ملیله در اصطلاح بهمعنای تابدادن مفتولهایی از جنس سیم و زر است و درعمل، ترکیبی از هنر و شکیبایی صنعتگر است که با استفاده از رشتههای باریک فلزاتی نظیر طلا، نقره و مس بهخلق آثار هنرمندانه، ماندگار و کاربردی منجر میشود. اگرچه تاریخچه دقیق کاربرد ملیله کاری روی فلزات در ایران مشخص نیست؛ بررسی آثار قدیمی حاصل از این هنر ارزشمند، حاکی از آن است که استفاده از آن در ایران قدمت چند هزار ساله دارد
برخی از پژوهشگران آغاز هنر ملیله کاری در ایران را 550 تا 350 سال قبل از میلاد تخمین زدهاند و براین باورند که در سالهای ذکرشده، استفاده از ظروف و وسایل نفیس در میان طبقات مرفه جامعه رواج پیدا کرده است که موجب شده صنعتگران، نقرهکارها و زرگرها به ساخت ظروف ملیله کاری روی آورند. همچنین ظروف زیبایی، ساخته شده از مفتولهای ظریف فلزی از دوره هخامنشیان و ساسانیان به یادگار مانده است که بیانگر قدمت تاریخی این هنر در این سرزمین است.
بررسیها نشان میدهد که نخستین خاستگاه هنر ملیله کاری در ایران، شهر زنجان بوده است؛ بهطوریکه در سفرنامههای مختلفی از هنر ملیله کاری این شهر یاد شده است. این هنر پیش از دوره پهلوی، بهعنوان صنایع دستی بومی شهر زنجان محسوب میشده است؛ پس از آن با مهاجرت صنعتگران این منطقه به شهرهای دیگر از جمله تهران و اصفهان، در مناطق دیگر نیز رواج پیدا کرده است. در این دوره عمدتاً محصولاتی نظیر سرویس شربتخوری، سرویس چایخوری، دسته چاقو و جعبه زیورآلات با استفاده از ملیله کاری تولید و عرضه میشده است.
درحال حاضر، بیشتر هنرمندان ملیله کاری روی فلزات در تهران فعالیت دارند؛ علاوهبرآن، تعدادی از صنعتگران این هنر نیز بهصورت محدود در اصفهان، زنجان و تبریز مشغول به فعالیت هستند.
ملیله کاری، زیرمجموعهای از هنر فلزکاری بهشمار میرود که انجام آن در ایران قدمتی دیرینه دارد. ملیله کاری روی فلزات مختلفی از جمله طلا، نقره و مس صورت میگیرد و با استفاده از آن صنایع دستی زیبا و جذابی تهیه میشود. ملیله کاری نهتنها برای ساخت وسایل دکوراتیو مورد استفاده قرار میگیرد؛ بلکه با استفاده از آن، انواع محصولات کاربردی نیز ساخته و عرضه میشوند که طرفداران پروپاقرصی دارند.
منبع: مقاله هنر ملیله کاری روی فلزات سایت آرامان