مانیتور یا صفحه‌نمایش بخشی از کامپیوتر است که ویدئو و اطلاعات گرافیکی پردازش شده توسط کارت گرافیک را توسط کابل در نمایشگر نشان می‌دهد و انواع مختلفی دارد. مانیتورها شباهت زیادی به تلویزیون دارند؛ اما کاربرد نمایشگر مانیتور در این است که اطلاعات گرافیکی را با رزولوشن بالاتر در صفحه نمایش نشان می‌دهند. قیمت مانیتور بستگی به انتخاب شما دارد. تکنولوژی مانیتورها کمی پیچیده است؛ اما تقریبا همه کاربران با آن آشنا هستند. مانیتورها انواع مختلفی دارند و براساس نوع پنل دسته‌بندی می‌شوند. تقریبا تمام مانیتورهای امروزی در چند دسته‌ی رایج قرار می‌گیرند.
مانیتور سی‌آر‌تی دارای صفحه محدب و تخت هستند که نوع صفحه تخت آنها پرطرفدارتر است. ایجاد تصویر در این مانیتورها توسط پرتاب الکترون‌ها و هدایت آنها به کمک میدان‌های الکترومغناطیسی انجام می‌شود. مانیوترهای لامپ تصویری طرفداران زیادی دارد و در اندازه‌های ۱۲ و ۱۴ اینچ در بازار عرضه شدند، اما بعدتر استفاده از مانیتورهای لامپ تصویری با ابعاد ۱۵ و ۱۷ اینچ بیشتر جا افتاد و در حال حاضر اندازه ۱۷ اینچ آنها کاربرد بیشتری دارد. البته لازم به ذکر است که ابعاد بزرگتر این نوع مانیتورها هم ساخته شده‌اند که به دلیل قیمت نسبتا بالاتر، استفاده کمتری دارند. این نمایشگرها، در بخش مرکزی بسایر شفاف هستند. مانیتورهای لامپ تصویری، قدرت و انعطاف بیشتری برای مطابقت با رنگ‌های قابل دریافت چشم انسان دارند و نسبت به مانیتورهای نوع دیگر، کیفیت و خلوص رنگ بیشتری هم دارند. بزرگترین مشکل این مانیتورها وزن بالا و همچنین لرزش تصویری است که در صورت پشتیبانی از فرکانس ۸۵ هرتز و بیشتر، این لرزش محسوس نخواهد بود.
مانیتورهایی با قطر کم (حدود ۴ سانتی‌متر) و بدون لامپ تصویر هستند که آنها را با نام کریستال مایع نیز می‌شناسند؛ زیرا این مانیتورها از کنار هم چیدن سلول‌های کریستال مایع به وجود می‌آیند. به این مانیتورها باید از زاویه مستقیم نگاه کرد تا تصویر به خوبی دیده شود و از بقیه زوایا وضوح تصویر کمتر خواهد بود و دید درستی نخواهید داشت. البته تصویر این مانیتورها در گوشه‌ّها روشن‌تر است. بزرگترین اشکال مانیتورهای ای‌سی‌دی، احتمال ایجاد پیکسل سوخته بر روی صفحه نمایش آنهاست.
این مانیتورها نیز شبیه مانیتورهای ال‌سی‌دی هستند، اما برای نمایش تصویر از دیودهای نوری استفاده می‌کنند.
در مقایسه مانیتورهای لامپ تصویری و ال‌سی‌دی باید گفت که مانیتورهای ال‌سی‌دی دارای روشنایی بین دو تا چهار برابر مانیتورهای لامپ تصویری هستند؛ اما در مورد وضوح تصویری یا کانترست باید گفت که موضوع دقیقا برعکس است وکانتراستمدلهای لامپ تصویری دو تا چهار برابر بهتر است و زاویه دید آنها هم بیش از ۱۵۰ درجه است. درصورتی که در مورد مانیتورهای ای‌سی‌دی معمولی این رقم حداکثر معادل ۹۰ درجه است. همچنین به یاد داشته یاشید که امواج مغناطیسی مانند آهنربا و امواج الکترومغناطیسی مثل موبایل، می‌توانند روی مانیتورهای لامپ تصویری اختشاش تصویری ایجاد کنند، ولی مانیتورهای ال‌سی‌دی به این شکل آسیب نمی‌بینند.
نکته مهم دیگر این است که مانیتورهای ال‌سی‌دی گرمای کمتری تولید می‌کنند و در نتیجه خطر کمتری برای چشم انسان دارند اما یکی از موارد بسیار حساس درباره مانیتورهای لامپ تصویری انتشار گازهایی است که به واسطه گرما تبخیر شده و به بیرون متصاعد می‌شوند که برای لایه ازن بسیان مضر هستند. مزازیای این مانیتورها:
این مانیتورها نقش وسیله ورودی را دارند و به کاربران امکان می‌دهند که به جای ماوس و کیبورد، با استفاده از قلم نوری یا انگشت با کامپیوتر در تعامل باشند. وقتی کاربران نمایشگر را با انگشت لمس می‌کنند، یک رویداد ایجاد شده و اطلاعات آن برای پردازش به کنترلر ارسال می‌شود. چنین نمایشگرهایی حاوی کلمات یا تصاویری هستند که کاربران می‌توانند با لمس آنها، با کامپیوتر تعامل برقرار کنند. کاربران با لمس آیکون‌ها یا منوهای نمایش داده شده روی صفحه، ورودی دلخواهشان را به این سیستم‌ها منتقل می‌کنند. مانیتورهای لمسی انواع مختلفی دارند که سه مورد از متداول‌ترین آنها عبارتند از:
صفحه پلاسما یک پنل تخت نازک است که می‌توان مثل تلویزیون‌های ال‌سی‌دی و ال‌ای‌دی آن را روی دیوار نصب کرد. چنین نمایشگرهایی نسبت به ال‌سی‌دی روشن‌تر بوده و نسبت به CRT باریک‌تر هستند. این نمایشگرها دارای زاویه دید وسیع، نسبت کنتراست و نرخ نوسازی بالایی هستند؛ در نتیجه ویدیوها در آنها شفاف‌تر خواهند بود. کیفیت تصویر چنین نمایشگرهایی بهتر است چون از رزولوشنی تا 1920×1080 پیکسل هم پشتیبانی می‌کنند. چنین نمایشگرهایی معمولاً با نام پنل نازک (thin-panel) هم تبلیغ می‌شوند.
