منیر فرمانفرمائیان هنرمند ایرانی در 31 فروردین 98 در 97 سالگی دار فانی را وداع گفت. او بدون شک یکی از مهمترین هنرمندان معاصر ایرانی است که با بیان منحصر به فرد خود هنر ایران زمین را به جهانیان عرضه کرد. وی نخستین فردی است که آثارش در نمایشگاهی انفرادی در موزه گوگنهایم به نمایش در آمد. گاهی برای پی بردن به ریشه و قدمت یک هنر نیاز به ورق زدن کتاب های پرحجم تاریخی و یافتن منابع و مآخذ نیست و شاید یک هنرمند آینه تمام نمای تاریخی بلند باشد. منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در سال 1301 خورشیدی در خانواده ای هنرمند در شهر قزوین به دنیا آمد. سرگرمی پدرش طراحی فرش بود و به همین دلیل وی از همان دوران کودکی به نقاشی علی الخصوص نقاشی از گلها و هندسه اشکال و ترکیب ریتمیک آنها علاقه مند بود. وی در سن هشت سالگی به همراه پدرش به تهران آمد.
دوران کودکی و نوجوانی وی با هنر عجین شده بود. وی پس از تحصیل در دانشکده هنرهای زیبای تهران رهسپار پاریس شد که در آن زمان مرکز هنرهای آوانگارد بود. آشنایی وی با منوچهر یکتایی (شاعر و نقاش) که بعدها با او ازدواج کرد مسیر زندگی اش را تغییر داد. منیر فرمانفرماییان این بار برای تحقق بخشیدن به رویایش در هنر، به نیویورک سفر کرد و در دانشگاه کورنل و مدرسه طراحی پارسونز در رشته تصویرسازی مد به تحصیل پرداخت. وی همزمان به عنوان گرافیست تجاری و طراح مد برای نشریات و فروشگاه‌های بزرگ کار می‌کرد.
وی پس از جدایی از همسرش با ابوالبشر فرمانفرمائیان - پسر عبدالحسین فرمانفرمائیان رئیس الوزرای احمدشاه- ازدواج کرد و از نام خانوادگی همسر دومش به عنوان نام هنری خود استفاده کرد. از جمله هنرمندان نوگرای ایرانی بود که رویکردهای انتزاعی مدرنیستی در آثارش نمود داشت.
آینه کاری هنری که در معماری داخلی ایران ریشه ای دیرینه دارد در کار فرمانفرمائیان به شیوه ای مدرن ظهور کرد و آثار او به نوعی الهام گرفته از صنایع دستی ایران و وام دار آن است. ساخت توپ های آینه ای متشکل از صدها قطعه که از اولین پروژه های دانشگاهی او در نیویورک بود همه استادان و همکلاسانش را به حیرت وا داشت و بعدتر ترکیب طرح های هندسی و متریال آینه اساس کارهای او را تشکیل داد به نوعی که او به عنوان هندسه گراترین هنرمند معاصر ایران شناخته می شود.
منیر فرمانفرمائیان پس از بازگشت به وطن در سال 1336 سفرهای متعددی به مناطق مختلف ایران کرد و در همین سفرها با فرهنگ و هنر بومی و سنتی ایران آشنا شد. از جمله آثار وی در این دوره می توان به جمع اوری مجموعه های گوناگون از جمله پیش از هزار قطعه نقاشی پشت شیشه، 60 نقاشی قهوه خانه ای و ... اشاره کرد. در اواخر دهه ۴۰ خورشیدی و پس از چندین دوره شرکت در نمایشگاه های داخلی و بین المللی سرانجام این هنرمند گرانقدر به سبک ویژه خودش رسید و توانست از تلفیق هنرهای ایرانی نظیر نقاشی پشت شیشه، خاتم کاری و آینه کاری آثار هنری برجسته ای را برای دیزاین فضاهای معماری ارائه دهد. در واقع مواجهه با آثار منیر فرمانفرمائیان، صحنه رویارویی سنت و مدرنیته است زیرا وی به خوبی توانسته آنچه را که از دانشگاه و مدارس هنر مدرن در آمریکا و اروپا فرا گرفته با هنرهای بومی و سنتی ایران تلفیق کند.
از جمله آثار معمارانه وی می توان به دوآینه بزرگ در فرهنگسرای نیاوران، مجسمه ای برای باغ موزه فرش، پانل هایی برای هتل لاله و... اشاره کرد. آثار وی از یک طرف ریشه‌ای عمیق در فرهنگ ایران داشت و از سوی دیگر شهرتی جهانی پیدا کرده بود به همین خاطر در سال 1394 به عنوان اولین هنرمند ایرانی آثارش در موزه گوگنهایم به نمایش درآمد. جالب است بدانید او از معدود ایرانی هایی بود که در زمان تحصیلش در نیویورک به افتتاحیه موزه گوگنهایم دعوت شده بود.
در سال 1396، نزدیک به یک میلیون دلار از آثار منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در حراجی‌های هنری فروخته شدند و نمایشگاه دائمی آثار او در همان سال با حضور معاون هنری وقت وزیر ارشاد و معاون فرهنگی دانشگاه تهران، در باغ موزه نگارستان افتتاح شد. این موزه، اولین موزه در ایران به حساب می آید که به صورت ویژه آثار یک هنرمند زن در آن به نمایش گذاشته شده است. مجموعه این نمایشگاه شامل 50 اثر از این هنرمند است. منیر تنها کسی بود که در آینه چیزی به جز خودش را می دید. ملکه آینه ها در 31 فروردین 1398 به علت کهولت سن در منزل شخصی خود دار فانی را وداع گفت.
منبع:https://www.khooger.com
