سیستم های تصفیه فاضلاب، برخلاف آنچه ممکن است به نظر برسد، سیستم های پیچیده ای هستند و فرایندهای مختلفی را شامل می شوند. انواع پکیج تصفیه فاضلاب باید شامل مراحلی باشند تا بتوان آن سیستم را، استاندارد به حساب آورد. یکی از مهمترین این مراحل، فرایندهای فیزیکی در تصفیه فاضلاب است در این پست قصد داریم تا به بررسی این فرایندها و اهمیت آنها در تصفیه فاضلاب بپردازیم.
به فرایند حذف مواد آلاینده از فاضلاب، تصفیه فاضلاب می‌گویند. حال در این فرآیند به جداسازی ذرات معلق و جامد از پساب‌های بهداشتی و صنعتی تصفیه فیزیکی گفته می‌شود. متناسب با نوع فاضلابی که برای تصفیه وارد می‌شود، ممکن است ذرات جامد آن متفاوت باشد. به عنوان مثال در فاضلاب نساجی‌ها تکه‌های پارچه و در دیگر حالات شاخ و برگ درختان، شن و ماسه و قطعات پلاستیکی هم به چشم می‌خورد. یا در سیستم تصفیه فاضلاب کشتارگاه صنعتی، مکن است ذراتی از خون، گوشت یا پوست دام و طیور وجود داشته باشد. اگر این ذرات فیزیکی به تجهیزات تصفیه نظیر پمپ، لوله و اتصالات وارد گردد، یکسری آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به بار می‌آورد و کیفیت آب خروجی را هم کاهش می‌دهد. به همین دلیل این مرحله از تصفیه فاضلاب اجرا و پیاده سازی می‌گردد.
ذرات و مواد جامد معلقی که در پساب‌ها وجود دارند، در اندازه‌های مختلف و متفاوتی هستند. برای حذف آنها نیاز است که فرایندهای مختلفی تعبیه گردد، در ادامه مطلب به ذکر این فرایندها می‌پردازیم.
اولین واحد در هر تصفیه خانه‌ای که فرایند تصفیه را به خوبی انجام می‌هد را آشغال گیری می‌گویند. این واحد، در واقع با هدف جلوگیری از ورود هرگونه آشغال به واحدهای دیگر تصفیه‌خانه‌ها تعبیه می‌گردد. البته ذکر این نکته لازم است که متناسب با ظرفیت تصفیه خانه و سرعت ورود سیال به آن و اندازه و مقدار تکه‌های جامد معلق در فاضلاب، آشغالگیرهای مناسبی هم نصب می‌شود. انواع آشغال گیر مورد استفاده در این مرحله متنوع بوده و هر کدام دارای یک سری ویژگی هستند،.
از این فرایند در تصفیه فیزیکی فاضلاب با هدف جدا کردن ذرات سنگین‌تر از آب به کمک نیروی ثقل استفاده می‌گردد. به صورتی‌که ذرات معلقی که وزن بیشتری نسبت به آب دارند، با گذشت زمان به سمت پایین حوض رفته و ته نشین می‌گردند. سپس از فاضلاب خارج می‌شوند. فاضلاب‌های صنعتی و بهداشتی حتی با عبور از صافی‌های متعدد و گوناگون به طور کامل پاکسازی نمی‌گردند. این ذرات کوچک در اولین فرصت به کف تصفیه‌خانه‌ها رفته و ته نشین خواهند شد. دومین فرایند مهمی که در تصفیه فیزیکی باید در نظر گرفته شود، همین ته نشینی ذرات معلق در فاضلاب خواهد بود.
آخرین مرحله یا فرایند در این نوع تصفیه، همان مرحله حذف شن، ماسه و دانه‌های ریز است. بهترین روش و راهکار برای انجام این عملیات، شناورسازی است. شناورسازی کاملاً عکس عمل ته نشینی است. برای انجام آن از تجهیزاتی همانند کلاسیفایر هم استفاده می‌گردد. در این عملیات آب از دریچه‌های ورودی وارد بدنه کلاسیفایر شده و نوار نقاله حلزونی را به جریان وامی‌دارد. در این جریان، ذرات ریز و دانه‌های شن از آب جدا شده و به سمت خروجی دستگاه حرکت می‌کنند. در نهایت فاضلاب، از ذرات شن و ماسه عاری می‌گردد. در روند حذف ذرات شن و ماسه، علاوه بر کلاسیفایر از چربی گیر فاضلاب CPI هم استفاده می‌گردد.
ممکن است فاضلاب‌های خام ورودی به تصفیه خانه‌ها دارای نوسانات کمی و کیفی گوناگون باشد. به همین دلیل، به منظور پایین آوردن شوک آلی به واحدهای تصفیه بیولوژیکی، از حوض‌های متعادل سازی در تصفیه فیزیکی فاضلاب استفاده می‌گردد.
در انتها برای حذف تکمیلی و پایانی جامدات و زلال سازی آنها در تصفیه خانه‌ها از صاف کردن بستر دانه‌ای بهره برده می‌شود. این صافی‌ها بر اساس یک سری عوامل دسته بندی می‌گردند. این عوامل عبارتند از
باتوجه به گام‌ها و فرایندهایی که در بالا ذکر گردید، برای تصفیه فیزیکی نیاز به یک سری تجهیزات است. این تجهیزات شامل موارد زیر هستند:
