سیستم لنفاوی مایعات را در بدن حرکت می دهد و به عنوان بخشی از سیستم ایمنی بدن شناخته می شود. این سیستم کلیه باکتری ها , ویروس ها و ضایعات بدن را جمع آوری می کند و درواقع بدن را از ضایعات پاک می کند. لنف ادم در اثر بروز مشکل در سیستم لنفاوی بدن به وجود می آید که ناحیه ای از بدن به دلیل جمع شدن مایع لنفی در میان بافت ها متورم می شود.لنف ادم معمولا یک عارضه جانبی از درمان سرطان پستان است , یا ممکن است در اثر جراحی های شکم و لگن به وجود آید مثل سرطان مجاری ادرای در آقایان و سرطان رحم در خانم ها و لنف در ناحیه صورت در اثر سرطان حنجره و حفره دهان به وجود می آید , برای درمان لنف ادم راه های مختلفی وجود دارد ولی درمان قطعی برای آن وجود ندارد. لنف ادم دارای دو نوع اولیه و ثانویه است :
لنف ادم اولیه : این نوع لنف به دلیل بروز اختلال در رشد و تکامل عروق و یا غدد لنفاوی به صورت مادرزادی ایجاد می شود. زمان به وجود آمدن آن در بعد از تولد نوزاد یا حوالی آن و حتی ممکن است در زمان بلوغ, بارداری و حتی بعد از زایمان ایجاد شود.
لنف ادم ثانویه : این نوع شاخه ای ژنتیکی ندارد و به دلیل بروز اختلال در عملکرد غدد لنفاوی و بیشتر بعد از درمان سرطان پستان در بدن ایجاد می شود.
آب درمانی یا هیدروتراپی به ورزش هایی گفته می شود که در آب انجام شود.این فعالیت ها برای بیماران مبتلا به لنف ادم به دلایلی مفید است:
بعضی پزشکان و درمانگران پوشیدن آستین طبی لنف ادم را در طی ورزشهای آبی را توصیه می کنند زیرا بازوها بیشتر اوقات بیرون از آب قرار دارند. بعضی از درمانگران هم به بیماران توصیه می کنند به جای پوشیدن دستکش مخصوص لنف ادم , در عمقی از آب شنا کنند که سطح آب تا شانه هایشان باشد.
این نکته قابل توجه است که کلر به دستکش یا جوراب لنف ادم آسیب می رساند پس شاید بهتر باشد از یک جوراب یا دستکش کهنه استفاده کنید و به خاطر داشته باشید حتما یک دستکش خشک با خود ببرید.
در مورد افرادی که مبتلا به لنف ادم پا هستند نیاز به استفاده از جوراب درمانی در آب وجود ندارد چون فشار هیدروستاتیک آب فشاری مشابه با فشار جوراب لنف ادم موبیدرم ایجاد می کند.
لازم بذکر است که محصولات فشار تووآن فرانسه ارائه دهنده کامل ترین محصولات لنف ادم است که جدیدترین روش درمان لنف ادم است که این محصولات دارای سه لایه هستند و لایه میانی از مکعب پلی اورتان است که باعث تخلیه سریع ورم دست و پا می شود و می تواند در درمان قطعی لنف ادم موثر باشد. از محصولات منحصر بفرد تووآن برای درمان لنف ادم می توان به جوراب لنف ادم موبیدرم , دستکش مخصوص لنف ادم و آستین لنف ادم موبیدرم اشاره کرد که در واقع می توان گفت که آخرین روش درمان لنف ادم هستند.
اگر مبتلا به لنف ادم دست هستید ,دستهایتان را به صورت شناور در حین راه رفتن در جلوی خود در سطح آب قرار دهید و به آرامی از سمتی به سمت دیگری حرکت بدهید.
راه رفتن در آب بهترین فعالیت برای گرم کردن بدن قبل از شروع ورزشهای آبی است.هر چه آهسته تر راه بروید بیشتر عضلات ریلکس می شوند و برای سیستم لنفاوی شما بهتر است. بین ۳ تا ۱۰دقیقه راه رفتن آرام قبل از ورزش توصیه می شود.در موقع راه رفتن آب تا سطح قفسه سینه شما باشد , نفس های عمیق بکشید و راه بروید.
فشار آب گرم (نه داغ) در جکوزی می تواند مفید باشد مخصوصا وقتی بر روی ناحیه گردن باشد. حبابهای خارج شده از بدنه جکوزی مانند ماساژ ملایمی می باشد که عضلات را ریلاکس کرده و غدد لنفاوی قاعده گردن را تحریک می کند.
در هنگام ورزش ملایم و آب درمانی ، دمای آب حدود ۳۴ درج سانتیگراد یا کمی کمتر موجب ریلکس شدن عضلات شده و ایجاد آرامش می کند. در ورزشهای آبی شدید مثل مسابقات شنا باید در آب با دمای پایین تری مثلا حدود ۳۰ – ۲۰ درجه سانتیگراد شنا کرد.
