همزمان با تحولات افغانستان و تکاپوی سهام داران روندصلح برای کمک به حل بحران، همسایگان اصلی این کشوریعنی ایران وپاکستان نیز درمیدان عمل مصمم به بسترسازی برای برقراری صلح وثبات درافغانستان هستند،تلاشی که نقطه همگرایی آنان محسوب می‌شود و می‌تواندفرصتی برای توسعه همکاری‌های منطقه‌ای باشد.
صدای مدافعان - تلاش‌های منطقه‌ای و بین المللی برای کمک به حل بحران افغانستان و خلاء ایجاد شده پس از کناره گیری دولت اشرف غنی و تصرف کابل توسط طالبان ادامه دارد و در این میان همسایگان افغانستان که همواره در معرض پیامدهای منفی ناشی از نابسمانی‌ها و اشغالگری نیروهای فرامنطقه‌ای قرار دارند، نیز مصمم به همفکری و همکاری برای هموارسازی مسیر صلح و برقراری ثبات در افغانستان هستند.
بر همین اساس وزیر امور خارجه پاکستان از امروز سفر به چهار کشور منطقه از جمله جمهوری اسلامی ایران را آغاز می‌کند که هدف اصلی آن همفکری با مقام‌های این کشورها درباره صلح افغانستان و یافتن راهی برای کمک به حل سیاسی بحران و ترغیب همه گروه‌های داخلی افغانستان برای تشکیل یک دولت فراگیر و ملی خواهد بود.
«شاه محمود قریشی» روز گذشته طی کنفرانس مطبوعاتی در اسلام‌آباد ضمن اعلام عزیمت خود به چهار کشور ایران، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان، افزود: ما همسایگان نقش بسزایی برای کمک به افغانستان داریم و باید بکوشیم تا به یک تفاهم و اجماع برای دستیابی به هدف اصلی و مشترک یعنی صلح در افغانستان و گسترش ارتباطات منطقه‌ای برسیم.
سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان دیروز اعلام کرد که وزیر خارجه پاکستان پنجشنبه این هفته به تهران می‌آید.
خطیب‌زاده در پاسخ به سوالی درباره اهداف سفر قریشی به ایران خاطرنشان کرد: این سفر به درخواست وزیر امور خارجه پاکستان انجام می‌شود و موضوع اصلی سفر مسائل دوجانبه و مسائل افغانستان خواهد بود.
اکنون در آستانه سفر وزیر امور خارجه پاکستان به ایران بار دیگر اهمیت همگرایی دو همسایه برای کمک به صلح افغانستان و ایفای نقش مدیریتی جهت جلوگیری از تشدید نابسمانی‌ها در همسایگی و منطقه بیشتر برجسته می‌شود.
تهران و اسلام‌آباد همواره بر استفاده از راهکارهای سیاسی برای بحران افغانستان به جای رویکرد نظامی، مشارکت همه گروه‌های داخلی برای پیشبرد روند صلح و تشکیل یک دولت فراگیر با حضور همه نیروهای سیاسی افغانستان تاکید دارند و این مواضع مشترک مهر تاییدی برای اهمیت جایگاه تهران و اسلام‌آباد برای کمک به حل بحران‌های منطقه‌ای به ویژه نقش آفرینی برای برقراری صلح و آرامش در کشور همسایه مشترک یعنی افغانستان است.
ناظران سیاسی در پاکستان سفر آتی قریشی به تهران را فصل جدیدی در همکاری‌های دو همسایه توصیف کرده و تاکید کردند که هیچ کشوری بیشتر از ایران و پاکستان خواستار صلح پایدار در افغانستان نیست زیرا پیامدهای ناامنی، درگیری و خلاء سیاسی به طور مستقیم متوجه این دو کشور همسایه است.
رئیس موسسه پژوهشی توسعه و ارتباطات در پاکستان به خبرنگار ایرنا گفت: برنامه وزیر خارجه پاکستان برای بازدید از ایران یک تصمیم به موقع و خردمندانه است، زیرا جمهوری اسلامی ایران یکی از اصلی‌ترین سهام داران صلح افغانستان است و بدون درنظر گرفتن نقش این کشور یافتن راهکاری جامع و مشترک برای تشکیل آلام مردم افغانستان امکان پذیر نیست.
«منیر احمد» افزود: روابط دوستانه و برادرانه ایران و پاکستان تابع هیچ کشور ثالثی نیست، اکنون که نیروهای خارجی از افغانستان خارج می‌شوند این بهترین فرصت برای رهبران سیاسی افغانستان جهت تعامل با همسایگان به ویژه ایران و پاکستان است و از سوی دیگر همسایگان اصلی نیز قادر به ایفای نقش سازنده برای همراهی و همفکری با ذی نفعان صلح در افغانستان هستند.
