پوسیدگی دندان از مینا شروع می‌شود و در صورتی که درمان نشود، عفونت عصب و ریشه دندان را به وجود می‌آورد. در بیشتر مواقعی که ریشه دندان درگیر پوسیدگی شده باشد، دندان‌پزشک سعی می‌کند با کمک عصب‌کشی آن را درمان کند. بسیاری از افراد از عصب‌کشی دندان می‌ترسند و اطلاعات زیادی راجع‌به آن ندارند. به همین دلیل در این مطلب از مجله سایت فروش مواد و تجهیزات دندانپزشکی دنتیوا می‌خواهیم در رابطه با علائم پوسیدگی عصب دندان و همچنین مراحل عصب‌کشی دندان صحبت کنیم.
قبل از این که راجع‌به درمان عصب‌کشی و مواقعی که به آن نیاز پیدا می‌کنید صحبت کنیم، ابتدا باید کمی راجع‌به ساختار و آناتومی دندان توضیح دهیم. همه دندان‌ها از دو بخش تاج و ریشه تشکیل می‌شوند. بخش تاج، همان بخشی است که آن را مشاهده می‌کنید و آن را به عنوان دندان می‌شناسید. اما ریشه دندان بخشی است که در داخل لثه‌ها و استخوان فک قرار دارد و به ثابت‌ماندن تاج دندان کمک می‌کند. علاوه بر این دندان‌ها از 3 لایه مختلف تشکیل می‌شوند که از خارج به داخل عبارتند از:
1. مینا که سفید رنگ است و به نوعی وظیفه محافظت از بخش‌های آسیب‌پذیر داخل دندان را بر عهده دارد.
2. لایه بعدی، عاج دندان است که در زیر مینا قرار دارد. رنگ عاج به زردی می‌زند و در بخش‌هایی از دندان که مینا از بین رفته می‌توان عاج را مشاهده کرد. عاج دندان به خصوص در افرادی که مشکل دندان قروچه دارند به خوبی قابل مشاهده است. عاج نسبت به مینای دندان نرم‌تر بوده و بیشتر در معرض آسیب است.
3. آخرین لایه، پالپ هسته دندان است که محل قرارگیری اعصاب و عروق خونی تغذیه‌کننده دندان است. از بین لایه‌های مختلفی که دندان را تشکیل می‌دهند، پالپ تنها ناحیه زنده است.
وقتی پوسیدگی و عفونت به کانال ریشه و پالپ دندان می‌رسد، دندان‌پزشک به کمک درمان عصب‌کشی بافت‌های پوسیده را خارج می‌کند و به این ترتیب درد دندان بیمار کلا از بین می‌رود. ریشه دندان حاوی عروق خونی برای تغذیه بافت دندان و همچنین اعصاب مختلف برای احساس درد، سرما و گرما است. دندان‌پزشکان تا حد امکان از کشیدن دندان‌های پوسیده امتناع می‌کنند و به کمک درمان عصب‌کشی سعی در حفظ دندان طبیعی در بیماران را دارند. در واقع در پی درمان عصب‌کشی، بافت زنده دندان که دچار پوسیدگی شده از بین می‌رود و به یک دندان مرده تبدیل می‌شود. دندان‌پزشک این دندان مرده را با موادی نظیر آمالگام و یا کامپوزیت پر می‌کند تا بتواند به فعالیت خود ادامه دهد. گاهی اوقات میزان آسیب‌دیدگی دندان زیاد است و به همین دلیل پس از عصب‌کشی درمان پست و کور برای کمک به استحکام و حمایت از آن انجام می‌شود.
عوامل مختلفی باعث آسیب به ریشه دندان و پوسیدگی آن می‌شوند. برخی از مهم‌ترین عوامل پوسیدگی ریشه دندان عبارتند از:
· نفوذ پوسیدگی به عاج و پالپ دندان
· شکستگی دندان و بروز التهاب در پالپ دندانی
· صدمه به دندان و نکروز پالپ
· ناهنجاری‌های ارثی دندانی
· پریودنتیت یا بیماری لثه و استخوان اطراف دندان و ایجاد آبسه در نزدیکی کانال ریشه
· عدم پرکردگی کامل دندان
درمان ریشه و عصب‌کشی معمولا برای تمام دندان‌های عقبی به جز دندان عقل توصیه می‌شود.
