فروشگاه صنایع دستی آرامان
فروشگاه صنایع دستی آرامان
خواندن ۳ دقیقه·۲ سال پیش

هنر تشعیر چیست و با هنر تذهیب چه تفاوت هایی دارد؟

هنر تشعیر چیست
هنر تشعیر چیست

هنر تشعیر، یکی از انواع صنایع دستی ایرانی است که همراه با تذهیب در زمره هنرهای ظریف و تزئینی به‌شمار می‌روند. این هنر در ابتدا برای آراستن نسخه‌های خطی کتاب‌ها، مرقعات و آثار نگارگری مورد استفاده قرار می‌گرفت؛ اما امروزه این هنر کلاسیک ایرانی برای ساخت ظروف تشعیر و نقش‌زنی روی سایر سطوح نظیر در و دیوار و پرده‌ها نیز کاربرد دارد.

مقایسه هنر تشعیر و تذهیب

همانطور که اشاره شد، هنر تذهیب و تشعیر هر دو زیرمجموعه‌ای از نگارگری به‌شمار می‌روند و برای تزئین و زیباسازی سطوح و حاشیه آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، با این حال، تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو هنر شاخص، نوع نقوش و طرح‌های مورد استفاده است.

به‌طوری‌که برای تولید صنایع دستی تذهیب، عمدتاً از نقوش اسلیمی، ختایی، ترنج، شمسه، واگیره، لچکی و اشکال هندسی استفاده می‌شود. این در حالی است که نقوش مورد استفاده در هنر تشعیر بیشتر شامل گل و گیاهان، حیوانات و انسان‌ها است. همچنین نقوش مورد استفاده در هنر تذهیب، به‌طور کاملاً متقارن در پیرامون یک طرح ترسیم می‌شوند.

یکی دیگر از تفاوت‌های هنر تذهیب و تشعیر، در رنگ‌آمیزی آثار ساخته شده است؛ به‌طوری‌که آثار تذهیب اغلب با طلاکوبی روی زمینه مشکی رنگ‌آمیزی می‌شوند، درحالیکه برای رنگ آمیزی آثار هنری تشعیر علاوه‌بر طلاکوبی از سایر رنگ‌های روشن و شفاف هم بهره گرفته می‌شود.

هنر تشعیر
هنر تشعیر

محصولات حاصل از هنر تشعیر

علاوه‌بر زیباسازی و تزئین جلد و صفحات کتاب‌های نفیس و آراستن در و دیوارهای اماکن مذهبی و فرهنگی، یکی دیگر از کاربردهای تشعیر در زینت دادن به ظروف فلزی آشپزخانه و پذیرایی، به‌خصوص ظروف مسی است.

مراحل انجام تشعیر

مراحل انجام تشعیر مشابه مراحل نگارگری است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

  • مرحله اول تشعیرسازی، طراحی است؛ در این مرحله، طرح مورد نظر هنرمند با مداد روی کاغذ کالک یا کاغذ پوستی ترسیم می‌شود.
  • مرحله دوم، طرح‌اندازی است؛ به این ترتیب که کاغذ کالک مرحله قبل را که روی آن طرح مورد نظر کشیده شده است، بر روی مقوا چسبانده می‌شود. سپس با استفاده از مهره یا سنگ عقیق، دوباره روی طرح نقش‌زنی انجام می‌شود تا طرح مورد نظر بر روی مقوا به تصویر کشیده شود.
  • مرحله سوم، قلم‌گیری اولیه است؛ در این مرحله، با استفاده از یک قلم مخصوص ظریف و مرکب قهوه‌ای رنگ، طرح مورد نظر بر روی مقوا ترسیم می‌شود و خطوط به‌جا مانده از طرح مدادی پاک می‌شوند. مرحله قلم‌گیری، یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل تشعیرسازی به‌شمار می‌رود و باید با دقت بالایی انجام شود؛ به‌طوری‌که خطوط مورد نظر بسیار ظریف و نازک و مشابه طرح اصلی ترسیم شوند.
  • چهارمین مرحله شامل رنگ‌آمیزی دقیق طرح موردن ظر با بهره‌گیری از رنگ‌های جسمی یا روحی است؛ انتخاب نوع رنگ نیز بر اساس سلیقه و تجربه هنرمند تشعیرساز صورت می‌گیرد.
  • مرحله پنجم، قلم‌گیری ثانویه است؛ در این مرحله، پس از رنگ‌آمیزی کامل طرح، حاشیه آن با استفاده از یک قلم نازک و مرکب برجسته می‌شود.
  • مرحله ششم و نهایی تشعیرسازی، سایه و روشن زدن روی طرح مورد نظر است. در این مرحله، با استفاده از آبرنگ، روی طرح مورد نظر پرداخته می‌شود سپس با استفاده از قلم نازک، روی طرح سایه و روشن زده می‌شود.

برای مطالعه بیشتر درباره این هنر، مقاله آشنایی با هنر تشعیر سایت آرامان را از دست ندهید.

https://aramanstore.com/

هنر تشعیرهنر تذهیبصنایع دستی آرامانفروشگاه آرامان
فروشگاه صنایع دستی آرامان | آرامان مرجع ارائه محصولات صنایع دستی شهرهای مختلف ایران
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید