بعد از اینکه مطلب قبلی رو با عنوان «برسد به دست صِفری‌ها» در ویرگول منتشر کردم، خیلی مورد استقبال قرار گرفت و خیلی از دوستان در پیام‌های خصوصی اظهار لطف کردند. در اون مطلب خیلی مختصر و مفید سعی کردم که راهنمایی‌ها و توصیه‌هایی رو برای دانشجویان ورودی جدید کارشناسی بنویسم. همین موضوع من رو به این وا داشت که مطلبی هم برای دانشجویان ورودی جدید ارشد بنویسم. دلیل نامگذاری عنوان این مطلب هم گرچه عجیب به نظر میاد، اما بی‌دلیل نیست و اگر تا پایان با من همراه باشید متوجه دلیل انتخاب این عنوان خواهید شد. مشابه مطلب قبلی، این مطلب نیز با توجه به تجربه‌ی دوره‌ی ارشد من در دانشگاه صنعتی اصفهان است.
دوره‌ی ارشد با دوره‌ی کارشناسی طبیعتا متفاوته. دانشجوی ورودی جدید ارشد مثل یک دانشجوی صفری لیسانس نیست که کلا با محیط دانشگاه ناآشنا باشه و طی دوره‌ی چهار ساله‌ای که گذرونده با این فضا آشنا شده. به همین جهت دیگه لازم نیست توصیه‌هایی رو از جنس اینکه تو دانشگاه از کسی آدرس نپرس رو بنویسم. در این مطلب بیشتر راجع به روال کاری که در دوره‌ی ارشد باید طی بشه مینویسم تا دانشجوها یک دید کلی پیدا کنند که در این دو سال (در اینجا منظور از دو در واقع سه هست دلیلش هم خودتون بعدا متوجه خواهید شد ?) چه کارهایی رو باید انجام بدن.
دوره‌ی لیسانس یک دوره‌ی چهار ساله و کاملا آموزش محور یا بهتره بگیم course-base هست. واضح هم هست در این دوره یک دانشجو تعداد زیادی درس میگیره و همونا رو امتحان میده و احتمالا بعضی درس‌ها پروژه یا تحقیق هم دارند. اما چیزی که مشخصه اینه که همه چیز مرتبط با همون درس است. از طرفی دوره‌ی دکتری هم یک دوره‌ی چهار ساله و کاملا پژوهش محور یا research-base هست که یک دانشجوی دکتری، به جز تعداد محدودی درس، بیشتر باید کارهای پژوهشی و تحقیقاتی انجام بده. حتی همون دروسی هم که میگیره مرتبط با فیلدی هست که در اون میخواد رساله بده. پس اینجا هم مشخصا همه چیز مرتبط با همون پژوهش است. در این بین اما دوره‌ی کارشناسی ارشد یک دوره‌ی دو ساله هست که هدفش آماده کردن دانشجویان برای گذار از یک دوره‌ی آموزش محور به یک دوره‌ی پژوهش محور است. البته چند سالی هست که دوره‌ی کارشناسی ارشد آموزش محور نیز در برخی دانشگاه‌ها ارائه میشه که بیشتر برای کسانی مناسبه که صرفا میخوان دروسی که در لیسانس پاس کردند رو عمیقتر بخونن و در واقع خبری از پایان‌نامه و پژوهش نیست. در ادامه اما تمرکز اصلی این نوشته روی همون دوره‌ی کارشناسی ارشد پژوهش محور هست.
همون طور که گفتم اگر قرار باشه که ارشد، دانشجوها رو برای گذار از لیسانس به دکتری آماده کنه، پس طبیعتا مشخصه‌هایی از هر دوی آنها داره. روال کلی ارشد به این صورت هست که ابتدا دانشجوها تعدادی درس میگذرونن که این درس‌ها غالبا درس‌های اصلی گرایش خودشون هست. هدف اصلی این دروس اینه که هر دانشجو بیس علمی و تئوری گرایش خودش رو به دست بیاره تا از اون در کار پژوهشی خودش که همون پایان‌نامه هست استفاده کنه. به همین دلیل هم هست که تقریبا نیمی از دوره‌ی ارشد رو باید درس پاس کرد و نیمه‌ی دوم به انجام کارهای پژوهشی مثل ارائه پروپوزال، سمینار و پایان‌نامه خواهد گذشت.