همان‌طور که گفتیم وقتی آسیب‌دیدگی و عفونت پالپ دندان برگشت‌ناپذیر باشد، راه درمانی دیگری غیر از عصب‌کشی وجود ندارد. برای مثال ممکن است در اثر زمین‌خوردن دندان شما آسیب ببیند و بشکند. شکستگی دندان راه را برای ورود باکتری‌ها به درون کانال ریشه و پالپ دندان باز می‌کند و باعث بروز پوسیدگی در کانال ریشه می‌شود. همچنین گاهی اوقات پرکردگی‌های غیراصولی و نامناسب می‌توانند به عمق دندان نفوذ کنند و منجر به پوسیدگی ریشه شوند.
پوسیدگی دندان در مراحل اولیه علامت خاصی ندارد اما وقتی به ریشه دندان می‌رسد، علائم آن بروز پیدا می‌کنند. یکی از مهم‌ترین علائم پوسیدگی دندان‌ها درد دندان است که می‌تواند بسیار طاقت‌فرسا باشد. بسیاری از افرادی که از درمان عصب‌کشی می‌ترسند، با خوردن داروهای مسکن و تسکین درد دندان از مراجعه به دندان‌پزشک امتناع می‌کنند. این در حالی است که این کار باعث گسترش بیشتر پوسیدگی در دندان و از بین‌رفتن دندان‌های طبیعی آن‌ها می‌شود. برخی از مهم‌ترین علائم دندانی که به عصب‌کشی نیاز دارد عبارتند از:
· احساس درد در دندان در هنگام خوردن و نوشیدن
· احساس درد در هنگام خوردن غذاهای گرم و سرد
· لقی دندان
· حساس‌شدن لثه
· تورم لثه‌ها
· درد ضربان‌دار
· ایجاد بوی بد دهان
· تورم مداوم لثه
· تب و احساس ناخوشی
هر گاه این علائم را در خود مشاهده کردید، تنبلی را کنار بگذارید و در اولین فرصت به دندان‌پزشک مراجعه کنید. هیچ روش درمانی نمی‌تواند جایگزین دندان‌های طبیعی خود شما شود، در نتیجه در حفظ دندان‌های طبیعی خود کوشا باشید و برای درمان پوسیدگی به موقع به دندانپزشکی مراجعه کنید.
پس از اینکه علائم پوسیدگی ریشه دندان را احساس کردید، باید به دندانپزشکی مراجعه کنید. دندان‌پزشک با بررسی وضعیت شما و معاینه دندان و همچنین یک سری تکنیک‌های خاص، مشخص می‌کند که دندان شما به درمان عصب‌کشی نیاز دارد یا خیر. برخی از تکنیک‌های دندانپزشکی برای تشخیص درمان عصب‌کشی عبارتند از:
· عکس رادیولوژی
· تشخیص دمل‌های لثه مداوم یا عود کننده
· تشخیص لکه سیاه در دندان مشکل‌دار
· نمایان شدن عصب‌های دندان
· ضربه زدن به دندان
· تست‌های حرارتی و الکتریکی
· تست بی‌حسی انتخابی
· تست بررسی حفره
تقریبا می‌توان گفت تنها راه موثر برای درمان ریشه و از بین بردن عفونت‌های ریشه دندان عصب‌کشی است. این روش یک سری مزایا و معایبی نیز به همراه دارد که به آن‌ها می‌پردازیم. از مهم‌ترین مزایای عصب‌کشی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· از بین رفتن احساس درد
· ممانعت از گسترش عفونت و باکتری‌ها
· عصب‌کشی به حفظ دندان طبیعی کمک می‌کند
· جلوگیری از لک‌شدن دندان‌های مجاور
· هزینه مناسبی نسبت به درمان‌های جایگزین دارد
· ممانعت از تشکیل آبسه در کانال ریشه
مانند هر روش درمانی دیگری درمان عصب‌کشی نیز در کنار مزایایی که دارد، یک سری معایب هم دارد. برخی از معایب درمان عصب‌کشی عبارتند از:
· تغییر رنگ دندان ترمیم‌شده
· امکان برگشت عفونت در صورت درمان غیراصولی
· نیاز به درمان مجدد در صورت کانال‌های مخفی و یا اضافه
· کاهش استحکام و مقاومت دندان ترمیم‌شده
· عدم امکان تمیزکردن 100 درصدی کانال ریشه
با اینکه عصب‌کشی یکی از موثرترین راه‌های درمان پوسیدگی ریشه دندان است، با این حال باز هم برخی از افراد باورهای غلط رایج در جامعه در رابطه با درمان عصب‌کشی را باور دارند. باید بدانید که این باورها از پایه و اساس اشتباه بوده و نباید صرفا به خاطر آن‌ها درمان عصب‌کشی دندان خود را عقب بیاندازید. برخی از مهم‌ترین باورهای غلط راجع‌به درمان عصب‌کشی عبارتند از:
· در عصب‌کشی دندان کشیده می‌شود.
