌های فاشیال است و عواقب ساختاری مداخلات ارتوپدی، پزشکی، جراحی و دستکاری را مورد تعمق قرار میدهد.
برای ساخت این مدل، دکتر تیپالدوس شش نوع اصلی دیستورشن‌های فاشیایی را توصیف و علائم مشخصه ظاهری، زبان بدن و بروز احتمالی هر یک از آنها را با و بدون درمان‌های مدل دیستورشن فاشیایی، تشریح کرد. وی سپس مدل خود را در مدت زمان تقریباً 15 سال آزمایش کرد و دریافت که این مدل بهشکل استثنا‌ئی خوب عمل می‌کند. در ابتدای کار، او بیشتر مصدومیتهای حاد را (در اتاق اورژانس و به روش منیپولیشن خاص خودش) درمان می‌کرد و تقریباً در همه موارد روش های او منجر به بهبود فوری میشدند. اما با گذشت سالها، او مدل خود را بتدریج در موارد دشوارتری آزمایش کرد، به طوری که بعضی از آزمایش های او مربوط به آسیب‌هایی بود که از رویداد آنها20 سال گذشته بود. ولی باز هم نتایج مثبت و در اکثر موارد چشمگیر و قابل توجه بود.
فاشیا (نیام) بافت همبند نازک و فیبری است که تمام عضلات، تاندون‌ها، مفاصل و اندام‌ها را احاطه کرده و به انتقال مایعات (هورمون‌ها، مواد شیمیایی، مواد مغذی، اکسیژن) در بدن کمک می کند.
فاشیا، تار یا تور انعطاف‌پذیری در زیر پوست است که همه اندام‌هایی که در برابر پارگی، چین خوردگی، تاشدگی و سایر دیستورشن‌ها آسیب پذیر هستند را در کنار هم نگاه می‌دارد.
از نگاه ارتوپدی سنتی، این آسیب‌ها بر اثر گذشت زمان (معمولا چند هفته) بهبود می‌یابند. اما با استفاده از مدل دیستورشن فاشیایی، امکان تشخیص و درمان و بهبودی کامل آن ها معمولا در یک یا دو جلسه درمانی، فراهم میشود.
مدل دیستورشن فاشیایی، شش وضعیت مختلف اختلال در عملکرد فاشیا را مشخص می کند:
· تریگر باند (نوار ماشه‌ای): این اختلال در بین انواع دیستورشن‌ها، متداول‌ترین است. تریگر باند، فیبرهای پیچ یا چین خورده بافت همبند یا فاشیا هستند که باعث ایجاد درد بشکل سوزش یا کشش می شوند. در این اختلال، بیماران عموماً مکان درد را با حرکت دادن دست خود در امتداد طول فاشیای آسیب دیده، توصیف می‌کنند.
· تریگر پوینت‌های هرنی (فتق) شده : در این اختلال، به مکان‌هایی که بافت فاشیای پوشاننده را تحت فشار قرار داده میدهند، نقاط ماشه‌ای گفته میشود. بیماران این اختلال را با دردهای عمیق توصیف می کنند و آنها را با اشاره یا فشار دادن انگشتان روی ناحیه درد نشان می دهند.
· دیستورشن (اختلال) پیوسته: آسیب دیدگی در ناحیه‌ای که رباط یا تاندون در حال انتقال به استخوان است رخ میدهد و معمولاً از آن به عنوان رگ به رگ شدن مفصل یاد می شود. بیماران این اختلال را به شکل درد شدید در یک نقطه توصیف می کنند و اغلب فقط با استفاده از یک انگشت به ناحیه اشاره می کنند.
· دیستورشن تاشدگی: این اختلال، شامل تغییر سه بعدی صفحه فاشیایی است که با گسترش و انقباض نادرست فاشیا در اطراف مفاصل رخ می دهد. بیماران این اختلال را معمولاً با پوشاندن مفصل با دست نشان میدهند و به صورت کلامی آنرا به صورت درد دردناک در مفصل توصیف می‌کنند.
· دیستورشن سیلندر: این اختلال ناشی از روی هم افتادن حلقه‌های فاشیا است که بیشتر در نواحی غیر مفصلی باعث ایجاد درد می‌کند. ناراحتی ناشی از اختلال سیلندر به شکل دردی توصیف می شود که از مکانی به مکان دیگر منتقل میشود یا باعث بی حسی و گزگز می شود.