تا اینجا یک روال کلی دوره‌ی ارشد رو نوشتم. از اینجا به بعد به طور خاص در مورد دروه‌ی ارشد دانشکده برق و کامپیوتر صنعتی اصفهان توضیح خواهم داد.
بعد از اینکه نتایج اومد و کارهای ثبت نام دانشگاه انجام میشه، شما باید به دانشکده‌ی خودتون مراجعه کنید تا اولا یک سری فرم و مدارک رو اونجا تحویل بدید و هم اینکه برنامه‌ی دروس گرایش خودتون رو از مدیر گروه تحویل بگیرید. این برنامه دروس در واقع مثل همون چارت درسی لیسانس هست با این تفاوت که دیگه ترم اخذ هر درس مشخص نیست و شما صرفا لیستی از دروس گرایشون رو خواهید دید که باید اونها رو بگیرید. همزمان با تحویل گرفتن برنامه دروس از مدیر گروه، ایشون معمولا به شما راهنمایی میدن که چه دروسی رو برای ترم اول بگیرید. البته توصیه‌ای که اینجا دارم اینه که اگر شما، استاد راهنمای خودتون رو از قبل انتخاب کردید و حوزه‌ی کاری خودتون رو مشخص کردید، بهتره که با استاد راهنمای انتخابی خودتون هم در مورد درس‌ها مشورت کنید تا درس‌هایی رو بگیرید که بیشتر به شما در موضوع پایان‌نامه‌تون کمک میکنه و ترجیحا درسی که همون استاد ارائه میده رو هم بگیرید (البته این رو اضافه کنم که انتخاب استاد راهنما فرآیند مستقلی داره که در ادامه میگم و ممکنه استادی که شما در ذهنتون هست که راهنمای شما باشه،به دلایل مختلفی نشه). پس از اینکه درس‌ها رو انتخاب کردید باید توی گلستان هم درس‌ها رو ثبت کنید و فرم مخصوص اون رو امضا شده به دفتر تحصیلات تکمیلی (ت.ت.) تحویل بدید. بعد از اون هم دیگه کلاس‌ها شروع میشه و شما باید کلاس‌ها رو شرکت کنید.
اولین کاری که باید در راستای پایان‌نامه انجام بدین، انتخاب استاد راهنما است. بر خلاف دوره‌ی لیسانس که استاد راهنما نقش زیاد پر رنگی در دوره‌ی تحصیلی شما نداره، در دوره‌های تحصیلات تکمیلی (چه ارشد و چه دکتری) نقش بسیار مهمی داره و بسیاری از کارهای شما تحت تاثیر استاد راهنمای شما خواهد بود. بعد از حدود یک ماه و اندی، شما باید فرم انتخاب استاد راهنما رو تکمیل کنید و به دفتر ت.ت. تحویل بدین. در این فرم معمولا ۳-۵ نفر از اعضا هیئت عملی دانشکده در گرایش خودتون که در اون ترم ظرفیت پذیرش دانشجوی ارشد دارن رو باید بنویسید. ممکنه استادی باشه که برای شما هم اولویت بالایی داشته باشه که راهنمای شما بشن، اما اوت ترم ظرفیت نداشته باشن. به همین دلیل حتما حتما قبل از پر کردن فرم، با اساتید مد نظرتون صحبت کنید تا هم با فیلد کاریشون آشنا بشید که در چه حوزه‌های کار میکنن و هم مطمئن بشید که ظرفیت دارن و از همه مهم‌تر تمایل ایشون برای قبول راهنمایی شما چقدره. در هر صورت پس از اینکه فرم‌ها تحویل داده شد، اعضای هیئت علمی هر گروه جلسه‌هایی رو بین خودشون برگزار میکنن و با توجه به شاخص‌هایی که هر استاد برای خودش داره انتخاب دانشجوها انجام میشه. در نهایت تا آخر پاییز استاد راهنمای هر دانشجو تعیین میشه و شما رسما عضوی از گروه پژوهشی استادتون میشید. همزمان ترم یک هم رو به پایان هست و شما باید امتحانات پایان‌ترم رو بگذرونید. با شروع ترم دوم، شما باید درس‌هایی که میخواید برای ترم دوم انتخاب کنید رو با استاد راهنمای خودتون چک کنید و لیست درس‌ها رو ایشون برای شما امضا کنن و به دفتر ت.ت. تحویل بدین. با توجه به مدت زمانی که از تعیین استاد راهنما تا شروع ترم دوم میگذره، احتمالا فیلد اصلی کار شما مشخص شده و استاد راهنماتون هم درس‌هایی رو به شما پیشنهاد میده که در همین راستا باشن. ترم یک و دو تقریبا کار ترم‌های خلوتی هست. البته اینا همش آرامش قبل از طوفانه. معمولا با شروع ترم دوم، شما بیشتر با گروه پژوهشی استادتون آشنا میشید. اکثر اساتید دانشکده آزمایشگاه‌های پژوهشی خودشون رو دارن و به طور هفتگی جلساتی رو با اعضای آزمایشگاه خودشون برگزار میکنن که بهش میگن جلسه گروه. شما هم از این به بعد در این جلسات گروه شرکت میکنید تا هم با کار هم آزی‌ها (هم آزمایشگاهی‌ها) آشنا بشید و هم کم کم برید سراغ تعیین موضوع خودتون.
