برای راه اندازی سیستم های تلفنی مبتنی بر شبکه (VoIP) راهکارهای گوناگونی توسط کمپانی های مطرح و مهم در این صنعت ارائه شده است. راهکارهایی همچون استفاده از مراکز تلفن تحت شبکه "سخت افزاری" ارائه شده توسط کمپانی هایی از قبیل Sangoma و Yeastar، و یا استفاده از مراکز تلفن تحت شبکه "نرم افزاری" که می توان بر روی سیستم های فیزیکی و یا مجازی (Virtual) نصب و استفاده نمود.
در این مقاله سعی کرده ایم به معرفی دو مرکز تلفن تحت شبکه نرم افزاری متن باز شناخته شده و پرکاربرد FreePBX و Issabel (نسخه ی جدید بعد از پروژه ی Elastix) پرداخته و قابلیت و تفاوت هر کدام را نسبت به یکدیگر مورد بررسی قرار دهیم و امیدواریم که این قیاس بتواند تمامی ابهامات کاربران با هر نوع نیازمندی را تا حدودی مرتفع سازد.
توجه: هسته ی اصلی در هر دو پروژه، نرم افزار Asterisk می باشد. پس تمامی امکانات و قابلیت های تلفنی توسط استریسک مدیریت می گردد؛ اما FreePBX اولین پوسته ی گرافیکی برای استریسک است که سایر محصولات همچون الستیکس و ایزابل نیز از آن برای مدیریت تنظیمات استریسک بهره می برند.
1- مقایسه رابط کاربری وب در FreePBX و Issabel:
رابط کاربری وب (Web User Interface) محیط گرافیکی است که کاربر و یا مدیر سیستم می تواند از طریق آن وضعیت مرکز تلفن را مدیریت و تنظیمات مربوطه را به راحتی انجام دهد. تصاویر زیر مربوط به رابط کاربری در دو مرکز تلفن FreePBX و Issabel است.
FreePBX Web UI
Issabel Web UI
همانطور که مشاهده می کنید رابط کاربری که در نرم افزار Issabel وجود دارد، دارای محیط ساده تری به نسب رابط کاربری در FreePBX است. همین ظاهر و کاربری "به نظر" آسان تر موجب شده تا کاربران تمایل بیشتری برای نصب Issabel داشته باشند. اما نکته ی مهم این است که در FreePBX شما با یک پوسته سر و کار خواهید داشت هر چند که به دلیل تعدد ماژول ها و تنظیمات مختلف، پیچیده باشد. اما در ایزابل برای تنظیمات پیشرفته تر مجبور هستید با پوسته ی قدیمی FreePBX هم درگیر شوید!!!
2- آپدیت و به روزرسانی:
با توجه به اینکه کمپانی Sangoma اسپانسر و توسعه دهنده محبوب ترین مرکز تلفن جهان یعنی FreePBX است، از این رو به طور دائم بروز رسانی برای ماژول های رایگان به راحتی در دسترس می باشد و کاربران می توانند در صورت مشاهده مشکل یا باگ، آن را گزارش کرده و منتظر رفع شدن آن باشند. بروز رسانی های امنیتی در سطح نرم افزار و همچنین سیستم عامل، از دیگر مزیت های فری پی بی ایکس می باشد. از طرفی با توجه به ادغام کمپانی دیجیوم به عنوان اسپانسر و توسعه دهنده پروژه ی استریسک در شرکت سنگوما، این دو پروژه یعنی Asterisk و FreePBX، بیش از پیش با یکدیگر همگام شده به طوری که بروز ترین نسخه های استریسک در فری پی بی ایکس در دسترس است.
3- پشتیبانی از کارت های تلفنی:
باید به این نکته توجه داشت که کمپانی Sangoma تولید کننده پایدارترین کارت های تلفنی ویپ در جهان است و از این رو کارت های تلفنی ویپ سنگوما سازگاری کامل و تنظیمات آسانی را در نرم افزار FreePBX دارند که در مقایسه Issabel اینگونه نیست.
عدم نیاز به نصب درایور و انجام کلیه تنظیمات کارت های تلفنی آنالوگ و دیجیتال از طریق UI نکات مهمی هستند که اگر با آن ها سرکار داشته اید، به خوبی درک خواهید کرد!
4- ماژول Backup & Restore:
جهت تهیه نسخه پشتیبان از سرور تلفنی در هر دو نرم افزار این ماژول در دسترس است اما در نرم افزار FreePBX این ماژول از امکانات گسترده تری برخوردار است.
با استفاده از این قابلیت در مرکز تلفن FreePBX می توان به طور همزمان دو سرور تلفنی موازی که سرور اول، اصلی و سرور دوم، سرور پشتیبان است را در شبکه قرار داد و به طور برنامه ریزی شده در ساعاتی مشخص، از بخش های مختلف سرور اصلی که برای مدیر سیستم مهم است نسخه پشتیبان تهیه و بر روی سرور پشتیبان "اعمال" کند.
5- ارسال و دریافت Fax:
در مرکز تلفن Issabel این قابلیت به طور رایگان در اختیار کاربران قرار داده شده است. اما در مرکز تلفن FreePBX، ماژول فکس به اسم Fax Pro یک ماژول تجاریست.
شاید این تصور به وجود بیاید که بهتر است از مرکز تلفن ایزابل که ماژول رایگان فکس را نیز داراست استفاده کنیم. اما تفاوتی جدی در ساختار دریافت و ارسال فکس در بین آن ها وجود دارد. تفاوت هایی از قبیل نحوه پردازش سیگنال های فکس و توان پردازشی آن ها. این مشکل در زمانی رخ می دهد که مثلا در مرکز تلفن Issabel و در زمانی که یک سازمان بخش های مختلفی دارد و نیاز است تا هر بخش فکس های مستقل از بخش های دیگر ارسال کند، داخلی فکس اشغال شده و امکان دریافت و ارسال همزمان فکس وجود ندارد.
