هنرمند در ابتدا ابزار و وسایل لازم برای میناکاری را جمعآوری میکند. مهمترین این وسایل شامل «قلموی مخصوص، رنگ، لعاب، شابلون مخصوص میناکاری روی ظروف مسی، سریشم، بس و مداد کپی» است.
در همان ابتدای کار هنرمند باید زیر ساخت آن را به خوبی آماده کند. استادکار برای ایجاد زیرساخت از دو روش خمکاری و چکشکاری استفاده میکند. البته برای مس بیشتر از روش چکشکاری استفاده میکنند. مراحل ساخت ظرف میناکاری شده با مس به شرح زیر است:
هنرمند با کمک چکش، شکل ظرف مورد نظر خود را درمیآورد. ممکن است هنرمند بخواهد مس را به صورت گلدان یا بشقاب دربیاورد. در هر مرحله از چکشکاری آن را درون آتش قرار میدهد و دوباره شروع به چکشکاری میکند. آنقدر این کار را انجام میدهد تا شکل مورد نظرش به دست آید.
وقتی که شکل مورد نظر به دست آمد، هنرمند آن را از هر نوع آلودگی پاک میکند. حتی یک اثر انگشت کوچک نیز میتواند مانع چسبیدن لعاب مینا به سطح ظرف شود. وجود آلودگی و عدم چسبیدن لعاب مینا بریدگیهای زیادی را روی سطح ظرف به وجود میآورد.
درباره انواع طرح های میناکاری در این مقاله مطالعه کنید.
مرحله سوم: هنرمند ظرف را لعابکاری میکند
وقتی که ظرف مورد نظر را از آلودگیهای مختلف پاک کردند، نوبت به لعابکاری میرسد. لعابکاری معمولا یا با اسپری یا با کمک دست انجام میشود. در روش اسپری آن را در اتاق مخصوصی روی ظرف اسپری میکنند و در روش دستی هنرمند لعاب را روی ظرف مورد نظر میریزد تا لعاب، همه ظرف را به خوبی بپوشاند.
وقتی که همه قسمتهای ظرف توسط لعاب پوشانده شد، آن را درون کورهای با دمای 900 درجه پخت میکند. به تشخیص استادکار ظرف را از کوره خارج میکنند و اجازه میدهند تا سرد شود. مرحله سرد شدن کمی زمان میبرد. بعد از سرد شدن رنگ لعاب سفید میشود. لازم به ذکر است که برای پخت، سه نوع کوره نفتی، گازی و برقی وجود دارد. امروزه به دلیل امنیت بیشتر و راحتی کار بیشتر هنرمندان از کورههای گازی برای پخت ظروف مورد نظر استفاده میکنند.
هنرمند برای میناکاری روی مس طرح مورد نظر خود را معمولا از بین نقوش کهن ایرانی مانند طرحهای اسلیمی یا طرح گل و پرنده انتخاب میکند و آن را روی کاغذ میکشد. بعد از تکمیل طرح، کاغذ مورد نظر را سوزنکاری میکند. بعد به سراغ خاکستر میرود و طرح را روی وسیله مورد نظر با استفاده از خاکستر پیاده میکند. سپس هنرمند نقاشی را روی طرح مورد نظر میکشد، طرحهای اصلی را قلمگیری کرده و بعد قسمتهایی که لازم است را رنگآمیزی میکند.
بعد از اینکه هنرمند ظرف را نقاشی کرد، ظرف نقاشی شده را دوباره پخت میکند. دمای کوره را بین 600 تا 700 درجه قرار میدهد. وقتی که کار پخت تمام شد آن را بیرون میآورد و دوباره با استفاده از لعاب شفاف، سطح آن را میپوشاند و دوباره آن را میپزد. وقتی پخت تمام شد، ظرف را در جایی میگذارد تا خنک شود. میناکاری با موفقیت انجام شده و میتوان آن را به فروش رساند.
برای آشنایی بیشتر با میناکاری روی مس و مراحل و طرح های آن این مقاله از سایت آرامان را از دست ندهید.