· حساسیت دندان پس از عصب‌کشی چندین برابر می‌شود.
· عصب‌کشی فایده‌ای ندارد.
· با عصب‌کشی درد دندان بلافاصله رفع می‌شود.
· درمان عصب‌کشی یک روش بسیار دردناک و زجرآور است!
· درمان عصب‌کشی یک فرآیند طولانی و طاقت‌فرسا است.
· در صورتی که درمان عصب‌کشی موفقیت آمیز نباشد، امکان انجام مجدد عصب‌کشی وجود ندارد و باید دندان کشیده شود.
اگر علائم پوسیدگی ریشه را در خود مشاهده کردید، به جای اهمیت به این باورهای غلط در اسرع وقت به دندان‌پزشک مراجعه کرده و با انجام عصب‌کشی دندان طبیعی خودتان را حفظ کنید.
در این مقاله از دنتیوا در ابتدا راجع‌به ساختار و آناتومی دندان توضیح دادیم. سپس درباره درمان عصب‌کشی، مراحل، مزایا و معایب آن توضیح دادیم. اگر از آن دسته از افرادی هستید که از درمان عصب‌کشی برای خود یک غول ساخته‌اید، خواندن این مطلب به کاهش ترس شما از این روش درمانی کمک می‌کند و باعث می‌شود با آرامش بیشتری برای درمان عصب‌کشی به دندانپزشکی مراجعه کنید.
دنتیوا یکی از فروشگاه‌های اینترنتی معتبر فروش مواد و ابزار دندانپزشکی است. دندان‌پزشکان محترم می‌توانند تمامی لوازم مورد نیاز مطب خود را از بهترین برندها با قیمتی استثنایی از دنتیوا تهیه کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید با کارشناسان فروش دنتیوا در ارتباط باشید.
1. چه زمانی به درمان عصب‌کشی نیاز است؟
وقتی پوسیدگی و عفونت به کانال ریشه و پالپ دندان می‌رسد، دندان‌پزشک به کمک درمان عصب‌کشی بافت‌های پوسیده را خارج می‌کند و به این ترتیب درد دندان بیمار کلا از بین می‌رود.
2. آیا در عصب‌کشی امکان تخلیه و پاکسازی 100 درصدی کانال ریشه وجود دارد؟
خیر، یکی از معایب درمان عصب‌کشی عدم امکان پاکسازی 100 درصدی کانال ریشه است.
3. آیا پس از درمان عصب‌کشی به درمان مجدد نیاز است؟
در صورت وجود کانال‌های مخفی در اطراف کانال ریشه احتمالا بیمار به درمان عصب‌کشی مجدد نیاز دارد.
4. آیا درمان عصب‌کشی برای دندان عقل هم انجام می‌شود؟
در مورد دندان عقل معمولاً دندان‌پزشکان درمان ریشه را توصیه نمی‌کنند، مگر در شرایطی که حفظ دندان ضروری است.