· فیکساسیون تکتونیک: این اختلال ناشی از عدم امکان سر خوردن سطوح فاشیال است و بیماران این وضعیت را به صورت سفت و خشک شدگی توصیف می کنند.
اندیکاسیون‌های درمان FDM به طور کلی شامل اختلال در سیستم اسکلتی عضلانی است که با درد مزمن مشخص می شود. بسیاری از اختلالات سیستم اسکلتی - عضلانی که در گذشته درمان آنها دشوار یا آهسته بوده، در حال حاضر با استفاده از تکنیک‌های فاشیایی سریع‌تر درمان می‌شوند.
آسیب های شایع و FDM
برخی از آسیب های رایج که با درمان های دستی FDM به راحتی رفع می‌شوند عبارتند از:
کشیدگی و پارگی عضلات
پیچ خوردگی مچ پا
آتل شین (شین اسپلینت)
بیماری اسگود شلاتر
ویپلش
سردرد
درد شانه
نقاط منجمد
سنگ کلیه
فاشیای پلانتار (کف پا)
رگ به رگ شدگی
کشیدگی و التهاب تاندونیت
کمر درد
درد مزمن و FDM
دردهای مزمن می‌تواند با استفاده از FDM، با موفقیت درمان شوند، التبه درمان این درد ها در مقایسه با آسیب‌های حاد، به زمان بیشتری نیاز دارد. سیاتیک، سندرم تونل کارپال و بسیاری از آسیب‌های مزمن دیگر، از مواردی هستند که میتوانند با موفقیت توسط این مدل درمان شوند.
درمان
پس از تشخیص و شناسایی، اختلال به کمک توسط درمان‌های دستی ویژه که شامل تکنیک‌های خاص اعمال فشار جهت دار است، درمان می شود. این درمان می‌تواند شامل دستکاری فاشیا در مناطق بزرگی از بدن و/ یا مفاصل محدود باشد. در این درمان، شناسایی صحیح بافت فاشیال و تشخیص عامل احتمالی و اصلی درد، بر بهبود درد و رفع محدودیت‌های حرکتی اهمیت زیادی دارد.
بعد از درمان
پس از درمان، ممکن است در ناحیه آسیب دیده، مقداری تورم، کبودی و حساسیت به لمس وجود داشته باشد.
حرکت: یکی از بهترین کارها پس از درمان حرکت کردن است! البته توجه کنید این موضوع به معنای دویدن در مسابقات دو و ماراتن نیست. این تنها به این معنی است که شما باید پس از درمان، پیاده روی کنید یا فعالیتی مانند دوچرخه سواری آسان یا نظایر آن انجام دهید. در این مرحله، معمولا یک فیزیوتراپیست نیز به منظور تهیه یک برنامه مبتنی بر حرکت با بیماران کار می‌کند.
یخ: بر روی بخش‌های تحت درمان یا زخم شده، یخ بگذارید. اما آنرا مستقیماً روی پوست قرار ندهید. یخ را با یک حوله کاغذی یا پارچه‌ای بپوشانید و فقط به مدت 10 دقیقه آن را بر روی محل آسیب دیدگی قرار دهید و مرتبا این عمل را تکرار کنید (5-10 بار در طی 24 ساعت و پس از جلسه درمان).
استراحت بیش از حد: استراحت بیش از حد به بافت بدن شما فرصتی برای بهبود صحیح نمی‌دهد. اما انجام حرکاتی که منجر به درد نمی‌شوند، باعث کشش و فشار در بافت‌ها و کمک به قرارگیری صحیح اختلال‌های فاشیا و درمان می‌شوند.
گرما: پس از درمان، باید از گرم کردن محل آسیب دیدگی اجتناب کرد. پد گرم، حمام، وان آبگرم و دوش آب گرم و طولانی می توانند مانع پیشرفت شما در هنگام استفاده از مدل دیستورشن فاشیایی شوند.
برای مطالعه مقاله مدل دیستورشن فاشیایی می توانید وارد سایت سایا شوید و مطالعه کنید.