گرما موجب تشدید لنف ادم می شود. آب خیلی گرم موجب ایجاد مشکلاتی می شود زیرا باعث بالا رفتن دمای مرکزی بدن می شود. به همین دلیل استفاده از آب گرم تر از ۳۴ درجه برای بیماران مناسب نمی باشد.
دراز کشیدن در وان آب گرم به نظر بسیار عالی می رسد اما متاسفانه سبب افزایش خطر تورم عضو در افراد مبتلا به لنف ادم و یا کسانی که در معرض خطر لنف ادم هستند می شود. اگر پای شما در معرض خطر ایجاد لنف ادم است باید از وان آب گرم پرهیز کنید. اگر دست شما در معرض خطر لنف ادم است در صورتی که دستتان را در خارج از آب نگه دارید استفاده از وان آب گرم اشکالی ندارد اما به محض اینکه احساس گرما کردید باید از آب خارج شوید خود را خشک کرده و مقادیری آب بنوشید.
آهسته شروع کنید : اگر تا به حال ورزش آبی انجام نداده اید عاقلانه است که در ابتدا از مدت زمان کوتاهتری شروع کنید و به تدریج به ۵۰ تا ۶۰ دقیقه برسانید زیرا آب دینامیک و حساسیت بدن را تغییر می دهد , لذا هر جلسه آب درمانی نباید بیشتر از یک ساعت طول بکشد.
مراقب باشید عضو در گیر لنف ادم معمولا پاسخ بافتی آهسته ای دارد بنابراین یک مشکل فورا ظهور پیدا نمی کند. لذا عاقلانه است از هر ورزش جدیدی فقط چند بار در یک جلسه انجام بدهید و اگر مشکلی مانند درد یا خستگی بیش از حد پیش نیامد در جلسه بعدی به تعداد دفعات حرکات ورزش بیفزایید.
ابتدا پاشنه پا را بر روی کف استخر گذاشته در مرحله بعد کناره خارجی پا را بر روی کف استخربگذارید و در آخر پنجه پا را بر روی کف استخر قرار بدهید تا تمام کف پا بر روی کف استخر قرار بگیرد. بعد پاشنه را بلند کرده و روی پنجه پا فشار آورده و پا را به سمت جلو حرکت بدهید همین کار را با پای بعدی انجام بدهید.
این طریق راه رفتن را به طور متناوب در جهت عقب برای افزایش قدرت ستون فقرات و عضلات پشت و در جهت چپ و راست برای افزایش پایداری مفصل ها و ناحیه لگن انجام بدهید. می توانید با پوشیدن کمربند شنا این حرکت را در آبهای عمیق تر به طوریکه کاملا در آب غوطه ور هستید انجام بدهید.
اگر چه هیچ رژیم درمانی و غذایی خاصی برای جلوگیری یا درمان لنف ادم وجود ندارد. با این حال مصرف مواد غذایی خوب و مناسب بخش اساسی کنترل مشکلات ناشی از تاثیر لنف ادم بر روی بدن را تشکیل می دهد. داشتن رژیم غذایی مناسب لنف ادم در بهبود بیماری تاثیر زیادی دارد.
رژیم غذایی مناسب لنف ادم یعنی مصرف به اندازه غذا که شامل تمام مواد غذایی ضروری و لازم به میزان کافی می باشد که منجر به حفظ وزن در محدوده مناسب می گردد. نگه داشتن وزن در محدوده مناسب کلید اساسی درمان می باشد. برای بیماران با اضافه وزن لنف ادم بدتر و شدید تر می شود و درمان را مشکل تر می کند. برای کسانی که در معرض لنف ادم هستند اضافه وزن عامل خطر بالقوه ای برای شروع ورم می باشد.
براساس یک قاعده و فرمول که به شاخص وزن بدن موسوم است می توان وزن را ارزیابی کرد.
(طول قد به متر)×(طول قد به متر )/ وزن به کیلوگرم
در بزرگسالان چاقی به شاخص بالای 30 اطلاق می شود و چاقی مرگبار بالای 39 است.
وزن در این محدوده به عنوان بیماری اطلاق می شود که می تواند موجب مشکلات جدی نظیر دیابت , مشکلات قلبی , افزایش فشار خون , سکته مغزی و لنف ادم شود. موقعی که به وزن مناسب خود پی بردید رسیدن به این وزن و نگه داری آن نیاز به پیروی از یک برنامه کنترل وزن دارد . این برنامه باید برای شخص شما به طور خاص طرح ریزی شده باشد.
در بیماری لنف ادم رژیم غذایی مناسب می تواند در بهبود بیماری موثر باشد. در اینجا نکاتی در رابطه با غذاهای متناسب با لنف ادم ارائه شده است که رعایت آنها می تواند در بهبود ورم دست و پا موثر باشد.
شامل مواد غذایی لازم برای شما , برنامه ورزشی مناسب , دانستن علت پرخوری شما و دانستن اینکه چگونه می توان در شما تغییرات لازم را ایجاد کرد , می باشد.
