آمونیوم کلرید یا نشادر با فرمول شیمیایی NH4Cl یک ترکیب غیر آلی است. نمک سفید بلوری با قابلیت بالای حل شدن در آب، محلول آمونیوم کلرید یک اسید ملایم است. فرم طبیعی و معدنی آن سال آمونیاک نام دارد. نوع معدنی آن از سوزاندن ناکامل زغال سنگ تراکم گازهای مشتق از آن و همچنین از برخی از آتشفشان‌ها بدست می‌آید. این محصول حاصل واکنش هیدروکلریک اسید و آمونیاک است.
بیشترین کاربرد نشادر در تولید کود های شیمیایی حاوی نیتروژن است. دیگر کاربرد نشادر در تولید دود سفید می‌باشد. همچنین در صنعت نساجی و چرم در رنگرزی استفاده می‌شود. آمونیوم کلرید در آتش‌بازی در سده ۱۸ مورد استفاده قرار گرفت اما توسط مواد شیمیایی امن تر و کمتر جاذب رطوبت جایگزین شد. هدف خود را برای ارائه یک اهدا کننده کلر به منظور افزایش رنگ‌های سبز و آبی از یونهای مس در شعله آتش بود. در چندین کشور، کلرید آمونیوم به عنوان افزودنی غذایی تحت شماره E510، معمولا به عنوان یک ماده غذایی مخمر در نانوایی استفاده می شود. این مکمل خوراک برای دام‌ها و یک عنصر در رسانه و تغذیه مخمرها و بسیاری از میکروارگانیسم‌ها است. نشادر باتری کرید به عنوان الکترولیت در باتری روی کربن استفاده می‌شود. سایر کاربردها عبارتند از در شامپو مو، و در محصولات تمیز کننده. در شامپو مو، آن را به عنوان یک عامل ضخیم در سیستم های سورفاکتانت بر مبنای آمونیوم مانند آمونیوم لوریل استفاده می‌شود.
کلرید آمونیوم یک ماده جامد بلوری سفید محلول در آب است که حاوی یک کلرید غیر آلی و یک نمک آمونیوم است. این ماده برای ساخت سایر ترکیبات آمونیوم ، به عنوان شار لحیم کاری ، کود و سایر موارد استفاده می شود.
کلرید آمونیوم به عنوان شار در تهیه فلزات ، برای پوشش قلع ، گالوانیزه یا لحیم کاری استفاده می شود. این ترکیب در واکنش با اکسیدهای فلزی موجود در سطح و تشکیل کلرید فلز فرار عمل می کند. برای این منظور ، در فروشگاه های سخت افزار برای استفاده در تمیز کردن نوک دستگاه لحیم فروخته می شود.
در پزشکی از این ماده به عنوان خلط آور در داروهای سرفه استفاده می شود. عمل خلط آور آن در اثر عمل تحریک برونش ها ایجاد می شود زیرا باعث تولید مایع اضافی در دستگاه تنفسی شده و تنفس را راحت تر می کند . البته نمکهای آمونیوم تحریک کننده مخاط معده هستند و ممکن است حالت تهوع و استفراغ ایجاد کنند.
نشادر به عنوان یک عامل اسیدی کننده سیستمیک در درمان آلکالوز متابولیک شدید ، در آزمایش اسید خوراکی برای تشخیص اسیدوز توبولار کلیوی دیستال و برای حفظ pH اسیدی ادرار در درمان برخی از اختلالات دستگاه ادراری استفاده می شود.
این ترکیب به عنوان افزودنی غذایی با شماره E 510 استفاده می شود و به عنوان ماده مغذی مخمر در تولید نان و به عنوان یک عامل اسیدی کننده کار می کند. این ماده یک مکمل خوراکی برای گاوها و جزئی از محیط مغذی برای مخمرها و بسیاری از میکروارگانیسم ها است.
از کلرید آمونیوم در طول تاریخ برای ایجاد دمای پایین در حمام های خنک کننده استفاده می شده است. محلول های کلرید آمونیوم با آمونیاک به عنوان محلول های بافر از جمله بافر لیز کننده ACK ( آمونیوم – کلرید – پتاسیم) استفاده می شوند.
در دیرینه شناسی ، بخار کلرید آمونیوم بر روی فسیل ها رسوب می کند و یک لایه سفید درخشان تشکیل می دهد که به راحتی از بین رفته و نسبتاً بی خطر و بی اثر است. این ماده انواع رنگ فسیل را می پوشاند و با ایجاد کنتراست کیفیت عکس از نمونه های سه بعدی را افزایش می دهد.
همین روش در باستان شناسی برای از بین بردن بازتاب روی شیشه و نمونه های مشابه برای عکاسی استفاده می شود. در سنتز آلی از محلول NH4Cl اشباع شده به طور معمول برای متوقف کردن مخلوط های واکنشی استفاده می شود.
ماهی مرکب غول پیکر و برخی دیگر از گونه های ماهی مرکب بزرگ برای شناوری در آب دریا از محلول کلرید آمونیوم که در سراسر بدن آنها یافت می شود استفاده می کنند زیرا این ماده چگالی کمتری نسبت به آب دریا دارد.
تقریباً در اواخر قرن بیستم از کلرید آمونیوم در محلول آبی به عنوان الکترولیت در سلولهای Leclanché استفاده می شد که به عنوان “باتری محلی” در تاسیسات تلفنی استفاده تجاری پیدا کرد. این سلول ها بعداً تبدیل به باتری های روی – کربن شدند که هنوز از کلرید آمونیوم به عنوان الکترولیت استفاده می کنند.
از این ماده در شامپوهای مو ، چسب اتصال دهنده تخته سه لا و محصولات تمیز کننده استفاده می شود. کلرید آمونیوم در صنعت نساجی و چرم ، در رنگرزی ، برنزه سازی ، چاپ پارچه و خوشه بندی پنبه استفاده می شود. در نجاری ، محلول کلرید آمونیوم و آب وقتی روی چوب ناتمام قرار می گیرند ، در صورت قرار گرفتن در معرض تفنگ حرارتی می سوزد و لک هایی شبیه آهن ایجاد می کند.
تماس آمونیوم کلرید (نشادر) با چشم و پوست باعث سوزش شدید شده و در صورت تماس باید به سرعت با مقدار زیادی آب شسته شده و به پزشک مراجعه شود. بلع تصادفی این ماده باعث سوزش مخاط شده و باید بلافاصله پس از ورود به دهان مقدار زیادی آب نوشیده و فرد را وادار به استفراغ کنید. در صورت استنشاق می بایست فرد را به هوای آزاد منتقل کرد.
