هفته گذشته برخی خبرگزاریها با انتشار یک متن خبری مشترک، خبر از تشکیل گروه‌های امر به معروف و نهی از منکر در تهران دادند. از آنجایی که برخی از اعضای این گروه‌ها از میان حانواده‌های شهدا و ایثارگران هستند، مناسب دیدیم تا به نحوه آمادگی و نگرش این گروه‌ها به اصل امر به معروف و نهی از منکر بپردازیم و سوالاتی را مطرح کنیم که مطمئنا در ذهن بسیاری از مردم است. البته در سطح کلان، و از آنجایی که در یک جامعه اسلامی رفتار و عملکرد حاکمان و مسئولین باید به الگوی اصلی مردم جامعه تبدیل شود، پیش از تشکیل هرگونه فعالیتی در زمینه امر به معروف و نهی از منکر، باید از مقامات کشور انتظار داشت تا خود الگوی شهروندان در این زمینه باشند. اما در ارتباط با اجرای چنین طرح‌هایی در سطح شهر، در واقع پیش از آغاز فعالیت اینگونه گروه‌ها، مردم باید بدانند که این گروه‌ها در چه حد و چگونه آموزش و تعلیم دیده‌اند. آیا برای جلوگیری از برخوردهای نامناسب با مردم و جلوگیری از لطمه خوردن به وجه سپاه، راهکارهایی در نظر گرفته شده؟
متن خبر این بود که سردار حسن حسن‌زاده در سومین گردهمایی مسئولان گروه‌های جهادی مطالبه گر امر به معروف و نهی از منکر استان تهران در سپاه محمد رسول الله (ص) جانشین دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران گفت که «برای رسمیت بخشیدن به فعالیت‌های آمران به معروف و ناهیان از منکر مجوز صادر شده است و ۳۰۰ گروه امر به معروف و نهی از منکر در سپاه تهران شکل گرفته است. متاسفانه جزئیات بیشتری در این ارتباط داده نشد که خود باعث ایجاد سوالاتی در ذهن مردم شده است.»
واقعیت امر این است که در عصر کنونی با توجه به فشار‌های اقتصادی و مشکلات و محدودیت‌های موجود، درصد زیادی از جامعه از صراط مستقیم فاصله گرفته و اعتقادات دینی مردم در چند دهه اخیر رو به تضعیف رفته. از همین رو بحث امر به معروف و نهی از منکر در شرایط کنونی از اهمیت زیادی برخوردار است ولی با توجه اصلی‌ترین منبع فساد و بی‌اخلاقی خود مسئولان و نهادهای مرتبط هستند، بحث امر به معروف با چالش‌های زیادی روبرو می شود. در همین حال شاهدیم فشارها باعث شده که بحث امر به معروف و نه از منکر تنها به رعایت شئونات ظاهری شهروندان عادی تقلیل پیدا کند و متاسفانه عزیزانی که مسئول اجرا این فریضه شده‌اند در مقابل مردم قرار گرفته و وجهه سپاه و نیروهای انتظامی خدشه‌دار شده است.
موضوع تشکیل اینگونه گروه‌ها امری جدید نیست و در گذشته نیز هم در پایتخت و هم در شهرهای دیگر، البته در ابعاد کوچکتر، شاهد ایجاد چنین گروه‌هایی بوده‌ایم. همین چند ماه پیش در ارتباط با ایجاد گروه‌های ضربت در محلات برای مبارزه با اراذل و اوباش به این موضوع اشاره داشتیم که عدم شفافیت درمورد چگونگی تشکیل و حیطه وظایف این گروه‌ها میتواند در آینده برای سپاه دردساز شود و به وجه این نهاد مردمی-نظامی لطمه بزند. در واقع از آنجایی که مردم نیروهای سپاه را به عنوان حامی مرزها و مقابله با دشمنان خارجی می‌شناسند و هرگاه که این نیروها به ناچار در مقابل مردم قرار گرفته‌اند، باعث فاصله گرفتن مردم از سپاه شده است. بر همین اساس، بحث آموزش و رعایت حقوق شهروندی باید در سرلوحه فعالیت‌های گروهای امر به معروف و نهی از منکر باشد تا تکرار اشتباهات گذشته نباشیم.
نکته دیگری که در ابتدا هم به آن اشاره کردیم این است که کار اصلی، امر به معروف و نهی از منکر حاکمان و مسئولان است که متاسفانه در کشورمان به فراموشی سپرده شده است. تا زمانی که فساد سیستمی در کشورمان ریشه کن نشود و تازمانیکه مقامات و مسئولین دولتی و کشوری رفتار و کردارشان با اصول دینی و اخلاقی مغایرت داشته باشد نمی‌توان از مردم عادی انتظار چندانی داشت. برای مثال، وقتی که شاهد قانون‌شکنی یک نماینده مجلس و سپس درگیری فیزیکی وی با یک مجری قانون هستیم، دیگر چگونه میتوان انتظار داشته باشیم تا مردم عادی به قوانین راهنمایی و رانندگی احترام بگذارند. یادمان باشد که در تحلیل نهایی، اصلاح حاکمان و سیاستمدارن، شرط لازم اصلاح جامعه است.