اما در مرکز تلفن FreePBX به دلیل آنکه تمامی فرآیند ارسال و دریافت فکس از طریق ماژول فکس پرو انجام شده، کاربران می توانند به طور همزمان و به تعداد بالا دریافت و ارسال فکس به صورت نرم افزاری و از طریق پرتال کاربری UCP داشته باشند.
6- ایمیل:
در مرکز تلفن Issabel قابلیت ارسال و دریافت ایمیل فراهم شده است که در آنجا می توان امکاناتی همچون دامنه، کاربر و سرور را جهت دریافت اعلان های سیستم بر روی ایمیل تعریف نمود. اما تمامی این امکانات در مرکز تلفن FreePBX در ماژول System Admin Pro گنجانده شده که این ماژول جزو ماژول های تجاری است. این نکته قابل ذکر است که ماژول System Admin PRO غیر از قابلیت ایمیل، قابلیت های دیگری نیز فراهم می کند که در زیر اشاره شده:
VPN Server: قابلیت تعریف VPN
UPS Server: قابلیت اعلان مشکل در تغذیه سرور از طریق ایمیل
Support: قابلیت پشتیبانی ساده تر توسط کمپانی Sangoma در صورت بروز مشکل
Update: به روز رسانی سیستم بر طبق برنامه زمانی
PnP Configuration: جهت تنظیم همزمان تلفن های تحت شبکه
7- امنیت:
برای محدود کردن دسترسی به مرکز تلفن و به جهت حفظ امنیت در هر دو سیستم راهکار های مشابه ای همچون تغییر پورت های پیش فرض سیستم وجود دارد. در مرکز تلفن Issabel قابلیت fail2ban این امکان را به وجود می آورد تا حمله ها و یا درخواست های نامتعارف و مشکوک از مرکز تلفن را بلاک کند. مدیر سیستم می تواند از مسیر زیر این آدرس ها را مشاهده و مدیریت کند.
WebUI > Security > fail2ban
در مرکز تلفن FreePBX این قابلیت با نام Intrusion Detection با قابلیت های بیشتری همراه است.
WebUI > Admin > System Admin > Intrusion Detection
Status: وضعیت سرویس
Ban Time: مدت زمان بلاک بودن یک IP
Max Retry: تعیین تعداد حداکثر درخواست برای بلاک کردن (به ثانیه)
Find Time: تعیین مقدار زمان برای چک کردن خطا (به ثانیه)
E-Mail: تعیین ایمیل برای ارسال پیام خطا
Whitelist: تعیین آدرس های مجاز برای دسترسی به مرکز تلفن
علاوه بر fail2ban، هر دو سیستم امکان تنظیم فایروال لینوکس را نیز فراهم می کنند، اما در FreePBX با تغییرات در محیط UI و آسان کردن تنظیمات، با دانش کم نیز می توان فایروال را فعال کرد. Responsive firewall نیز از دیگر قابلیت هایی است که در فری پی بی ایکس فراهم شده است.
8- گزارش گیری:
الستیکس و بعد ایزابل، تلاش کرده اند که با استفاده از نسخه های قدیمی FreePBX، قابلیت های بیشتری را ارائه کنند. به عنوان مثال در پوسته ی ایزابل علاوه بر CDR FreePBX، چند گزارش ساده دیگر نیز تعبیه شده است. billing و صورت حساب نیز از بخش های دیگر گزارشات در ایزابل می باشد که در FreePBX شما برای بهره مندی از آن نیاز به تهیه ماژول Accounting خواهید داشت.
9- اپراتور پنل:
در FreePBX، شما این امکان را دارید که به سادگی fop2 را نصب و استفاده کنید یا محصول iSymphony را بکار بگیرید؛ در حالی که در ایزابل نسخه ی قدیمی fop به صورت پیش فرض نصب می باشد.
جمع بندی:
به صورت کلی اگر بخواهیم جمع بندی کنیم، ایزابل Issabel با بکارگیری نسخه های قدیمی ماژول ها و قراردادن آن ها در کنار هم، سعی کرده است تا الستیکس را زنده نگه دارد؛ اما با بروز رسانی های مختلف در وب و همچنین استریسک، نتوانسته با سرعت خوبی توسعه یابد و در نسخه های جدید پایداری قابل قبولی ارائه نشده است به طوری که بسیاری از همکاران همچنان نسخه های قدیمی را پیشنهاد می کنند.
اما در مقابل، FreePBX سعی کرده است تا با پروژه ی استریسک همگام تر پیش رود، بروز رسانی ها در دوره های مشخص عرضه شده و بسیاری از ماژول ها در نسخه ی 15 کاملا متحول شده اند. همچنین FreePBX با ارائه ی امکانات و قابلیت های خاص به صورت ماژول های تجاری سعی کرده تا حیات این پروژه ی متن باز را تضمین نماید.
علاوه بر این همراهی شرکت سنگوما و ارائه سخت افزارهایی که مجهز به این نرم افزار هستند سبب شده تا به کارایی در ظرفیت های بالا نیز توجه ویژه ای شود و حتی در طراحی بخش های مختلف این نرم افزار بازنگری صورت گیرد تا پایداری به حداکثر رسد.
فروم و community فعال، امکان اعلان باگ و امکان درخواست feature از دیگر نکاتی هست که در خصوص FreePBX می توان به آن ها اشاره کرد.