از جمله معایب این نمایشگرها می‌توان به احتمال سوختگی صفحه، مصرف برق بیشتر، از دست رفتن روشنایی به مرور زمان و وزن سنگین‌تر اشاره کرد.
دی‌ال‌پی مخفف کلمات Digital Light Processing یا پردازش نور دیجیتال است که توسط شرکت Texas Instruments طراحی شد. از این تکنولوژی در ارائه‌ها استفاده می‌شود و تصویر را از یک مانیتور روی صفحه‌ای بزرگ پخش می‌کند. قبل از طراحی این فناوری، بیشتر سیستم‌های پروجکشن کامپیوتر تصاویری تار و محو شده داشتند، چون با فناوری ال‌سی‌دی ساخته می‌شدند. در تکنولوژی DLP از یک دستگاه میکرومیرور (micromirror) استفاده شده و یک آینه بسیار کوچک در یک نوع میکروچیپ خاص درج شده است. بعلاوه، این مانیتورها کیفیت تصویر بهتری دارند و تصویر آنها در یک اتاق روشن هم قابل مشاهده است.
مانیتور تاریخچه طولانی و جالبی دارد که با ابداع اولین کامپیوتر در سال 1936 توسط کنراد تسوزه (Honrad Zuse) شروع می‌شود. اما ویلیام کروکس (William Crookes) اولین شخصی بود که در سال 1878 مانیتور را ابداع کرد؛ یعنی وسیله‌ای که از آن برای نمایش اطلاعات استفاده می‌شد.
با گذشت زمان، کم کم مانیتورها کاربردهایی فراتر از نمایش اطلاعات پیدا کردند و تغییرات و ابتکارات مختلفی در آنها پیاده‌سازی شد.
در دهه 1950 میلادی، دستگاه دورنویس ابداع شد که امکان ارسال داده‌ها و برقراری ارتباط بین کامپیوترها را فراهم می‌کرد. این اختراع، نقطه عطف بسیار مهمی در طراحی و استفاده از مانیتورها برای کامپیوترها بود. در دهه 1970 میلادی، مانیتور CRT ساخته شد که اولین مانیتور رنگی محسوب می‌شد. این مانیتور که برای اولین بار امکان دیدن تصاویر رنگی و واضح‌تر را فراهم می‌کرد، سرآغازی شد برای ساخت مانیتورهای امروزی.
حالا که متوجه شدیم مانیتور چیست و چه انواعی دارد، در ادامه انواع کانکتورهایی را معرفی می‌کنیم به مانیتورها وصل می‌شوند.
آیا نمایشگر سایز ۳۰ اینچ برای بازی‌های گرافیکی مناسب است؟
بله نمایشگرهای سایز بزرگ معمولا به خاطر کیفیت رزولوشنی که دارند، برای بازی‌های گرافیکی ناسب هستند. اما دقت کنید که در فاصله کم از این نمایشگرها ننشینید،زیرا می‌هوانند باعث آسیب به چشم‌ها شوند.
نور صفحه نمایشگر در کدام یک از انواع آن بهتر است؟
به طور کلی در نمایشگرها ال‌ای‌دی به دلیل استفاده از دیودهای نوری کیفیت تصویر بهتر است . اما هزینه بالاتری هم بابت آن می‌پردازید.
برای خرید یک مانیتور باید به چه نکاتی توجه کنیم؟
مهم‌ترین موارد شامل: اندازه صفحه، رزولوشن تصویر پایه، زاویه دید، زمان پاسخگویی، نوع پنل و پایه مانیتور است که باید در نظر داشته باشید تا بتوانید صفحه نمایش مناسب خود را انتخاب کنید.
در این مطلب توضیح دادیم که مانیتور چیست و چه کاربردهایی دارد. مانیتور یکی از مهم‌ترین اجزای یک سیستم کامپیوتری است که از آن برای نمایش خروجی‌های کامپیوتری، چه گرافیکی و چه متنی استفاده می‌شود. همانطور که در این مطلب اشاره شد، مانیتورها تاریخچه‌ای طولانی دارند و امروزه انواع مختلفی از آنها در بازار وجود دارد. مانیتورها هم اجزای مختلفی دارند و آشنایی با قطعات، عملکردها و اتصالات مختلف مانیتور به شما برای انتخاب بهترین قطعات و ارتقای دانش کلی خودتان در زمینه کامپیوتر کمک می‌کند.
