محصولات پته دوزی نیز مانند سایر انواع صنایع دستی پارچه‌ای به شست و شو نیاز دارند. با توجه به گرانبها و نفیس بودن پته لازم است که اصولی را برای نگهداری و شست و شوی آن‌ها رعایت کنید تا کیفیت، جلوه و زیبایی آن‌ها حفظ شود و دوام و ماندگاری بیشتری داشته باشند. برای آشنایی با روش‌های نگهداری و شست و شوی محصولات پته دوزی در ادامه مطلب با ما همراه باشید.
پته نیز مانند سایر انواع پارچه‌ها با استفاده مداوم و جذب گرد و غبار یا آلودگی‌ها ممکن است نیاز به شست و شو داشته باشد؛ اما این تنها دلیل شستن پارچه پته نیست. در ادامه به دلایل دیگر شست و شوی پارچه پته بعد از دوخت آن اشاره می‌کنیم:
یکی از مهم‌ترین دلایل شست و شوی پته از بین بردن بوی پشم است. محصولات پته دوزی با بهره‌گیری از پشم طبیعی حیوانات به خصوص پشم گوسفند تهیه می‌شوند و ممکن است در ابتدا بوی ناخوشایندی داشته باشند؛ بنابراین با شست و شوی آن‌ها می‌توان این مشکل را برطرف نمود.
برای چاپ نقوش روی پته خام از جوهرهای حلال آب استفاده می‌شود؛ با شست و شوی پارچه پته می‌توان آثار این جوهرها را حذف نمود.
پس از انجام مراحل دوخت پته به علت محکم نمودن و کشیدن نخ‌ها ممکن است پارچه پته تا حدی چروک شود یا لوله‌ای شکل شود، یکی از راه‌حل‌ها برای رفع این مشکل شست و شوی پته با آب سرد و خشک کردن آن با استفاده از اتوی بخار است.
برای شست و شوی پارچه پته ابتدا مقداری پودر یا مایع لباسشویی را در ظرفی از آب سرد بریزید و حل کنید، سپس به مدت چند دقیقه پارچه پته را در آن قرار دهید و به آرامی پته را درون ظرف حرکت دهید. سپس پته را چند بار آبکشی کنید تا آب حاصل از شست و شوی آن زلال شود؛ اکنون می‌توانید آن را در جایی که تماس مستقیم با نور خورشید نداشته باشد قرار دهید تا خشک شود یا آن را با استفاده از خشک کن لباسشویی خشک نمایید. بهتر است برای شست و شوی پته حتماً نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
• پودر یا مایع لباسشویی مورد استفاده برای شستن پته نباید حاوی آنزیم باشد؛ در غیر این صورت ممکن است به بافت آن آسیب برساند.
• برای شستن پته نباید از آب گرم یا داغ استفاده کنید؛ در غیر این صورت ممکن است تار و پود آن آسیب ببیند.
• بهتر است پودر یا مایع لباسشویی را به طور کامل در آب حل کنید سپس پارچه پته را در آن قرار دهید تا در تماس مستقیم با پارچه قرار نگیرد.
• پس از شستن پارچه پته برای گرفتن آب اضافی هرگز آن را نچلانید و برای خشک کردن آن را روی بند قرار ندهید.
• پس از شستن پته بلافاصله آن را خشک کنید؛ چرا که مرطوب ماندن طولانی مدت ممکن است موجب رنگ دادن نخ‌های آن شود.
• پارچه پته سفید و رنگی را همراه با یکدیگر شست و شو نکنید؛ چرا که ممکن است موجب رنگ گرفتن پته سفید شود.
در گذشته پس از شست و شوی پته برای خشک کردن آن نخ‌های ضخیم عرض پارچه را به صورت زیگزاگی به دور تکه چوب محکمی می‌پیچیدند سپس چوب را به آرامی حرکت می‌دادند تا پارچه به تدریج خشک شود، اما امروزه برای خشک کردن پته از روش اتوکشی استفاده می‌شود. به خصوص پته‌های تازه آماده شده که چین و چروک زیادی دارند برای صاف شدن حتماً باید توسط متخصصین این فعالیت اتوکشی شوند.
در صورتی‌که تمایل دارید خودتان در خانه اتوکشی محصولات پته دوزی را انجام دهید توصیه می‌شود که پارچه را پس از شست و شو تا حدی خشک کنید و پیش از اتوکشی مقداری آب روی آن اسپری کنید. لازم به ذکر است که برای اتوکشی پته نباید پارچه را در تماس مستقیم با اتو قرار دهید و بهتر است که یک پارچه نخی سفید را بر روی پته قرار داده و اتوکشی را از روی آن انجام دهید.
