هنر تشعیر، یکی از انواع صنایع دستی ایرانی است که همراه با تذهیب در زمره هنرهای ظریف و تزئینی بهشمار میروند. این هنر در ابتدا برای آراستن نسخههای خطی کتابها، مرقعات و آثار نگارگری مورد استفاده قرار میگرفت؛ اما امروزه این هنر کلاسیک ایرانی برای ساخت ظروف تشعیر و نقشزنی روی سایر سطوح نظیر در و دیوار و پردهها نیز کاربرد دارد.
همانطور که اشاره شد، هنر تذهیب و تشعیر هر دو زیرمجموعهای از نگارگری بهشمار میروند و برای تزئین و زیباسازی سطوح و حاشیه آنها مورد استفاده قرار میگیرند، با این حال، تفاوتهایی نیز با یکدیگر دارند. یکی از مهمترین تفاوتهای این دو هنر شاخص، نوع نقوش و طرحهای مورد استفاده است.
بهطوریکه برای تولید صنایع دستی تذهیب، عمدتاً از نقوش اسلیمی، ختایی، ترنج، شمسه، واگیره، لچکی و اشکال هندسی استفاده میشود. این در حالی است که نقوش مورد استفاده در هنر تشعیر بیشتر شامل گل و گیاهان، حیوانات و انسانها است. همچنین نقوش مورد استفاده در هنر تذهیب، بهطور کاملاً متقارن در پیرامون یک طرح ترسیم میشوند.
یکی دیگر از تفاوتهای هنر تذهیب و تشعیر، در رنگآمیزی آثار ساخته شده است؛ بهطوریکه آثار تذهیب اغلب با طلاکوبی روی زمینه مشکی رنگآمیزی میشوند، درحالیکه برای رنگ آمیزی آثار هنری تشعیر علاوهبر طلاکوبی از سایر رنگهای روشن و شفاف هم بهره گرفته میشود.
علاوهبر زیباسازی و تزئین جلد و صفحات کتابهای نفیس و آراستن در و دیوارهای اماکن مذهبی و فرهنگی، یکی دیگر از کاربردهای تشعیر در زینت دادن به ظروف فلزی آشپزخانه و پذیرایی، بهخصوص ظروف مسی است.
مراحل انجام تشعیر مشابه مراحل نگارگری است که در ادامه به آنها اشاره میکنیم:
برای مطالعه بیشتر درباره این هنر، مقاله آشنایی با هنر تشعیر سایت آرامان را از دست ندهید.