وی افزود: افغانستان پسا آمریکا فرصتی برای همگرایی و همکاری کشورهای منطقه و پیرامون آن است و البته این موضوع را باید مدنظر داشته باشیم که افغانستان نباید دوباره به پناهگاهی امن برای تروریست‌ها و دشمنان صلح منطقه تبدیل شود.
کارشناسان بین المللی: طالبان باید نگرانی همسایگان افغانستان را رفع کند
شرکت کنندگان در یک وبینار بین المللی با عنوان «افغانستان، پسا طالبان و چالش‌های پیش روی منطقه» به اهتمام موسسه پژوهشی توسعه و ارتباطات در پاکستان (DevCom) برگزار شد، تاکید داشتند که آمریکا و متحدان غربی آن بازندگان اصلی در افغانستان هستند درحالی که غربی‌ها با هدف ایجاد یک هژمونی جدید پس از یورش به افغانستان به عراق نیز حمله کردند اما به هیچ هدفی نرسیدند.
سناتور «مشاهد حسین سید» رئیس کمیته دفاعی مجلس سنای پاکستان به عنوان یکی از سخنرانان اصلی این برنامه مجازی گفت: آمریکایی‌ها متحمل شکست فوق العاده در افغانستان شدند، آنان با صرف هزینه‌ای بالغ بر ۶. ۴ تریلیون دلار برای به اصطلاح جنگ علیه تروریسم و سپری شدن ۲۰ سال از اشغال افغانستان در تقویت بنیه دفاعی این کشور شکست خوردند.
وی بر لزوم همگرایی کشورهای منطقه با حضور جمهوری اسلامی ایران، پاکستان، چین، روسیه و ترکیه و مشارکت کشورهای آسیای میانه برای کمک به صلح افغانستان تاکید کرد و خواستار برگزاری یک کنفرانس با حضور این کشورها جهت تدوین یک برنامه جامع برای صلح و ثبات در منطقه شد.
ژنرال «اسد دُرانی» رئیس پیشین سازمان اطلاعات ارتش پاکستان نیز گفت: تصرف کامل افغانستان توسط طالبان دور از انتظار نبود. آن‌ها در واقع برنده مذاکرات شده بودند اما منتظر لحظه بودند. به نظر می‌رسد که ایالات متحده عمداً فرصتی را برای طالبان فراهم کرد تا جنگ داخلی افغانستان را در دست بگیرد.
وی اجماع تمام گروه‌های داخلی افغانستان را برای پیشبرد برنامه صلح دائمی در این کشور مهم برشمرد و افزود: طالبان نیز تحول در رویکرد خود را نشان داده و خود را برای مشارکت با دیگر سهام داران صلح افغانستان آماده می‌کند.
دکتر «سمیه مروتی» از ایران و مدیر گروه مطالعات جنوب و شرق آسیا مؤسسه ابرار معاصر تهران گفت: طالبان ۲۰۲۱ مانند دهه ۹۰ میلادی نیست و خطرناک‌تر است. نفوذ آنان به سایر کشورهای منطقه سرایت خواهد کرد در حالی که چشم‌اندازهای آینده افغانستان نامشخص است.
وی افزود: این امر می‌تواند عواقب نامطلوبی داشته باشد درحالی طالبان تشکیل "امارت اسلامی افغانستان" را اعلام کرده است. بنابراین کشورهای همسایه باید راهی را برای هماهنگی نزدیک جهت تسهیل انتقال آرام قدرت در افغانستان برای ثبات منطقه‌ای بیابند.
گفتنی است، تحولات افغانستان به ویژه طی ماه‌های اخیر باعث شد تا دو کشور همسایه ایران و پاکستان نیز تلاش‌های دیپلماتیک و سیاسی یکدیگر را برای کمک به برقراری صلح و ثبات در افغانستان سرعت بخشند.
همکاری‌ها و مناسبات تهران و اسلام‌آباد بطور قطع نقطه عطفی برای رشد و بالندگی بیشتر همکاری‌های منطقه‌ای و نویددهنده امنیت و صلح پایدار در منطقه است.
ایران و پاکستان در حوزه تمدن اسلامی به لحاظ تاریخ، دین و فرهنگ مشترک از موقعیتی استثنایی برخوردار هستند و استفاده از این اشتراکات می‌تواند محملی برای گسترش همکاری‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی بین دو کشور به ویژه همگرایی برای کمک به حل بحران افغانستان باشد.
بطور قطع همکاری‌های دو کشور همسایه در بهبود اوضاع در منطقه، بازگرداندن صلح به کشورها و استفاده از تجربیات یکدیگر موثر و مهم است چرا که برنامه‌های مشترک کاری، کشورها را به موفقیت نزدیک‌تر و از مشکلات موجود در منطقه جلوگیری می‌کند.
