خبر به میدان آمدن یک سامانه برای جلوگیری از کلاهبرداری اینترنتی، خبر بدی برای کلاهبرداران بود و البته موجب خوشحالی علاقه‌مندان خرید و فروش اینترنتی شد. با انجام خرید و فروش‌های اینترنتی از طریق این سامانه می‌توان با اطمینان گفت هرگونه کلاهبرداری هم از سمت خریدار و هم از سمت فروشنده غیر ممکن می‌شود. سپارکس تا حد زیادی توانسته است به حفظ امنیت خرید و فروش اینترنتی به‌ویژه کاربران سرویس‌های درج آگهی و خرید و فروش لوازم دست دوم کمک کند. می‌توان امیدوار بود که آمار شکایت‌های پلیس فتا نیز کاهش یابد.
وقتی خبر مسدود سازی یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های خرید و فروش اینترنتی از سوی پلیس فتا مطرح شد، نگرانی‌ها درباره امنیت فضای مجازی دوباره سر زبان‌ها افتاد. عمده این نگرانی‌ها مربوط می‌شد به کلاهبرداری‌هایی که از سوی آگهی دهندگان و برخی خریداران در این دست وبسایت‌ها صورت می‌گرفت و فضای خرید و فروش اینترنتی را به فضایی مسموم و غیرقابل اعتماد تبدیل کرده بود. بنا به گزارش‌های پلیس سایبری این سرویس‌ها به بستری تبدیل شده‌اند که کلاهبرداران می‌توانند از آن به نفع خودشان استفاده کنند.
این مشکل باعث شد که برخی استارت‌آپ‌ها سرویس‌هایی را برای ایجاد امنیت فضای آنلاین به وجود بیاورند تا اعتماد از دست رفته را بازگردانند. اما بسیاری از آنها ناموفق عمل کردند و در مسیر خود با شکست مواجه شدند. همین اواخر گزارشی در صفحه حوادث روزنامه «شهروند» منتشر شد که خبر از سرقت اطلاعات بانکی افرادی می‌داد که حتی از رمز یک‌بار مصرف پویا برای خرید خود استفاده کرده بودند. آنها توانسته بودند با هک کردن اطلاعات حساب خریداران، بالغ بر یک میلیارد ریال کلاهبرداری کنند. این خبر، بیش از پیش اعتماد را از فضای خرید و فروش اینترنتی دور کرد.
در میان این هیاهو، سرویسی به نام «سپارکس» فعالیت خود را آغاز کرد و راهکاری برای حل این مشکل ارائه داد. سرویس سپارکس که خود را با نام سامانه داد و ستد ایمن معرفی می‌کند، راهکاری جالب برای این کمبود ارائه کرده است. این وبسایت که در سال ۱۳۹۸ راه‌اندازی شده، با امن کردن پرداخت از خریدار به فروشنده و تضمین رسیدن کالا از فروشنده به دست خریدار، گامی به جلو در ایجاد فضای اعتماد همراه با امنیت برداشته است. با این سرویس می‌توان مبادلات غیرفیزیکی مثل خرید و فروش اکانت بازی و ارزهای مجازی و حتی خدماتی مثل پروژه‌های فریلنسری را هم بدون نگرانی و با پرداخت امن انجام داد.
مدیر سپارکس درباره ایده شکل گیری این سرویس می‌گوید: «ایده اولیه سپارکس وقتی به ذهنم آمد که آمار کلاهبرداری‌های اینترنتی و فیشینگ را در اخبار می‌خواندم. اینکه مردم دیگر به خرید اینترنتی اعتماد نمی‌کنند و سرویس‌های فروش لوازم دست دوم و وبسایت‌های درج آگهی رایگان، ناخواسته بستری را برای این دست کلاهبرداری‌ها به وجود آورده‌اند. به این فکر افتادم که حلقه گمشده دادوستدهای اینترنتی، اعتماد و امنیت است و باید آن را احیا کرد.»
این طور به نظر می‌رسد که این سرویس با قرار گرفتن میان فروشنده و خریدار، نقش معتمد را بازی می‌کند و تا همه چیز از سوی هر دو طرف دادوستد تایید نشود، انتقال پول صورت نمی‌گیرد. درواقع این سرویس برای تضمین رضایت دو طرف معامله و تامین امنیت خریدار و فروشنده ایجاد شده است. این سامانه پول را از شما دریافت می‌کند و به فروشنده اطلاع می‌دهد که شما پرداخت را انجام داده‌اید. فروشنده، کالا را با خیال راحت برای شما ارسال می‌کند. شما با دریافت کالای مورد نظرتان و تایید خرید، معامله را کامل می‌کنید و آن وقت است که سامانه داد و ستد ایمن، پول را به فروشنده انتقال می‌دهد. برای این کار لازم است فروشنده در وبسایت، یک دادوستد ایجاد کند و لینک آن را برای خریدار بفرستد. اگر هم در این میان، تخلفی صورت گیرد، داد و ستد باطل می‌شود و پول و کالا به صاحبان خود بازگرداده می‌شوند.
با جست‌وجویی در وبسایت سپارکس می‌توان دید که این وبسایت مراحل قانونی گرفتن مجوزهای دولتی را طی کرده و دارای نشان اعتماد دوستاره و درگاه پرداخت امن است. از این جنبه می‌توان گفت از رقبای خود چند قدم جلوتر است و توانسته اعتماد مخاطبان خود را به دست بیاورد. این طور که مشخص است بیشتر روزنه‌های کلاهبرداری اینترنتی با استفاده از این سرویس بسته خواهد شد و می‌توان امیدوار بود که با اطلاع رسانی، افراد بیشتری از کلاهبرداری اینترنتی در امان بمانند. مدیر سپارکس می‌گوید: «تمام تلاش ما این است که مردم را از انواع کلاهبرداری‌های اینترنتی آگاه کنیم تا در مرحله اول، خود آنها با دقت بیشتری دادوستد کنند. در عین حال امکاناتی در اختیار فروشندگان و مشتریان آنها قرار می‌دهیم تا بتوانند با استفاده از آن، ایمن خرید و فروش کنند و خیالشان راحت باشد که سرویسی مطمئن هوای آنها را دارد و مراقبشان است. ایجاد حس امنیت در مردم، اصلی‌ترین مسئولیت سپارکس است.»
درست است که مسدودسازی وبسایت درج آگهی متوقف شد و آنها تلاش می‌کنند مردم را نسبت به نحوه درست خرید و فروش اینترنتی آگاه کنند ولی همچنان کلاهبرداری اینترنتی، قربانی می‌گیرد و هر روزه در پلیس فتا شکایت‌های زیادی ثبت می‌شود. وجود سامانه‌های دادوستد ایمن این نوید را می‌دهند که در وانفسای مشکلاتی از قبیل ویروس کرونا، کمبود وقت، آلودگی هوا، ترافیک، مشغله زیاد مردم و بُعد مسافت بین شهری، خرید اینترنتی جای بیشتری بین مردم باز کند و خرید حضوری کمتر شود. در عین حال امنیت این خرید و فروش هم تضمین شود تا اعتماد از دست رفته به مردم بازگردد.
برای آشنایی بیشتر با این سرویس می‌توانید به وبسایت سپارکس به نشانی https://separex.ir سری بزنید و از نزدیک با نحوه کار آنها آشنا شوید.