هر استادی معمولا سه-چهار فیلد اصلی رو کار میکنه که در هر کدوم هم یک دانشجوی دکتری در حال کار کردن هست. به طور سلسله مراتبی هم هر دو-سه دانشجوی ارشد هم جوین در یکی از اون فیلدها مشغول به کار میشن و ممکنه بعضی از پروژه‌های لیسانسی که استاد راهنمایی میکنه، در یکی از این حوزه‌های قرار بگیره. البته این یک قانون رسمی و الزامی نیست. صرفا یک روال کلی هست و ممکنه هر استادی رویه‌ی خاص خودش رو داشته باشه و اصلا به این صورت نباشه. به هر جهت، با توجه به علاقه‌ی خودتون و توصیه‌های استادتون فیلد کاری شما به طور کلی مشخص میشه. حالا نوبت به این میرسه که شما مطالعه در این زمینه شروع رو کنید. به این صورت که باید مقالات مهمی که در این حوزه وجود دارند رو مطالعه کنید تا اصطلاحا با trendای که در این زمینه وجود داره آشنا بشید و کم کم مسائلی رو پیدا کنید تا برای حل اون ایده جدید بدید و اون رو در قالب پایان‌نامه ارائه بدید. البته همونطور که گفتم ممکنه که یکی از زیرمسئله‌هایی که موضوع تز دکتری یکی از دانشجوهای استادتون هست رو شما به عنوان موضوع پایان‌نامه انتخاب کنید. همونطور که گفتم این تا حد زیادی برمیگرده به رویه‌ای که استادتون دنبال میکنه و همچنین علاقه و میزان پشت کار شما برای ارائه‌ی یک ایده‌ی جدید.
توصیه‌ی اکید میکنم که از زمانی که شروع میکنید به خوندن و جمع‌آوری مقالات مرتبط، از همون ابتدا از ابزارهایی که در این زمینه وجود دارند استفاده کنید و از همون اول مقالات خودتون رو با استفاده از یکی از نرم‌افزارهای مدیریت مرجع آرشیو کنید (دلیل اینکه اینقدر روی این موضوع تاکید دارم رو بعدا و زمانی که نوشتن پایان‌نامه رو شروع میکنید میفهمید خودتون ?). نرم‌افزارهای مختلفی هم وجود داره که EndNote و Mendeley از شناخته‌ترین اونها هستن. البته نرم‌افزارهای خیلی زیادی وجود دارن که با یک سرچ ساده میتونید پیدا کنید. من خودم از JabRef استفاده میکردم که متن باز هست و قابلیت‌های خوبی هم ارائه میده. همچنین برای پیدا کردن مقالات جدید در حوزه‌ی کاری خودتون از امکاناتی که پایگاه‌های اطلاعاتی در اختیارتون میذارن نهایت استفاده رو ببرین. برای مثال از قابلیت alert که google scholar ارائه میده حتما استفاده کنید تا از مقالات جدید بی خبر نمونید. این نکته رو اضافه کنم که کتابخانه مرکزی دانشگاه در زمینه‌ی پایگاه‌های اطلاعاتی خدمات خوبی رو به دانشجوها ارائه میده و دسترسی به پایگاه‌های مهمی رو فراهم میکنه که پیشنهاد میکنم حتما به اونجا سر بزنید و از این امکانات استفاده کنید.