• پارچه پته را به مدت طولانی در چمدان یا کمد نگهداری نکنید؛ این نوع پارچه برای آنکه ماندگاری بیشتری داشته باشد باید در معرض هوای آزاد باشد و مورد استفاده قرار گیرد.
• در صورتی‌که قصد دارید برای مدتی محصولات پته دوزی را در چمدان یا کمد نگهداری کنید بهتر است آن‌ها را داخل یک پارچه نخی قرار دهید و یک صابون معطر نیز کنار آن‌ها نگهداری کنید. البته توصیه می‌شود که این پارچه ها را بیشتر از 6 ماه در فضای بسته نگهداری نکنید.
• در صورتی که پته را به عنوان تابلو مورد استفاده قرار می‌دهید بهتر است دارای قاب شیشه‌ای باشد تا گرد و غبار را به خود جذب نکند؛ ضمناً پارچه پته که در قاب شیشه‌ای قرار گرفته نیازی به مقوا در فضای پشت آن ندارد تا امکان جابه‌جایی هوای آزاد در پشت تابلو وجود داشته باشد.
• محصولات پته دوزی را به دور از تماس مستقیم نور خورشید نگهداری کنید تا در بلند مدت دچار رنگ پریدگی نشوند.
• تا حد امکان از شست و شوی پته اجتناب کنید تا دچار فرسودگی نشوند؛ در صورت لزوم برای شستن آن‌ها مطابق با اصول یاد شده برای شست و شوی پارچه پته عمل نمایید.
• پس از شست و شو و اتو کردن پته باید برای آن آستر تهیه نمود. برای اغلب محصولات صنایع دستی پته دوزی نظیر رومیزی، سجاده و رویه کوسن مغزی دوزی و آسترکشی انجام می‌شود تا دوام و ماندگاری آن‌ها افزایش یابد. پارچه آستر برای محصولات پته دوزی عمدتاً از جنس رویال، ساتن و نخی هستند؛ در صورتی‌که می‌خواهید پارچه پته را با استفاده از پارچه نخی آسترکشی کنید بهتر است ابتدا پارچه نخی را شست و شو کنید و پس از خشک شدن آن را مورد استفاده قرار دهید تا در اثر آب‌رفت کوتاه نشود. در ادامه به مراحل آسترکشی پارچه پته اشاره می‌کنیم:
• ابتدا پارچه آستر را شسته و اتو کنید سپس پارچه پته را بر روی آن قرار دهید و از قسمت وسط کوک زدن را شروع کنید. کوک‌ها را نخست به صورت علامت «به علاوه» و سپس به صورت علامت «ضربدر» انجام دهید.
• در مرحله بعد اطراف پارچه پته را کوک بزنید؛ از هر طرف پارچه آستر نزدیک به 2 سانتی‌متر اضافه بگذارید و بقیه پارچه آن را قیچی کنید.
• اطراف پارچه را با پس‌دوزی ریز بدوزید و در انتها پارچه را اتو کنید.
• برای حفظ ماندگاری و زیباتر کردن پارچه پته پس از آسترکشی نواردوزی یا یراق دوزی آن انجام می‌شود. برای این کار نوارهایی رنگی را در لبه پارچه پته قرار می‌دهند و آن‌ها را با دست می‌دوزند. یراق‌های مورد استفاده در لبه دوزی پته در ابعاد مختلف عرضه می‌شوند و رنگ‌های متنوعی دارند؛ با توجه به سطح کار و رنگ پته می‌توان ابعاد و رنگ آن‌ها را انتخاب نمود. برای یراق دوزی پارچه پته بهتر است نکات زیر را مورد توجه قرار دهید:
• یراق دوزی پته را با دست انجام دهید؛ چرا که استفاده از چرخ خیاطی برای لبه دوزی پته به یراق آسیب می‌رساند.
• از جدا کردن یراق‌های پارچه پته اجتناب کنید؛ چرا که به تار و پود پارچه پته آسیب می‌رساند.
• از یراق‌های پهن برای لبه دوزی رومیزی‌های بزرگ، روتختی و بقچه استفاده می‌شود، یراق‌های باریک نیز برای لبه دوزی سجاده و رویه کوسن مناسب هستند.
منبع مقاله روش‌های نگهداری و شست و شوی پته از سایت صنایع دستی آرامان
