در واقع امکانسنجی پروژه، باید به طور سختگیرانه ابعاد یک پروژه (بازار، فنی، مالی، محیط زیست و اجتماعی) را به چالش بکشد. چرا که این مطالعه آغاز یک راه بلندمدت است. آینده پژوهی، تحلیل ریسک‌های احتمالی، بررسی بدترین شرایط و سناریوهای مختلف پروژه، برنامه‌ریزی‌های آینده را بهبود می‌بخشد.
به گزارش سرویس بازار ایسنا، در ادامه یادداشتی می‌خوانیم از محسن شریف مدیرعامل موسسه سپینود شرق با بیش از ۱۲ سال تجربه در زمینه برنامه‌ریزی صنایع، مشاوره سرمایه‌گذاری و تامین مالی، تحقیقات بازار .
مطالعات امکانسنجی یا طرح توجیهی فنی-اقتصادی، مطالعات پایه‌ای است که امکان‌پذیری هر پروژه را در چارچوب حداقلی برای یک موفقیت پایدار بررسی می‌کند. بررسی پروژه‌ها در چارچوب استاندارد، خطاهای ذهنی و امکان غفلت از جزئیات زیر بخش‌های مختلف طرح را کاهش می‌دهد و طرح‌هایی که از یک یا دو بعد (بازار، فنی، مالی) دارای شرایط امکان‌پذیر هستند را با نگرش جامع، حذف می‌کند.
عدم مطالعات امکانسنجی واقعی، اشکال پروژه‌های سرمایه‌گذاری در ایران است. چرا که نبود اطلاعات به روز و منابع دولتی ارزان‌قیمت و تورم در سال‌های گذشته، محاسبات واقعی و پیش‌بینی آینده را با مشکل مواجه کرده است. با توجه به تعریف امکانسنجی استاندارد بالا، اکثر پروژه‌هایی که هم‌اکنون سرمایه‌گذاران در قدم‌های آغازین آنها هستند، از توجیه پذیری کافی برخورداد نیستند. بدین معنی که ابعاد مختلف پروژه برای سرمایه‌گذاران آشکار نیست.
در ایران از طرح امکانسنجی، به توجیه اقتصادی پروژه تعبیر شده و به جای بررسی امکان‌پذیری پروژه برای تصمیم‌گیری درست و موثر به توجیه تصمیم گرفته شده توسط سرمایه‌گذاران یا دولت می‌پردازند و این ضعف عملاً در مطالعاتی که به بانک‌های داخلی و فاینانسرهای بین‌المللی هم ارائه می‌شود، قابل مشاهده است.
مشاوران سرمایه‌گذاری در فرآیند امکانسنجی و ارزیابی طرح‌ها می‌توانند با تلفیق نگاه کلان نگر با نگاه جزئی‌نگر، مجری برنامه‌های کلان توسعه‌ای کشور بوده و به حفظ منابع ملی کمک کنند. علاوه بر این مشاوران، باتجزیه و تحلیل دقیق و جزئی پروژه می توانند به سرمایه گذاران کمک کنند تا ابعاد مختلف پروژه را مورد شناسایی قرار داده و سرمایه گذاری خود را با موفقیت انجام دهند.
در این فرآیند یک پروژه در ابعاد مختلف و سرفصل های زیر مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد:
۱- بررسی بازار و پیش‌بینی بازار آتی
۲- بررسی دانش فنی و تکنولوژیک
۳- بررسی مالی
۴- اثرات زیست محیطی
۵- اثرات اجتماعی
اثرات زیست محیطی و اثرات اجتماعی جزء لاینفک امکانسنجی ها در پروژه‌های کلان کشوری و بزرگ محسوب می‌شوند.
این بررسی‌ها برای دو گروه اهمیت دارد:
گروه اول، از نگاه بخش خصوصی مهم هستند، چرا که بقای یک کسب‌وکار به فروش محصولات و کسب بازار و به طور قطع کسب سود بستگی دارد و البته امکان‌پذیری فنی و تکنولوژیک، یا اجرایی بودن پروژه از نظر فنی از پیش‌شرط‌های موفقیت یک طرح است. در شرایط خاص بخش خصوصی یا دولتی نیاز به بررسی دقیق‌تر بازار پروژه برای یافتن سهم موثر بازار خود دارند که این امر با انجام تحقیقات بازار به صورت متدولوژیک میسر است.
گروه دوم، از نگاه بخش حاکمیتی برای یک توسعه متوازن و پایدار نیاز به بررسی اثرات زیست محیطی و اجتماعی پروژه‌ها است، چرا که هدف ملی هر سرمایه گذاری ایجاد ارزش و رفاه و ارتقا جامعه است و تلاش درجهت بهبود وضعیت اجتماعی و محیط‌زیستی از وظایف حاکمیت است. البته تداوم و بقای کسب‌وکار که از بررسی‌های بازار و مالی و فنی هم ناشی می‌شود، از اهداف دولت‌هاست. چون قرار نیست منابع کشور صرف پروژه‌های فاقد توجیه و یا شکست خورده شود.
از این دیدگاه مشاوران سرمایه‌گذاری می‌توانند با ایجاد ارتباط بین سرمایه‌گذاران و یا ارزیابی پروژه‌های موجود، سرمایه‌گذاری‌های جدید را در جهت تکمیل و بهبود سرمایه‌گذاری‌های گذشته هدایت کنند. نقشی که شاید در بعد عملیاتی در استراتژی‌های کلان و توسعه‌ای کشور باید جست‌وجو کرد. به عبارتی دیگر، مشاوران سرمایه‌گذاری یا طراحان کسب و کار با نگاه عمیق جامع نگر (که حاصل تجربه ناشی از بررسی طرح‌های سایر سرمایه‌گذاران است) سرمایه‌گذاری‌های جدید را به سمت خلاءها یا نیازهای بازار هدایت می‌کنند که این نقش از دو جهت برای کشور موفقیت محسوب می‌شود، اولا جلوگیری از اشباع یک صنعت و رقابت‌های مخرب در آینده، ثانیا بررسی واقع‌گرایانه و جهت‌دهی درست سرمایه‌گذار، که موفقیت و به نتیجه رسیدن پروژه را در پی خواهد داشت.
موسسه سپینود شرق به عنوان مشاور سرمایه گذاری صنعتی با سابقه بیش از ۱۲ سال و تدوین بیش از 4۰۰ طرح توجیهی برای شرکت‌ها و موسسات معتبر آماده تدوین هرنوع طرح توجیهی اعم از طرح توجیهی خدماتی، طرح توجیهی گردشگری، طرح توجیهی کشاورزی، طرح توجیهی صنعتی و یا انجام تحقیقات بازار است. حضور در مجامع علمی و تخصصی، اخذ گواهینامه‌های معتبر علمی و جهانی و انجام پروژه‌های متنوع در زمینه‌های مشاوره‌ای و اجرایی نشان دهنده شایستگی‌های موسسه سپینود شرق است .
منبع: ایسنا
