همانطور که مستحضرید، با توجه به اینکه کشور ما در یکی از حساسترین نقاط خاورمیانه و غرب آسیا واقع شده، همواره هدف تهدیدهای مختلف از آنسوی مرزها بخصوص قاچاقچیان و اشرار و گروهکهای تروریستی و ضد‌انقلاب بوده است. با توجه به این حساسیت جغرافیایی و تهدید‌ها، نیروی انتظامی و دیگر نهادهای نظامی که موظف به حفاظت از حقوق مرزنشینان و کشور هستند هزینه‌های سنگینی برای دفاع از خاک مقدس جمهوری اسلامی ایران و امنیت شهرهای مرزی کشور داده اند. متاسفانه در چند سال اخیر با افزایش مجروحین و شهدای مرزی میان بچه‌های نیروهای انتظامی و مرزبانان، با وجود تلاشهایی که در فرم تعاملات مرزی با کشورهای همسایه و افزایش آموزشهای تخصصی مرزبانان انجام گرفته، اقدامات کافی منجمله بروزرسانی فناوریهای روز مرزبانی و تهمیدات لازم برای حفظ امنیت مرزها و بخصوص جان مرزبانان کشور انجام نشده. این امر از یک سو ناشی از عدم هماهنگی های درون سازمان و بین سازمانی است و از سوی دیگر ناشی از تمرکز غیر متقارون به خارج از مرزها و عدم تخصیص منابع لازم به نیروهای مرزبانی است.
در همین راستا در ماهی که گذشت باز هم با افزایش تعداد شهدای مرزی روبرو بودیم که بار دیگر یادآور اهمیت امنیت مرزبانان بود که به یکی از اصلی‌ترین چالشهای نظامی-امنیتی کشور تبدیل شده. خبر شهادت ۳ تن از بچه‌های نیروهای انتظامی در کرمان در درگیری با قاچاقچیان و اشرار و شهادت مرزبان سردار حسین‌خانی در آذربایجان غربی و چند مورد دیگر، برخی از فرماندهان دلسوز نیروی انتظامی و سپاه را نگران کرده. البته این نگرانیها و حتی اخبار مربوط به شهادت مرزبان کشور برخی اوقات به دلیل حسیاستهای امنیتی-نظامی رسانه‌ای نمیشوند، اما در محافل نظامی‌ها به خوبی میشود این نگرانیها را حس کرد. همانطور که در گذشته نیز در چند مورد به این مهم پرداخته بودیم، با توجه به شرابط نامناسب امنیت مرزبانان و شهادت شماری از آنها در ماه‌های اخیر، بار دیگر باید از مسئولین و فرماندهان نیروی انتظامی پرسید که چرا به بهبود وضعیت مرزبانان کمکی نمیکنند و چه برنامه‌هایی برای کاهش تعداد شهدا و مجروحین مرزبان دارند؟
هفته گذشته در پی انتشار خبر شهادت بچه‌های نیروهای انتظامی در کرمان، فرمانده انتظامی آن استان اعلام کرد که «با انهدام کاروان اشرار مسلح در دشت سمسور، سه نفر از ماموران پدر واقع لیس به درجه رفیع شهادت نائل و شش تن دیگر مجروح شدند». به گزارش شفقنا به نقل از منابع خبری، در ادامه درگیری ماموران نیروی انتظامی استان کرمان در مرز کرمان و سیستان و بلوچستان، فرمانده قرارگاه عملیاتی ابوذر استان کرمان هم به شهادت رسید. در این درگیری‌ها استواریکم احسان شیرخانی، سرباز وظیفه امیر حسین خدادادی و همچنین مهدی توسنگ، به درجه رفیع شهادت نائل و ۶ نفر از ماموران مجروح شدند. فقط یک هفته پیش از این حادثه نیز سرباز رضا هدایتی، سرباز هنگ مرزی سردشت که برای تأمین امنیت مناطق مرزی راهی نقاط محل تردد تروریست‌ها شده بودند، بر اثر اصابت گلوله به درجه رفیع شهادت نائل آمد.
