یکی از شرایط عقد نکاح، مهریه برای زن می‌باشد که به محض جاری شدن عقد زن مالک آن و مرد موظف به پرداخت آن می‌باشد. ممکن است در زمانی زن اقدام به بخشیدن مهریه کند و سپس از این کار پشیمان شود. در این شرایط ممکن است سوال پیش بیاید که آیا امکان رجوع از بخشش مهریه وجود دارد یا نه؟ بخشیدن مهریه از لحاظ حقوقی می‌تواند به اشکال مختلفی اتفاق بیافتد، اما زن تنها در صورتی می‌تواند از مهریه بخشیده شده رجوع کند که بخشش به صورت هبه صورت بگیرد. همچنین ما در مقاله‌ای با عنوان راهنمای مراحل اجرای مهریه از طریق دادگاه و اداره ثبت ریز جزئیات نحوه ثبت و دریافت مهریه را توضیح داده‌ایم.
همانطور که می‌دانید مهریه حق زن بوده و او مالک آن است. زن حق این را دارد که با مهریه خود هر اقدامی انجام دهد، حتی می‌تواند آن را به همسر خود ببخشد. ممکن است در ابتدای زندگی زن مهریه خود را به مرد ببخشد؛ اما با پیش آمدن مشکل و رسیدن به مرحله طلاق عموما خانم‌ها از بخشش مهریه خود پشیمان شده و ممکن است بخواهند مجدد آن را طلب کنند. در اصطلاح به این کار رجوع از بخشش مهریه می‌گویند.
جواب این سوال را نمی‌توان به صورت قطعی داد. برای بررسی دقیق‌تر و پاسخ قطعی‌تر به این سوال باید متوجه شویم که نحوه بخشیدن مهریه توسط زن به چه صورت بوده تا بدانیم که آیا امکان رجوع از بخشش مهریه برای زن وجود دارد یا نه.
همانطور که گفتیم برای پاسخ دادن به سوال باید ببینیم که به کدامیک از روش‌های حقوقی زن مهریه خود را بخشیده است. در ادامه انواع روش های بخشش مهریه را بررسی خواهیم کرد.
در صورتی که زن به دفترخانه اسناد رسمی یا دادگاه مراجعه نماید و بخشی از مهریه یا همه آن را ببخشد و نسبت به آن ادعایی نداشته باشد را اقرار به وصول مهریه می‌گویند که نوعی از بخشش مهریه است.
این اقرار می‌تواند به صورت واقعی یا صوری باشد؛ اما بر اساس ماده 70 قانون ثبت در صورتی که زن اثبات کند که اقرارش در آن شرایط فاسد بوده و از مرد مهریه را دریافت نکرده می‌تواند از بخشش مهریه خود رجوع نماید.
توجه داشته باشید که اثبات صوری بودن اقرار بسیار سخت خواهد بود و در این شرایط بهتر است که از بهترین وکیل طلاق کمک بگیرید تا این ادعا را اثبات کنید و مجدد نسبت به دریافت مهریه اقدام نمایید.
ابرا ذمه به شرایطی می‌گویند که طلبکار از حقش نسبت به فرد بدهکار گذر می‌کند. در صورتی که زن بخواهد به این صورت مهریه خود را ببخشد، باید به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده و یک سند به نام ابراء ذمه شوهر نسبت به مهریه امضا نماید. در این سند ذکر شده که شوهر دیگر دینی نسبت به پرداخت مهریه به زن ندارد.
در صورتی که زن به صورت ابراء ذمه اقدام به بخشش مهریه کند، دیگر نمی‌تواند از بخشش مهریه رجوع کند و مرد دیگر تعهدی نسبت به پرداخت مهریه ندارد. ابراء مهریه عملی است که به صورت یک جانبه اتفاق می‌افتد و موافقت مرد را احتیاج ندارد.
یکی دیگر از انواع بخشش مهریه، هبه است که در قالب عقد هبه زن می‌تواند مهریه خود را با ذکر الفاظی خاص ببخشد. اما در صورتی که از این کار پشیمان شود و بخواهد از بخشش مهریه رجوع کند، باید موارد زیر را در نظر داشته باشد.
در صورتی که مهریه به صورت سکه بهار آزادی و یا مبلغ مشخصی پول باشد، طبق ماده 806 قانون مدنی امکان رجوع از بخشش مهریه برای زن وجود نخواهد داشت. اما در صورتی که مهریه عین معین باشد، زن می‌تواند از بخشش مهریه خود رجوع کند. عین معین به شکلی از مهریه گفته می‌شود که به عنوان مثال مهریه 3 دانگ از یک خانه باشد.
عقد صلح برای شرایطی است که برگشتی در آن وجود نداشته باشد. یکی از انواع بخشش مهریه عقد صلح است. بر اساس قانون مدنی کشور برهم زدن عقد صلح تنها در شرایطی ممکن است که توافق دوجانبه صورت بگیرد و یا حق فسخ در عقد ذکر شده باشد. به همین منظور نیز بخشش مهریه از این راه قابل رجوع نخواهد بود.
بذل مهریه هم در مورد هبه مهریه و هم در مورد طلاق توافقی کاربرد دارد. در طلاق توافقی که به صورت طلاق خلع یا مبارات اتفاق می‌افتد، زن عموما مهریه خود را بخشیده تا مرد را راضی به طلاق کند. رجوع از بخشش مهریه به روش بذل مهریه در مدت عده برای زن وجود دارد.
در این شرایط اگر زن به مهریه خود رجوع کند، مرد نیز حق رجوع دارد؛ حتی اگر طلاق از نوع بائن باشد و در این حالت طلاق به طلاق رجعی تبدیل خواهد شد. هرچند که در این نوع طلاق بهتر است شماره وکیل طلاق توافقی را گرفته و با مراجعه به او سعی کنید از اثرات منفی رجوع به مهریه یا طلاق توافقی کم کنید.
پیش‌تر شما را با انواع روش‌های بخشش مهریه اشنا کردیم و در هر کدام شرایط رجوع به مهریه بخشیده شده را تا حدودی بیان نمودیم. در این قسمت می‌خواهیم به طور کلی به چندین شرایط رجوع از بخشش مهریه اشاره کنیم:
در ادامه می‌خواهیم به مواردی اشاره کنیم که اگر تحت آن شرایط زن اقدام به بخشش مهریه خود نماید، دیگر نمی‌تواند از آن رجوع کند و مجدد مهریه خود را طلب کند.
سخن پایانی
مهریه یکی از حقوق زن در هنگام ازدواج بوده که بخشیدن آن نیز در اختیار خود زن است. بخشیدن مهریه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که ما در این مقاله تلاش کردیم به تمامی این روش‌ها اشاره کنیم.
رجوع از بخشش مهریه در هر کدام از روش‌های بخشیدن مهریه شرایط متفاوتی دارد که ما آن‌ها را بررسی نمودیم. بهتر است چه در هنگام بخشش مهریه و چه در هنگام رجوع از بخشش آن، باید یک وکیل مشورت نمایید تا هیچ ایرادی به آن وارد نشود.
https://www.farhadivakil.com/family-articles/dowry-forgiveness-laws/
