هنر گلیم بافی، یکی از قدیمی‌ترین صنایع‌دستی ایران به شمار می‌رود که بین مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. ارزان و کاربردی بودن آن باعث شده که امروزه در خانه هر ایرانی یک گلیم وجود داشته باشد.
این هنر اصیل و تاریخی بیشتر در روستاها و توسط زنان و دختران زحمتکش روستایی تولید می‌شود. آن‌ها با الهام گرفتن از طبیعت اطراف خود طرح‌های ویژه‌ای را می‌بافند و باعث خلق یک شگفتی می‌شوند. اگر دوست دارید بدانید که در چه مناطقی بیشترین گلیم‌ها بافته می‌شوند، این مقاله در مجله فروشگاه صنایع دستی آرامان برایتان مفید خواهد بود.
از شمال تا جنوب کشور بافندگان گلیم مشغول به کار هستند و گلیم‌های زیبایی می‌بافند. این هنر در تار پود فرهنگ و زندگی ایرانیان ریشه کرده است. در این بین استان فارس پرچم‌دار گلیم بافی به شمار می‌رود. بیشتر گلیم‌هایی که در این استان تولید می‌شوند حاصل زحمت عشایر قشقایی است. این استان سه مرکز مهم و فعال در زمینه بافت گلیم دارند. «فیروزآباد، ممسنی و داراب» جزو این مناطق محسوب می‌شوند.
گلیم و گلیم بافی با سبک زندگی مردم بلوچستان گره خورده است. مردم این دیار از گذشته‌های دور برای پیدا کردن بهترین منابع آب و بهترین مکان برای زندگی در منطقه خود همواره کوچ‌نشین بوده‌اند. هر جایی که چادر خود را برپا می‌کردند، گلیم را به عنوان زیرانداز، کیسه‌های نمک یا نازبالش مورد استفاده قرار می‌دادند.
ترکمن‌ها قبیله بسیار بزرگی هستند که بخش مهمی از آن‌ها در شمال شرقی ایران سکونت دارند. مردم ترکمن از گذشته‌های دور گلیم‌هایی خود را در طرح‌ها و رنگ‌های متنوع می‌بافتند و این هنر را تا به امروز نیز حفظ کرده‌اند.
جهت بررسی گلیم بافی در مناطق مختلف ایران باید به استان لرستان توجه ویژه‌ای بکنیم. سابقه گلیم باقی در استان لرستان بیشتر از فرش‌بافی است. به همین دلیل در کنار عشایر، مردم مناطق روستایی و شهری نیز به کار گلیم بافی مشغول هستند. در این بین مردم شهرهای الشتر، خرم‌آباد، الیگودرز، کوهدشت و نورآباد بیشترین گلیم‌ها را در بین سایر مناطق شهری استان لرستان می‌بافند.
گلیم بافی در این استان بسیار رواج دارد به همین دلیل از آذربایجان به عنوان مهم‌ترین مرکز بافت گلیم یاد می‌کنند. یکی از طوایف معروف در این استان شاهسون‌ها هستند که از گلیم به عنوان کف‌پوش استفاده می‌کنند.
مردم خراسان نیز مانند سایر مناطق ایران از گذشته‌های دور به بافت گلیم‌های متنوع مشغول بوده‌اند. تنوع قومیت‌های ساکن در این دیار باعث شده که هر قومی به شیوه‌ای متفاوت و در نقوش مختلف به بافت گلیم مشغول شود.
مردم این دیار از گذشته‌های دور به گلیم بافی مشغول بوده‌اند. به دلیل حرفه‌ای بودن در این هنر توانستند با گلیم محصولات متنوعی چون انواع خورجین، جُل اسب، نمکدان، قاشق‌دان و رختخواب تهیه کنند. البته لازم به ذکر است که بیشتر تولیدات گلیم در این استان توسط روستایی‌ها صورت می‌گیرد.
