بیان مسئله
نگرهی زمینسوژگی (اصالت زمین) از تئوریهای ارائهشدهی آرش آذرپیک در فلسفه و ادبیات جهان به حساب میآید. او بر این باور است که «فلسفهی هنر و ادبیات سبز که از سال ۱۳۸۳ خورشیدی آغازیده شد، با رویکردی فرااومانیستی به ساحتی فرارونده از تمام روایتهای خودبنیاد انسانی دست خواهد یافت و برای نخستین بار با مطرح ساختن ناروایتی انسانی، فراروایتی عریان بر پایه و مایهی اصالت زمین را خواهان است که در نهایت مواجههای پدیدارشناسانه، مهرورزانه و یگانهگرا -و باز هم تأکید میشود یگانهگرا- با مقولهای ناتفکیکمند با نام هستی-هستیمندان برقرار میکند. این پدیدارشناسی بنیانروایتش، زمینسوژگی است و هر نظام اندیشگانی را _با هر تعداد باورمند_که از/در هر لایه از نگرگاه و نگرزیِ خود از زمینسوژگی فاصله میگیرد و به انسانسوژگی نزدیک میشود غیرطبیعی، نااصالتمند و سطحی میداند یعنی برای آن حیثیتی خردهروایتگرا قائل است که ریشهی آن در هر جمعیت و ملت و قدرتی هم باشد به علت آن که بنیان زمینسوژگی ندارد، ریشهاش بر باد است.» (ر.ک مقدمه صیدی، 1400: 26).
بر همین اساس در این مقاله به سؤالات زیر پاسخ خواهیم داد:
- دیدگاه زمینسوژگی بر چه اساسی بنا نهاده شده است؟پ
- تقابل زمینسوژگی و انسانسوژگی چه چیزهایی را بیان میکند؟
- نقش سنت در این نگره چیست؟
- بررسی تقابلهای زمینسوژگی و اکوفمینیسم
- آیا زمینسوژگی فلسفهای برای زیستن است؟
- ادبیات سبز از چه چیزی سخن میگوید؟
هدف این مقاله بررسی فلسفه و ادبیات سبز با رویکرد زمینسوژگی در فلسفهی عریانیسم است. در این تحقیق درخواهیم یافت که نگرگاه بشر تا کنون از دیدگاهی دوگانهگرا پیروی کرده و از این رو بشر رفتهرفته از زندگی طبیعی خویش فاصله گرفته است، لذا رویکرد زمینسوژگی پاسخیست به تمام این دوگانهانگاریها برای بازیابی تعادل زندگی طبیعی و البته سبزانهی تمام هستیمندان.
به صورت ویژه نوشتههایی که به بررسی ادبیات و فلسفهی سبز و تقابل آن با نگرهی انسانسوژگی پرداخته باشند، به شرح ذیل است:
1. آذرپیک، آرش/ مهدویان، مهری (1384) جنس سوم: این کتاب همراه است با نخستین بیانهی رسمی شعر سبز.
2. آذرپیک، آرش/ اهورا، هنگامه و همکاران (1396) چشمهای یلدا و کلمه کلید جهان هولوگرافیک: به صورت پراکنده در فصلهای مختلف این کتاب نظریات فلسفهی اصالت زمین بیان شده است.
3. آذرپیک، آرش (1397) دوشیزه به عشق بازمیگردد: اشاره به نظریهی فرابطلمیوس در نقد نگاه کمیتگرای اومانیستی
4. سلیمانپور، مهوش (1398) ماهنوشتههای یک فرازمینی: بررسی سیر تاریخی نظریه اصالت زمین که نخست به علت جو ضدعریانیستی و بیگانهپرستیِ آن زمان (دههی 80) به قصد منتشر شدن تحت عنوان مجعول مکتب ترالیبیسم معرفی شد.
5. مولانا، مارال (1398) عاشقانههای آخرین ملکهی هخامنشی: مباحث این کتاب به بررسی مؤلفهی حقیقت عمیق در نظریهی اصالت زمین میپردازد.
6. رشیدی، علی/ همتی، آریو (1400) جنبش ادبی 1400
7. هاشمی، شبنم (1400) بانوی واژهها
8. حسینی تکیه، فرحناز (1400) خورشید به چشمان فرازن دل باخت
9. مسیح، نیلوفر (1400) جنس سوم – عاشقانههای یک فرازن-
10. نوروزعلی، زینب (1400) آنتولوژی زبانهنویسان ایران
11. نوروزعلی، زینب (1400) فرامرد –معشوق باستانی زنهای مشرقی-
12. بوطیقای سبزاندیشی/ هنر طبیعی از ترالیبیسم تا ادبیات قرن 15
13. صیدی، یلدا (1400) جنبش جهانی شعر سبز
برگرفته از مقاله تقابل زمینسوژگی و انسانسوژگی در ادبیات طبیعتگرا
به قلم: سِتی سارا سوشیان
چاپ شده در: دوفصلنامهی پژوهشهای نوین ادبی- دوره 1، شماره 1، شماره پیاپی 1، بهار و تابستان 1401 (اردیبهشت 1401)، صص 155-172
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
منابع این قسمت:
صیدی، یلدا، (1400)، جنبش جهانی شعر سبز –از مکتب ترالیبیسم تا جنبش ادبی-فلسفی 1400-، چاپ نخست، تهران: امید سخن