پس از تموم شدن ترم دوم، با به نیمه رسیدن تابستان از شما انتظار میره که با توجه به مقالاتی که خوندین روی حوزه‌ی کاری خودتون مسلط شده باشید و شناخت کافی پیدا کرده باشین که چه problemهایی وجود دارن و چه ایده‌هایی رو میشه ارائه کرد به عنوان موضوع پایان‌نامه. این خیلی مهمه چون با شروع ترم سوم شما باید آماده بشید تا پروپوزال خودتون رو به دانشکده ارائه بدید. توی پروپوزال باید مشخص کنید که حوزه‌ی کاری شما چیه، مسئله یا problem شما چیه و شما چه ایده‌ای رو برای حل این مسئله میخواید ارائه بدید. هر چه که این پروپوزال با دقت و دقیق نوشته بشه، در ادامه کار شما راحت‌تر میشه. بخاطر همین سعی کنید که وقت رو تلف نکنید و از همون شروع ترم سوم با توجه به مقالاتی که خوندین، کم کم و با مشورت استاد راهنماتون موضوع خودتون رو تعیین کنید و به فکر نوشتن پروپوزال باشید. البته قبل از موعد تحویل پروپوزال، باید گزارش سمینار رو تحویل بدین. سمینار یک درس ۲ واحدی در دوره‌ی ارشد هست که هدف اون آشنایی با نوشتن یک گزارش علمی هست که دانشجوها قبل از اینکه پایان‌نامه خودشون رو بنویسن با مفاهیم نوشتن یک متن علمی آشنا بشن. به همین دلیل هم در طول ترم ۲ و ۳ چند تا کارگاه در همین زمینه برگزار میشه و شرکت در اونها الزامی هست (حضور و غیاب داره و در صورت غیبت نمره کسر میشه!) موضوع این سمینار دلخواه هست و حتی ممکنه سمینار شما هیچ ربطی به موضوع پایان‌نامه‌تون نداشته باشه. اما یه قانون نانوشته‌ای هست که میگه فصل ۲ و ۳ پایان‌نامه باید توی سمینار نوشته بشه. توی سمینار شما صرفا یک موضوعی رو انتخاب میکنید و مقالات و روش‌هایی که پیرامون اون موضوع ارائه شده رو بررسی میکنید و گزارشش رو مینویسید. خب این در واقع همون کاری هست که باید در فصل ۲ و۳ پایان‌نامه انجام بدید،یعنی توضیح مفاهیم پیش‌نیاز و مرور کارهای پیشین. پس بهتره که از فرصت استفاده کنید و موضوع سمینار در راستای موضوع پایان‌نامه باشه که بعدا از گزارش سمینارتون در نوشتن پایان‌نامه استفاده کنید. پس از تحویل گزارش سمینار به دفتر ت.ت. معمولا یکی دو هفته بعدش، نوبت به ارائه شفاهی سمینارها میرسه که باید اون رو در مقابل اساتید گرایش خودتون ارائه بدید. کلا همون طور که گفتم، هدف درس سمینار این هست که شما با فرآیند کلی پایان‌نامه آشنا بشید از نوشتن و رعایت قالب (template) گزارش که باید طبق قالب پایان‌نامه باشه تا ارائه که باید مطابق با آیین نامه برگزاری جلسه دفاع باشه. توصیه میکنم که حتما برای نوشتن سمینار از LaTeX استفاده کنید و اگر بلد نیستید حتما با نوشتن سمینار اون رو یاد بگیرید تا پایان‌نامه‌تون رو حتما با LaTeX بزنید چون در غیر اینصورت خیلی سختی میکشید اگر از ابزارهای دیگه‌ای استفاده کنید. پس بهتره به عنوان دست گرمی سمینار رو شروع کنید تا با محیط LaTeX آشنا بشید. چون اگر بخواین موقع نوشتن پایان‌نامه تازه یادگیری LaTeX رو شروع کنید خیلی بیشتر عذاب میکشید (این هم از اون مواردی هست که بعدا خودتون میفهمید ?)