از آنچه که شما می خورید , چه موقع غذا می خورید و چطور می خورید. سعی کنید از آنچه در طول روز می خورید یادداشت بردارید , در پایان هفته با دیدن لیست متعجب خواهید شد.
سبب رسیدن و نگهداری وزن در محدوده طبیعی می شود , قدرت عضلاتتان را افزایش می دهد و حس سلامتی به شما می بخشد . ورزش و افزایش قدرت عضلانی تاثیر درمان را بیشتر می کند.
افزایش وزن حدود 7 کیلو گرم در طی دوره شیمی درمانی شایع می باشد.علت آن به روشنی مشخص نیست .ممکن است به علت کاهش متابولیسم بدن در طی این دوره یا کاهش فعالیت فیزیکی باشد.اگر در شروع شیمی درمانی هستید با متخصص تغذیه مشورت نمایید تا حداقل افزایش وزن را داشته باشید.
تحقیقات نشان داده است که مواجهه با استرس سبب تخلیه ذخایر ویتامین ها , مواد معدنی و ریز مغذی ها می شود .مصرف روزانه مناسب این مواد در دوران استرس و بیماری و در رژیم غذایی مناسب لنف ادم برای حفظ سلامتی بسیار مهم است.
از آنجایی که مایع لنفاوی حاوی مقادیر زیادی پروتئین می باشد گاهی این سئوال پیش می آید که آیا می توانم با مصرف نکردن پروتئین از تشکیل مایع لنف در عضو جلوگیری کنم؟ جواب این سئوال این است : خیر به هیچ وجه !
هرگز مصرف پروتئین را قطع نکنید این کار مشکل شما را حل نخواهد کرد . در حقیقت کمبود پروتئین می تواند به تنهایی ایجاد ورم بیشتری بکند. پروتئین غذایی در خیلی از مواد غذایی شامل گوشت قرمز , ماهی , محصولات لبنی , سویا و لوبیا و تخم مرغ یافت می شود.
پروتئین ها برای سلامتی ضروری است زیرا :
برای رسیدن به تمام این اهداف برای رژیم مناسب لنف ادم مصرف مقادیر مناسب از پروتئین لازم است . برای شخصی که روزانه 2000 کیلو کالری مصرف می کند نیاز روزانه پروتئین 50گرم می باشد . این پروتئین باید از منابع متفاوتی دریافت شود نه فقط از گوشت و حداقل مقادیر چربی را داشته باشد .وقتی پروتئین دریافتی کم باشد ، وقتی میزان کافی پروتئین در رژیم غذایی فرد نباشد پروتئین مورد نیاز بدن از بافت ها و عضلات برای حفظ سطح طبیعی پروتئین خون تاًمین می شود . کمبود شدید پروتئین دریافتی سبب ضعف بافت همبندی بدن شده و ایجاد تورم می کند که تحت عنوان ادم گرسنگی شناخته می شود . این حالت در کودکان دچار سوءتغذیه به صورت تورم شکم دیده می شود .
بنابراین کاهش مصرف پروتئین در لنف ادم اثر معکوس دارد و سبب افزایش ورم می شود و از طرف دیگر موجب ضعف ماهیچه ها و بافت های دیگر می گردد. رژیم کم نمک ضروری نیست، مصرف زیاد نمک می تواند سبب افزایش فشار خون و نوع خاصی از ادم مرتبط با قلب شود , اما ورم ناشی از لنف ادم ارتباطی با مصرف نمک ندارد.
تغییرات وزن به صورت روزانه و یا در ساعات متفاوت از شبانه روز طبیعی می باشد به همین دلیل در تمامی برنامه های کنترل وزن توصیه می شود که خودتان را هفته ای یک بار و در یک زمان مشخص وزن کنید . اگر لنف ادم دارید وزن شما با افزایش حجم عضو بیشتر و با کاهش ورم کمتر می شود . مایع لنفاوی از بافت های طبیعی بدن سنگین تر است .
کلمه “هیدراته ” وضعیتی جسمانی است که در بدن به میزان کافی آب وجود دارد که رکن اصلی سلامتی است.
به طور معمول پذیرفته شده است که نوشیدن 8-6 لیوان آب در روز لازم است. این مایع می تواند به صورت آب میوه , شیر , سوپ یا دیگر نوشیدنی ها باشد. اما باید این میزان مایعات حداقل 2 لیوان آب خالص را شامل باشد. نوشیدن میزان کافی آب برای بیماران مبتلا به لنف ادم و در رژیم غذایی مناسب لنف ادم بسیار ضروری است. اگر کاهش مصرف مایعات به منظور کم کردن میزان لنف ادم باشد ، این کار هیچ تاثیری ندارد و بر عکس کاهش مصرف مایعات موجب تجمع مایع پی پروتئین در عضو میشود که باعث جذب آب بیشتر از نواحی دیگر بدن به سمت عضو درگیر شده و ورم را افزایش می دهد.
نوشیدن مایعات بیشتر بعد از درمان یا استفاده از پمپ برای جایگزین کردن مایعات پر پروتئینی که در طی درمان خارج شده است بسیار ضروری است.
