در یکی دو ماه گذشته و با داغ شدن بحث برگزاری کنکور سراسری در شرایط وخیم کرونایی کشور، یکی از موضوعات مطرح شده در ارتباط با کنکور، بحث سهمیه دانشگاهی فرزندان ایثارگران و شهدا بوده که حاشیه‌های خاص خود را به همراه داشته است. البته موضوع سهمیههای کنکور سالهاست که تبدیل به یکی از مناقشه‌‌های اصلی داوطلبان و مسئولان شده و به نتیجه خاصی هم نرسیده است.
ما قبلا هم به موضوع سهمیهها پرداخته بودیم و با توجه به حاشیه‌های بوجود آمده در این ارتباط در یکی دو ماه گذشته، لازم دیدیم مروری دوباره بر این موضوع داشته باشیم. اکنون با توجه به بیکاری گسترده فارغ التحصیلان دانشگاهی و مشکلات اشتغال خانواده شهدا و ایثارگران، این سوال مطرح میشود که سهمیههای آموزش عالی اصولا چه ارزشی دارد و آیا بهتر نیست بجای این سهمیهها، به فکر ارائه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و تسهیل شرایط اشتغال برای فرزندان شاهد و ایثارگران باشیم؟
همانطور که مستحضرید کنکور سراسری سهمیهها و تقسیم‌بندهی‌های مختلفی دارد. داوطلبانی که شرایط خاصی دارند از این سهمیهها در کنکور استفاده می‌کنند. سهمیهها شامل مواردی همچون سهمیه رزمندگان، سهمیههای مناطق، سهمیه ایثارگران، سهمیه ۲۵ درصدی ایثارگران، سهمیه ۵ درصدی ایثارگران، سهمیه فرزندان جانباز و چند سهمیه دیگر میشوند. حدود دو سال پیش بود که پس از آنکه مجلس دهم قانون جدید تحصیص سهمیه ایثارگران در دانشگاه‌ها و موسسات علمی را تصویب کرد، حاشیه‌ها و حرف و حدیث‌های مربوط به سهمیههای فرزندان ایثارگران و فرزندان شهدا بار دیگر بالا گرفت. در همان مقطع هم در این ارتباط گفتیم که قانون ذکر شده که مربوط به ماده ۹۰ قانون برنامه ششم توسعه میباشد باعث باز شدن زخمهای سیاسی-جناحی قدیمی خواهد شد و حالا عده‌ای در هر دو جناح سیاسی با سوءاستفاده از حاشیه‌های بوجود آمده بدنبال پیروزی‌‌های سیاسی هستند.
جدیدترین موج حاشیه‌ها زمانی شروع شد که هفته گذشته باشگاه خبرنگاران جوان از ارائه طرح ۲ فوریتی در مجلس برای حذف سهمیه ایثارگران در کنکور خبر داد. در این گزارش آمده بود که سعید رضا عاملی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص لایحه کاهش سهمیههای کنکور با اشاره به جلسه مشترکی که میان دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی و کمیسیون آموزش برگزار شد، گفته است «مهمترین سهمیه مربوط به ایثارگران است که بالاترین درصد را در کنکور دارد، و اصلاح آن مصوبه مجلس است و امیدواریم که این تغییرات در کنکور‌های آتی اعمال شود.»
اما چند روزی نگذشته بود که احمد امیرآبادی فراهانی، رئیس فراکسیون ایثارگران و نماینده قم در مجلس شورای اسلامی در توییتر خود نوشت: «از قول آقای عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح شده که مجلس طرح دو فوریت کاهش سهمیه ایثارگران را مطرح می کند. طرحی در مجلس مطرح نیست و فراکسیون ایثارگران مجلس با بیش از ۱۲۰ عضو و نمایندگان انقلابی با این گونه طرحها مخالف بوده و معتقدند در برابر ایثار این عزیزان ما کاری نکردیم.» به هر حال این اظهارات ضد و نقیض مسئولین نه تنها باعث ایجاد شک و تردید در اصلاح قانون شده، بلکه بار دیگر بخشی از جامعه را در مقابل فرزندان شاهد و ایثارگران قرار داده و همانطور که اخیرا در شبکه‌های اجتماعی شاهد بوده‌ایم، تعداد زیادی از دانشجویان بدلیل عدم آشنایی با قوانین مربوط به سهمیه بندی‌ها و همین اظهارات ضد و نقیض نمایندگان مجلس، فرزندان ایثارگران را مقصر عدم ورود خود به دانشگاه‌ها میدانند.
واقعیتی که مسئولین باید به آن توجه داشته باشند این است که در شرایط کنونی مشکل جوانان کشور ما تحصیلات نیست بلکه موضوع اشتغال و بیکاری است. در واقع با توجه به رویش قارچی موسسات عالی، بسیاری از افراد وارد دانشگاه شده و نهایتا فارغ التحصیل می شوند ولی برای ورود به بازار کار هیچگونه آمادگی پیدا نمی کنند. در مقابل به نظر می رسد که مسئولان با طرح مسئله سهمیهها می‌خواهند از زیر بار مسئولیت اشتغالزایی شانه خالی کنند، غافل از اینکه افزایش فارغ التحصیلان بیکار تنها باعث تعمیق چالش‌های اجتماعی می شود.
برای حل معضل بیکاری، هدف باید ارائه آموزش‌های حرفه‌ای و فنی به فرزندان شهدا و ایثارگران باشد و در واقع مسئله ورود سهمیه‌ای به دانشگاه‌ها، بیشتر به یک بحث انحرافی تبدیل شده و جوابگوی مشکلات اصلی جامعه ایثارگران و خانواده شهدا نیست. نمونه این بی تدبیری‌ها، درد دلهای یک فرزند جانباز و آزاده با فاش نیوز است که با داشتن مدرک مهندسی برق قادر به پیدا کردن کار نیست. متاسفانه نمونه‌هایی این چنین بسیار است.
اکنون سالهاست که موضوع اصلی فرزندان شاهد و ایثارگران معضل بیکاری و اشتغال بوده است. فرزندان شاهد و خانواده‌های شهدا در کشور از بیکاری ساختاری رنج میبرند که در ادبیات اقتصادی به نوعی از بیکاری گفته میشود که اکثریت نیروی کار جامعه برای مدتی طولانی و معمولا بیشتر از دو سال بیکار بمانند. نکته مهمتر اما این است که بیش از نیمی از فرزندان شاهد و ایثارگر که بیکار هستند دارای مدارک تحصیلی میباشند اما همچنان شغلی ندارند و امید چندانی هم به پیدا کردن کار ندارند.
به هر حال در اینکه سهمیه بندی‌ها دانشگاه‌ها نیاز به بازنگری دارند شکی نیست و ما نیز در صدای مدافعان بارها گفته‌ایم که عزیزانی که اعضا خانواده خود را برای دفاع از کشور از دست داده‌اند باید مورد حمایت قاطع قرار گرفته و کمتر کاری که میتوان برای آنها کرد تخصیص سهمیه تحصیلی به آنهاست اما همانطور که اشاره کردیم، مهمتر از موضوع سهمیه موسسات علمی برای این عزیزان، موضوع اشتغال و حل معضل بیکاری فرزندان شاهد و ایثارگر است که باید هرچه سریعتر در راس الویت‌های مجلس و بنیاد شهید قرار بگیرد.