در بررسی گلیم بافی در مناطق مختلف ایران به استان کهگیلویه و بویراحمد می‌رسیم. گلیم بافی در این استان از نظر بافت، رنگ و همچنین طرح بسیار شبیه به گلیم بافی استان فارس است. شهرهایی چون بهمنی، دو گنبدان و بی بی حکیمه بیشترین گلیم را در این استان می‌بافند و به فروش می‌رسانند.
بافندگان بوشهری برای بافت گلیم‌ها در آن‌ها طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی به کار می‌برند. این مهم باعث شده که گلیم این استان زبانزد خاص و عام شود. در این استان شهرهای دشتستان، دشتی، کنگان و گناوه بیشترین گلیم‌ها را می‌بافند.
تولید گلیم در استان همدان نیز در زمره هنرهای دستی اصیل به‌شمار می‌رود. با توجه به سردسیر بودن این منطقه، در کنار گلیم بافی، تولید سایر صنایع دستی نظیر حصیر، گیوه و سبد نیز بسیار رایج است.
در میان شهرهای این استان، گلیم شهر نهاوند از شهرت بی‌نظیری برخوردار است؛ به‌طوریکه از جمله صنایع دستی صادراتی به کشورهای آسیایی و اروپایی به‌شمار می‌رود. لازم به ذکر است که شهرت گلیم این استان در ساده‌بودن طرح‌های آن است.
گلیم بافی به‌همراه حصیربافی از جمله هنرهای دستی اصیل و قدیمی در استان کردستان به‌شمار می‌روند. باتوجه به سرد و کوهستانی بودن آب و هوای این منطقه، از گذشته تا به حال، گلیم به‌عنوان یک کف‌پوش گرم و راحت و مقاوم مورد استفاده قرار گرفته است. برای ساخت گلیم که در زبان کردی «ره» نامیده می‌شود؛ از پشم و موی حیوانات اهلی استفاده می‌شود.
گلیم بافی در شهرها و روستاهای استان خوزستان رواج دارد. شهرهای هفتگل به همراه روستاهای اطراف آن، روستاهای شهرستان اندیمشک و دزفول بیشترین سهم گلیم بافی در این استان را به خود اختصاص داده‌اند. در این استان بافنده‌ها دارهای چوبی و فلزی را برای بافت گلیم بنا می‌کنند.
در پژوهش خود برای بررسی گلیم بافی در مناطق مختلف ایران به استان شگفت‌انگیز سمنان می‌رسیم. این استان از تنوع زیست محیطی بالایی برخوردار است و همین موضوع باعث شده که گلیم‌های این منطقه علاوه بر طرح، رنگ‌های بسیار شاد و جذابی داشته باشند. هنرمند سمنانی از عناصر موجود در طبیعت برای بافت گلیم الهام می‌گیرد. بافنده سمنانی از نخ پشمی برای تار و پود گلیم‌های خود استفاده می‌کند.
استان کرمان یکی از مشهورترین مراکز تولید قالی در ایران است که مرغوبیت انواع قالیچه و گلیم آن زبانزد است. علاوه‌بر گلیم بافی، جاجیم بافی، پته دوزی، ترمه بافی، حصیربافی و گبردوزی نیز در این استان رایج است. از جمله ویژگی‌های منحصربه‌فرد گلیم استان کرمان می‌توان به طرح و رنگ خاص آن اشاره کرد.
پرورش دام و ریسیدن مو و پشم آن‌ها در استان مازندران قدمتی چندهزار ساله دارد، درحال حاضر نیز در اغلب روستاهای این استان، تولید گلیم و جاجیم انجام می‌شود که به‌عنوان سوغات این استان از آن‌ها یاد می‌شود. از جمله مهم‌ترین مراکز گلیم بافی و جاجیم بافی این استان می‌توان به روستاهای دراز کلا، رسکت، سنگچال، اروس مالخوس و لفور اشاره نمود.
منبع: مقاله گلیم بافی در استانهای مختلف ایران سایت آرامان
