تخریب ساختمان با اهداف گوناگونی صورت میگیرد که یکی از مهم‌ترین آنها حذف ساختمان فرسوده و گودبرداری مجدد محل است. ساختمان‌های فرسوده علاوه بر اینکه به زیبایی شهر صدمه می‌زنند، از نظر ایمنی و زیست محیطی نیز آسیب‌زا هستند. اغلب این ساختمان‌ها در برابر زلزله و طوفان مقاوم نیستند و همین موضوع می‌تواند باعث صدمه دیدن یا حتی تخریب سازه‌های مجاور شود و به جان و مال ساکنین این ساختمان‌ها آسیب بزند.
از همین رو مهندسی تخریب ساختمان اصول و روش‌هایی را برای تخریب به وجود آورده است تا بتوان این ساختمان‌های مضر را در ایمن‌ترین حالت ممکن حذف کرد.
انواع روش‌های تخریب ساختمان
همانطور که در بخش قبل گفتیم، تخریب ساختمان بسته به اندازه‌ی سازه و مصالح به کار رفته در آن به روش‌های گوناگونی از قبیل انفجار، استفاده از توپ تخریب، بولدزر و ماشین‌آلات سنگین و همچنین به صورت دستی انجام می‌شود.
تخریب سازه در ایران به دو روش دستی و ماشینی (استفاده از بولدزر و ماشین‌آلات سنگین) انجام می‌شود.
روش تخریب دستی
در این روش، تخریب توسط افراد صورت میگیرد. به این ترتیب که کارگران متبحر در زمینه‌ی تخریب از بالاترین نقطه‌ی سازه شروع به تخریب آن می‌کنند.
این روش هزینه‌ی بسیار پایینی دارد که آن را برای کارفرما مناسب می‌سازد، اما باید به این نکته دقت کنید که سرعت تخریب به دلیل استفاده از ابزارهای دستی و تعداد کم افراد دخیل در فرایند تخریب، بسیار کند است.
روش تخریب ماشینی
در روش ماشینی، عملیات تخریب ساختمان با کمک ماشین‌های سنگینی همچون بولدرز، لودر و پیکور انجام می‌شود.
سرعت عملیات در این روش بسیار بالاتر از روش دستی است اما هزینه‌ی عملیات بسیار بیشتر است و سروصدای ناشی از کار ماشین‌ها برای همسایگان مجاور سایت تخریب آزاردهنده خواهد بود.
پس بهتر است که پیش از شروع عملیات تخریب با این روش، همسایگان را از این موضوع مطلع کنید.
قوانین تخریب ساختمان
قوانین تخریب ساختمان مواد ۱۹۲تا ۲۳۶ را در آیین‌‌نامه‌ی اجرایی ساختمان به خود اختصاص داده‌اند. این قوانین در ۶ بخش دسته‌بندی شده‌اند:
· عملیات مقدماتی تخریب
· اصول کلی تخریب
· تخریب و برچیدن دیوارها
· تخریب و برچیدن طاق‌ها
· تخریب و برچیدن اسکلت فلزی ساختمان
· تخریب دودکش های بلند، برج ها و سازه های مشابه
· مراحل تخریب ساختمان
پیش از شروع عملیات تخریب ابتدا باید برق ساختمان را از کنتور قطع کنید و درصورتی که کنتور در داخل ساختمان قرار داشت آن را خارج و به مکان دیگری منتقل کنید. در اقدام بعد، باید از اداره‌ی گاز درخواست قطع گاز کنید و با بستن فلکه‌ی آب، آب را نیز قطع نمایید. پس از قطع تمامی موارد بالا نوبت به جداسازی لوازم و شیرآلات و سیم‌ها از داخل ساختمان می‌رسد.
در این مرحله پیمانکار موظف است تا طبق قواعد موجود در مبحث ۱۲ مقرات ملی ساختمان، حریم امنی در اطراف ساختمان ایجاد کند و مراحل جداسازی المان‌های داخلی ازقبیل درها، پنجره‌ها، بازشوها، چارچوب‌ها را آغاز نماید.
در ادامه کارگران متخصص تخریب، عایق‌های رطوبتی سقف و مصالح شیب‌بندی آن را جدا می‌کنند تا به پوشش سقف برسند. اگر طاق ضربی باشد و دیوارها حامل باشند کارگران می‌توانند طاق را تخریب و تیراهن‌های موجود در آن را جدا نمایند.
انتخاب روش تخریب بسته به نوع سقف و اسکلت ساختمان دارد اما در تمامی روش‌ها سازه‌ها از بالا تخریب می‌شود و عملیات تخریب تا پایین ادامه پیدا می‌کند.
در حین عملیات تخریب نخاله‌های حاصل از فرایند بارگیری و به بیرون ساختمان منتقل می‌شوند تا از فشار بار موجود در سازه‌ی در حال تخریب کاسته شود.
در نهایت فونداسیون ساختمان تخریب می‌شود و نخاله‌های آن با توجه به جنس فونداسیون با ترتیب مرتبط به جنس هر سازه، از محل تخریب خارج می‌شوند.
منبع: وب‌سایت سازه گستر فلق
