این روزها تحلیل‌ها و نگاه‌های متفاوتی نسبت به ابعاد مختلف عالم‌گیری بیماری کووید۱۹ در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها منتشر می‌شود. اینجا می‌خواهم درس‌های کرونایی را از دریچه نگاه یک حامی حقوق حیوانات بنویسم.
نام کرونا پیش از آنکه در جهان به موضوعات سیاسی، اقتصادی و حتی بهداشتی گره بخورد با مساله حیوانات شناخته شد زیرا گفته شد منشا این ویروس بازار تره‌بار شهر ووهان چین است. جایی که انواع حیوانات وحشی و اهلی به عنوان خوراک فروخته می‌شود. اول گفته شد ویروس کووید۱۹ از خفاش‌هایی که برای غذا خورده می‌شوند به انسان سرایت کرده و بعد صحبت از پنگولین به‌میان آمد. مورچه‌خوار گمنامی که تا پیش از ماجرای کرونا در جهان شناخته شده نبود، اما طب سنتی چینی باعث شده بود با شکار یک میلیون عدد از آن، جمعیتش طی ده سال گذشته ۸۰درصد کاهش یابد و طی ۳۰ سال گذشته قیمت هر کیلو آن از ۱۲ دلار به ۳۰۰۰ دلار افزایش یابد! عددها را یک بار دیگر بخوانید. ببینید بشر چه بر سر پنگولین آورده! اگر واقعاً کرونا از این حیوان به انسان سرایت کرده باشد، اتفاق عجیبی نیفتاده. چیزی که عوض داره گله نداره!
این اولین باری نیست که بیماری‌های مرگ‌بار عالم‌گیر از حیوانات به انسان سرایت می‌کند. آنفولانزای پرندگان، آنفولانزای خوکی، ابولا، سارس، مرس و آنفولانزای فصلی همه به شکلی از حیوانات وحشی و اهلی به انسان سرایت کرده اند. از خفاش و شتر تا مزارع پرورش طیور و خوک!
بشر سالانه حدود ۷۵ میلیارد حیوان که در دامپروری‌های صنعتی پرورش داده است را می‌خورد. جمعیت چند ده میلیاردی حیوانات در این مزارع فضای مناسبی را برای جهش و ایجاد ویروس‌های مرگ‌بار ایجاد کرده است. در کنار این بیماری‌های ویروسی مرگ بار، جهان با چالش مقاومت میکروبی ناشی از مصرف بی‌رویه داروها و آنتی‌بیوتیک در مزارع پرورش دام روبرو است. یکی از جدیدترین پژوهش های منتشر شده در نشریه ساینس نشان می‌دهد ۷۳درصد از کل داروهای ضد‌میکروبی فروخته شده در جهان به مصرف حیواناتی میرسه که در نهایت غذای انسان می‌شوند، عددی بالغ بر ۶۰ هزار تن داروی ضد میکروب در سال وارد چرخه‌ای میشه که به شکم انسان‌ها ختم میشه.
این حیوانات پیش از پنگولین از بشر انتقام گرفته‌اند، آنجا که صنعت دامپروری یکی از عوامل اصلی نابودی منابع آبی، پاکتراشی جنگل‌ها، فرسایش خاک، تولید گازهای گلخانه‌ای و گرسنگی در جهان مطرح می‌شود. بشر فقط برای لذت خوردن گوشت در حال ویرانی زمین است و صنعت دامپروری بیش از هر جنگی از زمین قربانی گرفته است. اما مساله به همین جا هم ختم نمیشه، گفته میشه تا سال ۲۰۵۰ مرگ در اثر مقاومت میکروبی از سرطان پیشی خواهد گرفت و سالانه ۱۰ میلیون نفر قربانی خواهد گرفت!
تجربه دیگر روزهای کرونایی، قرنطینه و حبس خانگی بود. روزهای ملال آوری که برای حفظ جانمان مجبور شدیم در خانه بمانیم. این مساله باعث شد تقریباً در تمام زبان‌ها و کشورهای دنیا پست‌هایی از سر همذات پنداری با حیوانات باغ‌وحش در شبکه‌های اجتماعی دست به دست بچرخد. اگر ما چند هفته یا ماه در خانه ماندیم ولی حیوانات بدبخت در مراکز نگهداری از حیوانات مجبورند تا ابد در قفس های تنگ بمانند. یک قرنطینه دایمی، یک حبس ابدی برای خودخواهی بشر. انتشار تصاویر حیواناتی که در زمان خالی شدن شهرها از آدم ها به داخل شهرها آمده بودند تلنگری بود برای اینکه یادمان بیاید زمین، هوا و دریاها، این شهر و روستاها فقط متعلق به بشر نیست.
این‌جاسعی کردم بسیار ساده و خلاصه بنویسم و به مسایل تخصصی حقوق حیوانات ورود نکنم. فکر می‌کنم همین دو سه مثال ساده کافی بود برای تبیین یکی از پیام‌های اصلی کرونا. دست از سر حیوانات برداریم. می‌توانیم چند سال یا نهایتاً چند ده سال با طبیعت بجنگیم اما بی شک در نهایت مغلوب خواهیم شد. در نهایت ویرانی‌های محیط‌زیستی، آلودگی هوا، خشکسالی، گرسنگی یا ویروس‌ها و بیماری‌های ناشی از ستیز با طبیعت یقه ما را خواهد گرفت. اگر این بار فقط چند صد هزار نفر قربانی شدند و بقیه قسر در رفتند شاید دفعه بعدی انتقام سخت‌تری در پیش باشد. به جای بهره‌کشی و ستیز با حیوانات باید در کنار آنها مسالمت آمیز زندگی کنیم. می‌توان بدون خوردن گوشت حیوانات شکم‌هایمان را سیر کنیم و سالم‌تر از همیشه زندگی کنیم. می‌توانیم بدون آزار و اسارت حیوانات زندگی آرامی داشته باشیم. دست از سر حیوانات برداریم. شاید کرونا آخرین هشدار باشد.