در پی این حوادث برخی از فرماندهان نیروی انتظامی در گفتگوهایشان با خبرگزاری‌های مختلف با پیام تسلیت به خانواده‌های شهدای مرزبان، از آنها دلجویی کردند. در این میان معاون رئیس جمهور و رئیس بنیاد شهید هم با صدور پیامی ضمن تسلیت شهادت مرزبانان و بچه‌های نیروهای انتظامی در درگیری با قاچاقچیان مرزی، برای آن شهدای معزز علو درجات مسألت کرد. در حالی که چنین پیامهایی همیشه برای خانواده‌های این عزیزان مایه دلگرمی و برای مرزبانان دلیر کشور روزنه‌ای از امید و نشانه‌‌ای از توجه به آنهاست، نیازها و امنیت آنها را تأمین نمیکند.
لازم به یادآوریست که چالش حفظ امنیت مرزها و مرزبانان ما موضوع جدیدی نیست و جدا از تهدیدات امنیتی که به آنها اشاره کردیم، ما به دلیل داشتن نزدیک به ۹۰۰۰ کیلومتر خط مرزی، که شامل مرز خشکی با ۷ کشورو مرز آبی با ۶ کشور میشود، نیاز به توجه و تخصیص بودجه کلانی به فرماندهی مرزبانی که زیرمجموعه نیروی انتظامی ستاد کل نیروهای مسلح است، داریم. ما در کشور دارای ۱۶ استان مرزی هستیم که بیش از ۴۵ درصد جمعیت کشور را در خود گنجانده‌اند و بدلیل شرایط اقتصادی نابسامانی که این استانها و شهرهای مرزی ما مانند استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، کرمانشاه و کردستان دچار آن هستند، پتانسیل بالایی برای تردد و فعالیت قاچاقچیان و گروهکهای تروریستی دارند که جان مرزبانان را بیشتر از نقاط دیگر کشور به خطر میندازد.
پیش تر هم در چندین مورد گفته بودیم که عدم استفاده از فنآوری‌های نوین یکی از دلایل به خطر افتادن جان مرزبانان و مامورین نیروهای انتظامی در مبارزه با قاچاقچیان و اشرار در شهرهای مرزی کشور است. یکی از راهکارها هوشمندسازی و آپدیت کردن تجهیرات استفاده شده در مرزهای نگهبانیست. امروز اگر به یگان‌های مرزبانی کشور سری بزنید، شاهد آن خواهید بود که ابزار و تجهیرات مرزبانان ما اکثرا تجهیرات قدیمی هستند که برخی از آنها از دوران دفاع مقدس تاکنون جایگزین نشده‌اند. بروزرسانی و هوشمند سازی مرزها البته قولی است که مسئولین سالهاست میدهند. این هوشمند سازی و بروزرسانی تجهیزات شامل زیرساخت‌های فیبرنوری، توسعه اتوماسیون اداری،ابزار اپتیکی، الکترونیکی، و پهپادی و دیگر تجهیزات نوین، منجمله خودروهای عملیاتی سبک است که اکثر کشورهای در حال توسعه دنیا در حال دسترسی به آنها هستند.
یکی دیگر از مشکلات هم بروز نبودن و نیاز مبرم به اصلاح دستورالعمل‌ها و قوانین مربوط به مرزبانی است که برخی از آنها نزدیک به نیم قرن است که تغییر نکرده‌اند. در همین ارتباط سال گذشته سردار احمدعلی گودرزی هشدار داده بوده که قوانین مرزبانی در حال حاضر بازدارندگی لازم را ندارند و نیاز به بررسی و اصلاح دارند اما قدم خاصی در این زمینه نیز انجام نشده است. مشکل اینجاست که ما در بحث بازدارنگی بیش از حد به امنیت موشکی و فرامرزی تمرکز کرده ایم و به همین علت است که از داخل بازمانده ایم.
در این چند دهه اخیر این تلاش‌های شبانه‌روزی و مجاهدت گونه مرزبانان در حراست از مرزها بوده که نقش بسزایی در عدم افزایش بیشتر جرایم و ارتقاء امنیت کشور داشته. قطعا ساکنین شهرهای مرزی و دیگر هموطنانمان قدردان این تلاش‌ها و مجاهدت ها هستند اما امروز مرزهای ما در کنار تامین بودجه برای تهیه و ساخت ابزارهای مورد نیاز امروزی و در راستای هوشمند سازی مرزها، نیازمند جدیت و پشتکار جمعی مسئولان است و در واقع عزم جدی در این زمینه نیاز است تا با هوشمند سازی مرزها جلوی تلفات انسانی ناشی از ورود و خروج غیر قانونی مواد مخدر و اسلحه گرفته شود. سوالی که باقی میماند این است که چند مرزبان دیگر باید فدا شوند تا پشت میزنشینان دست به اقدامات جدی بزنند؟