بعد از اینکه داستان سمینار تموم میشه، نوبت به ارائه پروپوزال میرسه. اما همونطور که گفتم بهتره نوشتن پروپوزال رو زودتر شروع کنید تا موضوعتون مشخص بشه و سمینار رو در همون راستا انجام بدید. ارائه پروپوزال هم به این صورت هست که شما اون رو در قالب یک گزارش حدود ۱۰-۱۵ صفحه‌ای به دفتر ت.ت. ارائه میکنید. بعد از حدود یکی دو هفته باید در حضور تعدادی از اساتید گرایش خودتون از پروپوزالتون دفاع کنید. یعنی با توجه به مطالعاتی که داشتید و احتمالا موضوع سمینارتون هم مرتبط بوده و نکاتی که در متن پروپوزال به اون اشاره کردید، داورها رو قانع کنید که ایده‌ی شما قابلیت ارائه به عنوان پایان‌نامه کارشناسی ارشد رو داره. اگر قبول شد که دیگه باید کار روی پایان‌نامه رو به طور جدی و رسمی شروع کنید. اگر هم رد شد بسته به اینکه دلایل رد اون چی بوده، یا باید همون پروپوزال و ایده رو ویرایش کنید و اشکالاتی که داورا به پروپوزال گرفتن رو اصلاح کنید یا اینکه کلا ایده رو عوض کنید و ایده جدید ارائه بدید که در این صورت کارتون سخت‌تر میشه. بخاطر همین گفتم که پروپوزال رو دقیق بنویسید تا بعد از سه ترم مجبور نشید ایده رو عوض کنید و هر چی تا اون موقع کار کردید و مقاله خوندید بر باد بره.
ارشد کامپیوتر در صنعتی اینطوریه که شما مجموعا باید ۷ درس تئوری رو پاس کنید که هر کدوم ۳ واحد هستن. در بخش پژوهشی هم ۲ واحد سمینار بعلاوه ۶ واحد پایان‌نامه باید اخذ بشه. اکثر بچه‌ها به صورت ۳-۳-۱ درس میگیرن. یعنی ترم اول و دوم هر کدوم ۳ درس، ترم سوم هم یک درس بعلاوه سمینار. البته هستن دانشجوهایی که ۴-۳ درس میگیرن و با گرفتن همه‌ی ۷ درس در سال اول، کل درس‌های تئوریشون تموم میشه و دیگه از ترم سوم درس تئوری ندارن. البته پیشنهاد میکنم در صورتی اینطوری درس بگیرید که واقعا تواناییش رو دارید. چون دروس ارشد مثل لیسانس نیست که صرفا با شب امتحان خوندن بتونید نمره خوب بگیرید. بلکه معمولا قسمتی از هر درس رو خودتون باید از کتاب مرجع مطالعه کنید (اگر میخواید نمره خوب بگیرید) بعلاوه اکثر درس‌ها پروژه دارن. به این صورت که شما در اوایل ترم موضوع پروژه خودتون رو به استاد اعلام میکنید و بعد از تایید ایشون در پایان‌ترم پروژه رو باید همراه با گزارش کتبی به ارائه بدید. در واقع برای هر درس انگار یه درو فرآیند پایان‌نامه رو باید انجام بدید: پیشنهاد موضوع پروژه به استاد (شبیه پروپوزال)، گزارش کتبی (شبیه پایان‌نامه) و ارائه پروژه (شبیه جلسه دفاع پایان‌نامه). بخاطر همین در گرفتن درس‌ها دقت کنید. این نکته مهم هم در نظر داشته باشین که نمره قبولی در ارشد ۱۲ و معدل مشروطی ۱۴ هست. یعنی هر کدوم ۲ نمره از لیسانس بیشتر. همین اتفاق برای دکتری هم میفته و نمره قبولی دکتری ۱۴ و معدل مشروطی ۱۶ هست.
