در پاییز 1401 شاهد یک کارزار رسانه ای تمام عیار علیه ایران بودیم که همزمان از سوی بسیاری از شرکت های خصوصی داخلی، رسانه های داخلی، چهره های هنری و ورزشی یا اصطلاحا سلبریتی های داخلی، و حتی برخی چهره های سیاسی داخلی همراهی می شد. این هماهنگی طوری بود که ابتدا به نظر می رسید آن بخشی از جامعه ایران که با «انقلاب زن زندگی آزادی» همراهی کرده و مشغول خودزنی بود کاملا تحت تاثیر رسانه های خارجی قرار گرفته و گویا رسانه های خارجی این بخش از جامعه ایرانی را مسخ کرده بودند!
دیری نگذشت که قراین دیگری ظاهر شد و مشخص شد این تصور اشتباه بوده. یعنی رسانه های خارجی و گردانندگان آنها نبودند که نیروهای داخلی را کنترل می کردند. بلکه دقیقا برعکس، نیروهای داخلی بودند که از رسانه های خارجی و گردانندگان آنها سواری می گرفتند!
دعوای پاییز 1401 در ظاهر بر سر حجاب و به دنبال بر اندازی نظام جمهوری اسلامی بود. اما در واقع دعوای اصلی بر سر دسترسی به رانت بود و لاغیر!
برای اثبات این تحلیل کافیست به دو مطلب توجه کنیم.
1- پس از پاییز 1401 تمام رانت هایی که توسط دولت وقت حذف شده بود مجددا احیاء شد، و نتیجتا «انقلاب» تمام شد!!
2- امروز هم به دلیل درگیری مستقیم ایران (یا به قول آنها «جمهوری اسلامی») با اسرائیل، همان کارزار رسانه ای توسط هم آمریکا و هم رژیم صهیونیستی و با همان شعارها و ترفندها و روایت ها علیه نظام جمهوری اسلامی و نهادهای انقلابی و سرداران و فرماندهان لشکری و کشوری شدت گرفته. ولی ملاحظه می کنیم که آب از آب تکان نمی خورد و انسجام داخلی نه تنها حفظ شده بلکه مستحکم تر هم شده است.
بنابراین، رسانه های دشمن نبودند که داخلی ها را فریب داده بودند. بلکه داخلی ها بودند که رسانه های دشمن را فریب داده بودند.
رانتیون وقتی رانتشان قطع شود کشور را به آتش می کشند. ولی اگر رانتشان برقرار باشد تمام دنیا هم متحد شوند نمی توانند گزندی به کشور وارد کنند!
تا زمانی که سطح تنش در حد درگیری مستقیم یا حتی احتمال درگیری مستقیم نظامی با اسرائیل یا آمریکا باشد، هیچکدام از رانت های کنونی در اقتصاد ایران قطع نخواهد شد و حتی کاهش هم پیدا نخواهد کرد.
1- بنزین از 3000 تومان بیشتر نخواهد شد، حتی اگر چندین برابر مصرف واقعی داخل واردات بنزین پیدا کنیم و از آنطرف به خارج قاچاق کنیم. قطعا قاچاق بنزین از ایران در دوران درگیری با اسرائیل یکی از پر سودترین کسب و کارهای جهان خواهد بود. و ای بسا پر سودترین.
2- دولت به سیاست ارز پاشی و سرکوب قیمت دلار و تخصیص ارز ترجیحی رانتی زیر قیمت بازار و یارانه به واردات ادامه خواهد داد. هر فعال اقتصادی که در ایران به ارز ترجیحی دست پیدا کند همچنان با لودر پول جمع خواهد کرد.
3- برای جبران یارانه به واردات و صدمه ای که این سیاست به تولید ملی می زند، دولت به سیاست تخصیص انرژی ارزان و خصوصا گاز رایگان و برق رایگان (معروف به برق امام) به صنایع داخلی ادامه خواهد داد. به این ترتیب صنایع داخلی می توانند با بهره وری انرژی بسیار پایینتر از سطح صنایع جهانی، همچنان توان رقابت با صنایع جهانی را حفظ کنند. لذا در دوران تنش نظامی هر گونه سرمایه گذاری داخلی برای بهبود بهره وری انرژی به لحاظ اقتصادی حماقت محض است. چون ما نفت و گاز داریم و نتیجتا مزیت انرژی هم داریم. و جالب است که اسرائیل از هم اکنون صحبت از ضربه زدن به همین زیرساخت های انرژی ما می کند! اما اسرائیلی های بیچاره نمی دانند که اگر به منبع رانت ایرانیان ضربه بزنند چگونه درهای جهنم به روی آنان باز خواهد شد!!
4- واردات خودرو آزاد نخواهد شد. ایرانیان همچنان باید از خودروهای پر مصرف و بی کیفیت استفاده کنند. چون ما مزیت انرژی داریم و بنزین مجانی هم داریم، پس بهره وری مصرف سوخت اهمیتی ندارد. پس می شود در عوض سوخت مجانی را با خودروی گران جبران کرد. و البته خودروی گران یعنی رانت فعالان در بازار خودرو. معیشت مردم نباید به خطر بیافتد، خصوصا در زمان جنگ!
به طور خلاصه یعنی تفاوت چندانی در وضعیت اقتصادی ایجاد نخواهد شد. تنها تغییری که هنوز احتمال آن از بین نرفته تغییر سیاست خشکاندن نقدینگی در بازار داخلی و رکود اقتصادی ناشی از آن است. شاید دولت پزشکیان با رهبری عبدالناصر همتی تصمیم بگیرد میزان نقدینگی را افزایش داده و در عوض از طریق نظام مالیاتی به کنترل تورم بپردازد. چنین اقدامی اگر صورت بگیرد یک تحول بسیار مثبت و گامی بسیار عظیم در راستای بهبود ساختار اقتصادی کشور خواهد بود. ضمن اینکه رونق اقتصادی قطعا موجب بهبود اوضاع معیشتی برای بخش اعظم جامعه هم خواهد شد.
به نظر می رسد حرکتی که از دولت قبل در راستای اصلاح نظام مالیاتی شروع شده بود در این دولت هم ادامه دارد. ولی البته هنوز اثری از تزریق نقدینگی به اقتصاد دیده نمی شود. شاید در بودجه سال بعد که در زمستان امسال تقدیم مجلس خواهد شد و اولین بودجه دولت پزشکیان هم هست تغییراتی در این خصوص هم دیده شود.
