نمایشگاه‌گردان یا هنرگردان یا کیوریتور (به انگلیسی: Curator )، کسی است که از طریق تخصص، اطلاعات و ذوق شخصی، اقدام به گردهم‌آوری و برگزاری نمایشگاه برای آثار هنری (عمدتاً تجسمی) میکند. لزوماً کیوریتور کار چند هنرمند را دور هم جمع نمی‌کند. کیوریتور میتواند کار یک هنرمند را به نمایش بگذارد.
ریشه کلمه کیوریتور به معنی مراقبت کردن است که از زمان رم باستان و قرون وسطی کاربرد داشته و در طول تاریخ تا به امروز از لحاظ معنایی دچار تغییراتی شده است. اواخر قرن 18 کلمه کیوریتور به معنی مراقبت از یک بخش موزه رواج پیدا کرد.
جرقه های اولیه ی کیوریتوری در هنر را میتوان به سال 1938 توسط مارسل دوشان هنرمند فرانسوی ارجاع داد. مارسل دوشان در برگزاری نمایشگاه خود در ژرژ پمپیدول پاریس از تکنیک ها و اصولی برای ارائه آثارش استفاده کرد که باعث تاثیرگذاری عمیق تر و بیشتر در مخاطبان شد، تا جایی که 3 روز آخر نمایشگاه مارسل دوشان به طور 24 ساعته مشغول به فعالیت بود.
کیوریتورها معمولا هنرمندان معروف و یا افراد سرشناس جامعه هستند که از موقعیت و دایره ی ارتباطات خود همراه با تخصص و اطلاعاتی که دارند استفاده کرده و پا به عرصه ی کیوریتوری یا نمایشگاه گردانی میگذارند. در این بین ممکن است کیوریتورهایی باشند که تحصیلات آکادمیک در زمینه ی هنر را نداشته باشند.
کیوریتور میتواند علاوه بر گردآوری و نمایش دادن آثار هنرمندان معروف، از آثار هنرمندان نسل نو که کمتر شناخته شده هستند رونمایی کند. کیوریتور میتواند ناجی و حامی هنرمندان نسل جدید باشد که با استفاده از دانش هنری خود آن ها را کشف کرده و با فراهم کردن بستری سعی در رشد و معرفی آن ها به جامعه به عنوان هنرمند نوظهور دارد.
با توجه به نمایشگاه هایی که توسط کیوریتورهای متفاوت برگزار شده میتوان به این نتیجه رسید که در بسیاری از موارد کیوریتورها به آثار مفهومی و شاخه های جدید هنر معاصر گرایش و توجه بیشتری از خود نشان داده اند و بار معنایی و مفهومی اثر برای آن ها در اولویت قرار دارد.
علاقمندی کیوریتورها به بار معنایی و مفهومی آثار باعث توجه به سبک های جدید و گسترش آن ها شده که از نمونه آن میتوان به سبک ناییو یا سبک خام اشاره کرد.
برخوداری از دانش و تخصص لازم: داشتن دانش و اطلاعات در عرصه ی هنر یکی از شروط اولیه و مهم کیوریتوری است. بهرمندی از این ویژگی در کیوریتور باعث انتخاب های درست، دقیق و ماهرانه در آثار، هنرمندان و محیط برگزاری نمایشگاه، تفسیر درست آثار، نوشتن استیتمنت مرتبط با آثار و همچنین چیدمان صحیح میشود که همه ی این موارد عواملی هستند که در موفقعیت و رسیدن به هدف کیوریتور تاثیرچشمگیری دارد.
اهمیت این موضع باعث شده که در برخی از کشورها رشته ایی مختص به کیوریتوری ایجاد شده که علاقمندان میتوانند در این رشته تحصیل کنند، مدرک معتبر دریافت کرده و به عنوان یک متخصص کاملا حرفه ایی در زمینه ی کیوریتوری به فعالیت بپردازند.
آگاهی از قوانین: قوانین هنری، فرهنگی، سیاسی و توجه به عرف اجتماعی از مواردی است که کیوریتور باید از آن مطلع باشد چرا که در گزینش آثار و هنرمندان، نحوه ی تبلیغات، موضوع نمایشگاه و بسیاری از موارد دیگر تاثیر دارد.
به روز بودن: اطلاع داشتن از رویداد های فرهنگی، هنری، اجتماعی و سیاسی موجود در جامعه خود و جهان، موجب بهتر و باز شدن نوع نگاه، تفکر و خلاقیت کیوریتور میشود.
مسئولیت پذیری: در روند برگزاری نمایشگاه مسائل و نکاتی وجود دارد که کیوریتور موظف است برای رسیدن به هدف خود آنها را به بهترین نحو انجام دهد و اگر مشکلی در طی این روند پیش آمد به دنبال راه حلی برای آن باشد، لذا روحیه ی مسئولیت پذیری، عملگرایی و همچنین مشورت پذیری از مواردی است که یک کیوریتور باید از آن بهره مند باشد.
روحیه ی برنامه ریزی و مدیریت: از زمانی که کیوریتور تصمیم به برگزاری نمایشگاهی میکند تا روز اختتامیه نمایشگاه عواملی متعدد وجود دارد که کیوریتور باید آنها را دقیق مدیریت کند. کیوریتور میتواند با مدیریت درست از منابع مالی و انسانی، زمانبندی دقیق، نظارت بر اجرای مسئولیت های عوامل اجرایی، بر میزان کیفیت نمایشگاه خود بیافزاید.
روابط عمومی قوی: یک کیوریتور با داشتن دایره ی ارتباطات قوی شامل هنرمندان، اساتید، مجموعه داران، گالری داران، افراد سرشناس و سرمایه گذاران، میتواند در کیفیت برگزاری نمایشگاه مخصوصا روز افتتاحیه ، خرید و فروش آثار و تبلیغات تاثیر مفید و کاربردی داشته باشد.
کیوریتور باید فن بیان قوی و تاثیرگذار، حوصله و صبر کافی در برخورد با افراد متفاوت را دارا باشد. همچنین اگر به زبان دیگری مسلط باشد برای ارتباطات بیشتر بسیار مفید و کارآمد است.
