دندان شکسته می تواند ظاهر لبخند فرد را دچار مشکل کند و همچنین می تواند باعث ایجاد خراش در زبان شود. همچنین این امکان وجود دارد که به دلیل از دست دادن شکل ظاهری و نداشتن استحکام اولیه، شکستگی دیگری در دندان رخ دهد.
از طرف دیگر، شکستگی دندان می تواند باعث ایجاد شکاف در دندان شود و در این حالت احتمال گرفتار شدن لقمه در دندان و در نتیجه پوسیدگی دندان و التهاب لثه نیز افزایش پیدا می کند.
شکستگی دندان می‌تواند در بخش‌های مختلف آن اتفاق بی‌افتد و اغلب افراد هنگامی به دنبال درمان آن می‌روند که احساس درد داشته باشند. اما باید توجه داشت که معمولاً شکستگی‌های دندان به گونه‌ای ایجاد می‌شود که فرد احساس درد نخواهد داشت. شکستگی این بافت مستحکم دلایل زیادی داشته و برخی از این دلایل شامل؛ خوردن غذای خیلی سفت یا جسم محکم که دندان تحمل شکستن و خورد کردن آن را نداشته باشد، ضربه بیرونی شدید و پرشدگی قبلی دندان می‌شود. شکستگی‌های دندان بر اساس معیارهای مختلفی، طبقه‌بندی‌های خاصی نیز دارند. هر کدام از این طبقه‌بندی‌ها دارای مزایا و معایب خاصی هستند.
کریزلاین در لغت به معنای ترک مویی است. ترک‌ها، شکستگی‌های بسیار ریزی هستند که بدون از بین بردن ساختمان دندان ایجاد می‌شوند. ترک‌ها ممکن است به عمق اتصال مینا و عاج ادامه یافته و به صورت خط‌ها موازی مویی ظاهر شوند. در دندان‌های جوان‌تر امکان دیده شدن ترک‌های مویی ایجاد شده سخت بوده ولی در دندان‌های مسن، ترک‌ها با لایه‌ای از غشای قهوه‌ای بزاق پر شده و کاملاً قابل تشخیص هستند. در واقع شکستگی کریزلاین خفیف‌ترین نوع شکستگی بوده و هیچ‌گونه درد خاصی ندارد.
مینا ساختار کریستالی داشته و معمولاً فاقد انعطاف است در نتیجه ایجاد شکستگی کریزلاین در مینا ممکن است به علت ضربه خارجی، خورد اجسام سخت و تغییرات حرارتی در مینا باشد. اغلب ترک‌هایی که در اثر ضربه خارجی بر روی مینا ایجاد شده‌اند، موجب لق شدن دندان نیز خواهند شد.
قسمت عاج دندان ساختار کریستالی داشته و از مواد ارگانیک بیشتری ساخته شده است در نتیجه انعطاف‌پذیری آن بالاتر بوده و به سختی دچار شکاف می‌شود. اما عاج نیز می‌تواند در اثر فشارهای داخلی دچار ترک‌های مویی یا کریزلاین گردد.
در صورت بروز شکستگی در دندان‌های جونده، به آن شکستگی کاسپ می‌گویند. در واقع در شکستگی کاسپ، بخشی از قله دندان جونده دچار لب‌پر شدن می‌شود. میزان شکستگی کاسپ می‌تواند متفاوت باشد و تا زیر بافت لثه قابلیت امتداد دارد. این نوع شکستگی نیز درد خاصی را به فرد القا نمی‌کند ولی ممکن است با مرور زمان، موجب ایجاد آسیب‌های جدی‌تر گردد، در نتیجه افراد دارای شکستگی کاسپ باید شکستگی را درمان کنند. برای ترمیم آن نیز اغلب از پر کردن و یا لایه زیرکونیا استفاده می‌شود.
این نوع شکستگی تحت عنوان دندان ترک خورده نیز شناخته می‌شود. گستردگی شکستگی ناکامل از تاج دندان شروع و تا زیر لثه امتداد می‌یابد. در واقع در این حالت سطح جونده تا پالپ ترک می‌خورد. این ترک خوردگی آنقدر کامل نیست که دندان به دو نصف تقسیم شود.
تعیین محل دقیق و میزان ترک آسان نیست به طوریکه برخی از ترک‌ها ممکن است به علت تجمع باکتری دچار بزرگنمایی شده و بیشتر قابل دیدن باشند. علائم بیماران در شکستگی ناکامل متفاوت است، برخی افراد به دما و گاز زدن حساس بوده و برخی شکایتی از این موارد ندارند. باید توجه داشت که اگر ترک به پالپ یا همان مغز دندان برسد، باید از طریق عصب‌کشی آن را ترمیم کرد.
به این نوع شکستگی، دو نیم شدن دندان نیز می‌گویند. شکستگی کامل از تاج دندان شروع و تا زیر لثه ادامه پیدا می‌کند. اغلب ترک‌های دندان در صورت درمان نشدن می‌توانند به شکستگی کامل دندان منجر شوند. اجزای دندان کاملاً از یکدیگر جدا شده‌اند و ممکن است دندان به طور ناگهانی به دو نیم تقسیم شود.
