هنر چیدمان یا هنر اینستالیشن (به انگلیسی: Installation Art) به هنر نصب یا راه اندازی آثار سه بعدی گفته می شود که در آفرینش آن از عناصر و مواد مختلف در «فضا» یی مشخص و محدود استفاده می‌شود،
معماری، سینما، پرفورمنس یا هنر اجرا، مجسمه سازی، تئاتر، موزه داری، لند آرت یا هنر محیطی و غیره، همگی با هنر چیدمان در زمان های مختلف برخورد داشتند و تاثیرات خود را بر این سبک گذاشته اند.
بنابراین برای هنر چیدمان به جای یک تاریخچه مشخص، باید چندین تاریخچه به طور موازی و همزمان در نظر گرفت.
فردی که وظیفه کیوریتوری یک نمایشگاه را به عهده میگیرد حتما باید به هنر چیدمان و سبک اینستالیشن واقف باشد . فضای یک گالری را همانند یک بوم خالی تصور کرده و تمام جوانب چیدمان آثار هنرمندان را قبل از چیدمان بر روی این بوم خالی تصور کند . توجه داشته باشید یک مجموعه حرفه ای از آثار هنرمندان که توسط شما جمع آوری شده به راحتی با یک چیدمان اشتباه در مخاطب انرژی خوشایندی ایجاد نکرده و مخاطب با نمایشگاه ارتباط برقرار نکند ....
کیوریت کردن یک نمایشگاه مانند نوشتن یک مقاله است: شما می خواهید کار خود را با یک (روش/مدل) مشخص نمایش دهید. و آثار چیدمان شده توسط کیوریتور راهی هستند تا به طور مستقیم با مخاطبان ارتباط برقرار کنند .
یک موضوع یا مفهوم واحد تعریف کنید . یک مفهوم/موضوع یا نقش ، متحد کننده است. هر چه مفهوم شما جامع تر باشد پیدا کردن آثاری که با موضوع تعریف شده شما جور دربیایند آسان تر است و در مقابل هر چه قدر محدودتر باشد نمایش شما منسجم تر احساس می شود و به نظر می آید.
با توجه به مفهوم انتخابی حدود 30 الی 40 اثر را انتخاب کنید . و سپس انتخاب های خود را به آثاری که با موضوع شما تناسب بیشتری دارند محدود کنید .
برای مثال زمانی که شما بر روی یک مقاله تحقیقاتی کار می کنید، از تمام منابعی که خوانده اید استفاده نمی کنید بلکه آنهایی را که به بهترین نحو از فرضیه شما دفاع می کنند برمی گزینید.
از خود سوال کنید : کدام آثار روایت مورد نظر من را بهتر بازگو می کنند؟
فضا را بشناسید :
از پارامترهای-ابعاد و اندازه- فضایی که قصد به نمایش گذاشتن آثار را در آن دارید آگاهی داشته باشید و بدانید که چند اثر باید نمایش داده شود.
چند اثر برای فضای گالری مناسب است؟
نمایش دادن قطعه های زیاد از آثار در نمایشگاه، چقدر پیام متفاوتی را نسبت به نمایش قطعه های کم منتقل می کند؟
در زمان چیدمان، همیشه مخاطبان را در نظر داشته باشید و از خود بپرسید:
مخاطبان من چه کسانی هستند؟
چه پیامی را می خواهم به آنها منتقل کنم؟
چگونه می خواهم این کار را در فضای گالری انجام دهم؟
در چیدمان ، حتما اصول خط مرکزی را رعایت کنید .
خط مرکزی : استاندارد اساسی است و مرکز تابلو با فاصله ای بین 54 تا 62 اینچ از سطح زمین آویزان می شود.( هم سطح چشم ناظر)
هدایت بازدید کنندگان پیرامون فضای نمایشگاه از نکاتیست که حتما باید توسط گرداننده نمایشگاه رعایت شود .
بیشتر افراد به محض ورود به فضای گالری به سمت راست می روند. در نتیجه کیوریتور همواره از این واقعیت استفاده می کند و از دیوار شاخص برای هدایت بازدیدکنندگان در طول فضا استفاده می کند.
چگونه می توانم بازدیدکنندگان را در خلال فضای نمایش هدایت کنم؟
-اگر بازدیدکنندگان از مسیر اشتباه بروند آیا باز هم مفهوم-پیرنگ- مورد نظر کار می کند؟ چرا و چرا نه؟
زمانی که شما شروع به چیدمان آثار می کنید، قطعه های اصلی به عنوان نقاط اتکا به شمار می آیند. (اغلب اوقات قوی ترین یا بزرگترین آنها)
به همین منظور 3یا 4 قطعه اثر اصلی را انتخاب کنید و آنها را در کل فضای گالری پخش کنید. (آنها را با هم در یک گروه قرار ندهید) این کار به هدایت بازدیدکنندگان در طول فضا کمک می کند.
چه چیزی یک اثر را به نقطه اتکا تبدیل می کند؟
-چگونه این نقطه اتکا بازدیدکنندگان را در خلال فضا هدایت می کند؟
بابت مشاهده هر اثر توسط بازدید کننده فضای مکث و تنفس ایجاد کنید . به فاصله هر اثر با اثر بعدی دقت کنید .
خلاق باشید در ذهن مخاطبان نمایشگاهتان قلاب ذهنی ایجاد کنید با نوشتن توضیح خیلی مختصر درباره هر اثر که از هنرمند مربوطه جمع آوری کرده اید
مثال : نام هنرمند بیوگرافی مختصر ، علت خلق اثر و مدیوم اثر ، کانسپت ( ایده هنرمند چه بوده و از چه متریالی بوسیله چه سبکی اثر را خلق کرده است .
مواردی که در مقاله خدمت شما عزیزان نوشته شده موارد کلیدی و مهمی بود که لازمه کار یک کیوریتور در چیدمان نمایشگاه می باشد .
به نظر شما چه عوامل دیگری در چیدمان آثار در یک نمایشگاه یا گالری هنری می تواند به ارتباط برقرار کردن مخاطبان با نمایشگاه شما ، موثر باشد ؟