بعد از اینکه درس‌های شما تموم میشه، سعی کنید که نهایت تا همون ترم سوم درس‌ها رو تموم کنید و گرنه کارتون خیلی سخت میشه، کار شما به طور جدی شروع میشه تا پایان‌نامه رو پیش ببرید. در نیمه‌ی ترم چهارم باید یک گزارش پیشرفت از کارتون به ت.ت. تحویل بدید. این گزارش میزان پیشرفت در کار پایان‌نامه رو مشخص میکنه که توسط استاد راهنما نوشته میشه و بای دیفالت به طور محرمانه توسط استاد راهنما به ت.ت. تحویل داده میشه مگر اینکه خود استاد اعلام کنه که دانشجو از محتوای گزارش با خبر بشه. اگر کارتون رو به طور جدی دنبال کنید و پیش ببرید به راحتی میتونید ۴ ترمه تموم کنید و دفاع کنید. اما به جز تعداد اندکی اکثرا به ترم چهارم نمیرسن و ترم پنج شروع میشه. مثل قبل در نیمه ترم پنجم باید گزارش پیشرفت دوم توسط استادتون به دانشکده ارائه بشه. در صورتی که در این ترم کارتون تموم بشه هیچ مشکلی نخواهید داشت هم از نظر سنوات و هم از نظر کسر نمره. با شروع ترم ششم زنگ‌های خطر به صدا در میان. در میانه ترم شش هم مشابه دو ترم قبلی باید گزارش پیشرفت به دانشکده ارائه بشه. همچنین در صورتی که تا قبل از عید پایان‌نامه رو به دانشکده تحویل بدید، کسر نمره نخواهد داشت اما باید شهریه بپردازید که البته مبلغ آن کمتر از شهریه کامل یک ترم است. در صورتی که پایان‌نامه را تحویل ندهید و به بعد از کشیده شود از تاریخی که دانشکده اعلام می‌کند، مشمول کسر نمره خواهید شد و طبق دستور العمل دانشکده روزانه از نمره نهای پایان‌نامه شما کسر خواهد شد و همچنین شهریه نیز باید بپردازید. علاوه بر آن به علت اینکه ترم ششم برای دانشجوی ارشد، جز سنوات غیر مجاز محسوب میشود، یارانه‌ی غذای شما کم شده (یعنی غذای سلف دانشگاه برای شما گرون‌تر حساب میشه) و همچنین بابت خوابگاه هم باید اجاره بیشتری پرداخت کنید. در هر صورت آخرین موعد تحویل پایان‌نامه تکمیل شده نیمه‌ی خرداد است. شما باید گزارش نهایی پایان‌نامه خود را به همراه فرم اعلام آمادگی دفاع که توسط استاد راهنما امضا میشود را به دفتر ت.ت. تحویل دهید.
پس از تحویل پایان‌نامه، باید منتظر باشید تا ت.ت. داورهای پایان‌نامه شما و همچنین زمان و مکان جلسه دفاع را مشخص کنید. برای مقطع ارشد در دانشکده، معمولا دو داور از اعضا هیئت علمی دانشکده انتخاب می‌شوند. داورها معمولا با توجه به موضوع پایان‌نامه و تطابق آن با فیلد کاری اساتید دانشکده انتخاب توسط دفتر ت.ت. انتخاب میشود. به همین ممکن است داور یک دانشجوی کامپیوتر از اساتید برق باشد و برعکس. البته بر خلاف برخی دانشگاه‌ها در مقطع ارشد، داور خارج در نظر گرفته نمی‌شود. یعنی استادی از یک دانشگاه دیگر برای داوری تعیین نمی‌شود و ۲ نفر از اساتید دانشکده داوری پایان‌نامه را بر عهده خواهند گرفت. در جلسه دفاع هر دانشجو در مدت ۳۰-۴۰ دقیقه از کار پژوهشی خود دفاع می‌کند. پس از این زمان حاضرین در جلسه اگر سوالی داشته باشند از دانشجو می‌پرسند و دانشجو موظف است پاسخ دهد. بعد از آن جلسه خصوصی شروع شده که در آن فقط شخص دانشجو و اساتید راهنما و داور (و مشاور) حضور دارند و سوالات تخصصی از دانشجو پرسیده میشود و دانشجو باید به آنها پاسخ دهد. در پایان دانشجو باید جلسه را ترک کنید تا اساتید با هم مشورت کرده و نمره پایان‌نامه دانشجو را تعیین کنند. البته این نمره به دانشجو اعلام نمی‌شود. پس از جلسه دانشجو باید اصلاحیه‌های مشخص شده توسط داوران را انجام دهد. بعد از آن موارد اصلاح شده باید به داوران ارائه شود و در صورت تایید ایشان، نسخه نهایی پایان‌نامه صحافی شده و پس از امضای اساتید (راهنما، داور، مشاور) به امضای سرپرست تحصیلات تکمیلی دانشکده برسد و به دانشکده تحویل داده شود.
در این مطلب سعی کردم تا روال کلی دوره‌ی ارشد را برای دانشجویانی که تازه به این دوره وارد می‌شوند توضیح دهم تا چم و خم کار را بدونن و اصطلاحا کاردان دوره‌ی ارشد خود شوند. چون ورود به این دوره هم طبیعتا سوالات و ابهاماتی رو برای دانشجوها ایجاد میکنه و بعضا باعث سردرگمی آنها میشه.
نظر شما در مورد مقطع ارشد چیه؟ چه توصیه‌هایی رو برای دانشجوهای جدید دارید؟ خوشحال میشم که نظراتتون رو با من و سایر خوانندگان این مطلب به اشتراک بذارید. همچنین میتونید این مطلب رو در تلگرام با شناسه @seen_daal هم دنبال کنید.