در برخی از افراد ممکن است با شروع جویدن، دندان دچار درد شود، البته این مورد برای همه صدق نمی‌کند و همیشه نیز درد حاصل نمی‌شود. در این شکستگی، تمامی دندان را نمی‌توان نگه داشت و قسمتی از آن از دست می‌رود و قسمت دیگر از طریق عصب‌کشی قابل نگهداری است. اغلب در افراد دارای عادت‌های ناسالمی مانند جویدن یخ و یا بیش فعالی اکلوژن، ترک خوردگی عمیق دندان و دو نیم شدن آن بیشتر اتفاق می‌افتد.
در واقع این شکستگی ترک ناکاملی است که در ریشه دندان اتفاق می‌افتد. شکستگی عمودی ریشه ممکن است هیچ‌گونه علائم ظاهری نداشته باشد و قابل دیدن نیست و تنها از طریق مراجعه به دندانپزشکی و عکس‌های رادیولوژی دندان تشخیص داده می‌شود.
اغلب این شکستگی‌ها در دندان‌هایی ظاهر می‌شوند که قبلاً ترمیم شده و سوابق درمانی داشته‌اند. ترک‌های عمودی قابلیت پیشگیری دارند. هرچه دندان‌هایی که درمان ریشه در آن‌ها انجام شده است، کمتر تخلیه شود عمر ریشه افزایش یافته و احتمال بروز ترک در آن کاهش می‌یابد. همچنین در حین فرآیند ترمیم و تراشکاری دندان باید کمترین فشار به دندان وارد شود تا ترک ایجاد شده، عمیق‌تر نشده و به شکستگی کامل دندان منجر نشود. پس از درمان ترک ریشه بهتر است کاسپ دندان نیز ترمیم شود.
انتخاب شیوه دمان به اندازه ترک یا شکستگی و محل آن بستگی دارد. برخی از روش های احتمالی عبارتند از:
· پولیش دندان
· پیوند
· قرار دادن کانال ریشه و تاج
· کشیدن دندان و ایمپلنت
در برخی از مواقع و به تشخیص دندانپزشک ممکن است ترک های سطحی نیازی به درمان نداشته باشند. اما دندانپزشک باید تلاش کند تا از راه های مختلف مانند درد بیمار و استفاده از اشعه ایکس، حفره ها را بررسی کند تا بتواند شیوه درمانی درست را پیش بینی کند.
مطالعه کامل مقاله ترمیم دندان شکسته با چه روش هایی ممکن است؟
در صورتی که یکی از دندان های جلو شکسته باشد، روکش دندان باعث می شود تا دوباره سالم به نظر برسد. روکش دندان از خدمات دندانپزشکی زیبایی است که پوسته ای نازک از مواد کامپوزینی یا رزین به رنگ دندان است که تمام قسمت جلویی دندان را می پوشاند (دقیقا مانند ناخن های مصنوعی که تمام سطح ناخن شما را پوشش می دهد) البته با یک قسمت ضخیم تر که جایگزین قسمت شکسته دندان می شود.
در صورتی که فقط یک تکه کوچک از مینای دندان خود را بر اثر شکستگی از دست داده اید، دندانپزشک می تواند با استفاده از ابزارهای پر کنند، سطح آسیب را بپوشاند و دندان را ترمیم کند. در صورتی که دندان های جلویی آسیب دیده باشد و یا هنگام خنده دندان ها مشخص شود، دندانپزشک از روش باندینگ یا پیوند استفاده می کند که در آن از رزین کامپوزیت که به رنگ دندان است استفاده می شود.
ترکی که عمیق تر از سطح دندان باشد، بدون تردید نیازمند ترمیم گسترده تری است. در برخی از مواقع ترک به سمت پالپ (مغز دندان) گسترش پیدا می کند که ممکن است به یک کانال ریشه نیاز داشته باشد. در حین عمل متخصص ریشه دندان، پالپ های ملتهب و آلوده را برداشته، داخل دندان را تمیز می کند و آن را با ماده ای لاستیکی پر می کند و با استفاده از ماده پرکننده یا تاج آن را می پوشاند. این روش در بسیاری از موارد کاربردی تر است و درد آن مشابه درد پرکردن دندان است.
کامپوزیت دندان یا لمینت دندان سرامیکی برای ترمیم دندان شکسته
همیشه نمی توان به ترمیم دندان آسیب دیده امید داشت. در برخی از مواقع ایجاد کانال برای ریشه نمی تواند دندان را نجات دهد. بسیاری از متخصصین ریشه، با توجه به عمق ترک ایجاد شده تعیین می کنند که آیا دندان باید از دهان خارج شود یا خیر. بر اساس مطالعات صورت گرفته در سال ۲۰۱۹، هرچه میزان عمق ترک ایجاد شده در دندان بیش تر باشد، احتمال کشیدن دندان نیز افزایش پیدا می کند.
در صورتی که قسمت بزرگی از دندان شکسته یا دچار پوسیدگی شده باشد، دندانپزشک ممکن است بخش بزرگی از دندان را ساییده یا برش دهد و آن را با تاج یا کلاهکی شبیه به دندان که برای محافظت از دندان و بهبود ظاهر آن ساخته شده است، بپوشاند. تاج های دائمی را می توان از فلز های تمام رزین یا تمام سرامیک ساخت. تاج های تمام فلزی بسیار قوی تر هستند و تاج های رزینی شباهت بیش تری به دندان طبیعی دارند.
