راهنمای جامع و حرفه‌ای ریدایرکت برای سئو

ریدایرکت انتقال کاربر و ربات از یک URL به URL دیگر است. از دید کاربر، تجربه‌ی روان‌تری ایجاد می‌کند؛ از دید سئو، مسیر انتقال «سیگنال‌های رتبه‌» (پیج‌رنک، انکرتکست، تعامل‌ها و تاریخچه‌ی اعتماد) را تعیین می‌کند. انتخاب نادرست کد یا اجرای شل، معمولاً به «اتلاف سیگنال»، «تأخیر ایندکس»، «Soft 404»، «حلقه/زنجیره» و افت ترافیک منجر می‌شود. این راهنما صفر تا صد سناریوهای رایج، کدهای درست، پیاده‌سازی روی وب‌سرورها و CDN/Edge و چک‌لیست کنترل کیفی را پوشش می‌دهد.

مفاهیم پایه: تفاوت Redirect و Rewrite

• Redirect (۳xx): آدرس مقصد به مرورگر/ربات اعلام می‌شود و Location تغییر می‌کند. URL نهایی در نوار آدرس عوض می‌گردد.

• Rewrite: در سرور مسیر داخلی عوض می‌گردد اما URL در نوار آدرس همان می‌ماند. برای سئو زمانی مفید است که URL تمیز نمایش داده شود اما مسیر واقعی فایل/روتینگ متفاوت باشد. «Rewrite» جایگزین «Redirect» نیست؛ اغلب هر دو کنار هم استفاده می‌شوند.

انتخاب کد ریدایرکت مناسب (فهرست کاربردی)

یک) 301 – انتقال دائمی (ستون اصلی سئو)

• کاربردها: ادغام محتوا، تغییر دامنه، تغییر http به https، هدایت نسخه‌ی دارای www به نسخه‌ی بدون www (یا برعکس)، یکسان‌سازی اسلاگ‌ها.

• نکته‌ی طلایی: زنجیره‌ای نکنید؛ A→B مستقیم. هر پرش اضافه = اتلاف سیگنال + کندی خزیدن.

دو) 308 – دائمی با حفظ متد

• مانند 301 اما متد درخواست (POST/PUT/…) را حفظ می‌کند. برای API/فرم‌ها یا اپلیکیشن‌هایی که تغییر متد مشکل‌ساز است. در وب‌سایت‌های محتوایی، 301 غالباً کافی است.

سه) 302 – موقت

• برای تست A/B، کمپین فصلی، جابه‌جایی کوتاه‌ مدت. پس از پایان، به 200 یا 301 برگردانید. رها کردن 302 طولانی‌ مدت باعث ابهام در سیگنال‌دهی می‌شود (هرچند موتورهای مدرن انعطاف‌پذیرتر شده‌اند).

چهار) 307 – موقت با حفظ متد

• نسخه‌ی استانداردتر 302 در سناریوهای فرم/POST. از نظر سئو تفاوت عملی اندک است؛ ثبات در انتخاب مهم‌تر است.

پنج) 303 – See Other

• پس از ارسال فرم، برای هدایت به صفحه‌ی نتیجه با GET (جلوگیری از ارسال مجدد). اثر سئویی مستقیم ندارد، اما در UX و جلوگیری از محتوای تکراری پس از فرم مفید است.

شش) 410 – Gone (حذف دائمی بدون جایگزین)

• برای حذف واقعی محتوا بدون مقصد جایگزین. به ربات می‌گوید «این URL برای همیشه رفته». خروج از ایندکس معمولاً سریع‌تر از 404 رخ می‌دهد.

هفت) 404 – Not Found

• نبود موقت/نامشخص. اگر حذف قطعی است، به‌ جای 404 از 410 استفاده کنید. نرخ بالای 404 می‌تواند «سلامت سایت» را در ذهن موتور جست‌وجو مخدوش کند.

هشتم) 451 – Unavailable For Legal Reasons

• در سناریوهای حقوقی/قانونی (در صورت لزوم). اثر مستقیمی بر سئو ندارد، اما شفافیت و اطلاع‌رسانی حقوقی را فراهم می‌کند.

توجه: 304 Not Modified ریدایرکت نیست؛ پاسخ کشینگ است. در این راهنما پوشش نمی‌دهیم.

اثر ریدایرکت بر انتقال سیگنال‌های سئو

• 301/308: برای انتقال دائمی سیگنال‌ها معیارند. انتقال کامل همیشه آنی نیست؛ بخشی وابسته به «زمان» و «خزیدن مجدد» است.

• 302/307: اگر طولانی‌ مدت بمانند، ممکن است موتور جست‌وجو مقصد را به‌عنوان نسخه‌ی اصلی برداشت کند؛ اما برای وضوح معنایی همان ابتدا 301/308 را برای دائمی‌ها انتخاب کنید.

• زنجیره‌ها/حلقه‌ها: هر پرش اضافه ریسک کاهش سیگنال و تأخیر را می‌افزاید. از A→B→C پرهیز کنید و سریعاً به A→C تبدیل کنید.

• Soft 404: اگر URL به صفحه‌ی نامرتبط/کم‌ارزش هدایت شود یا صفحه‌ی مقصد محتوایی هم‌ارزش نداشته باشد، ممکن است به‌صورت Soft 404 شناسایی گردد. مقصد باید «منطقی و مرتبط» با منبع باشد.

ریدایرکت در برابر Canonical: کِی کدام؟

• Redirect زمانی‌که نسخه‌ی قدیمی را واقعاً کنار گذاشته‌اید یا کاربر نباید آن را ببیند.

• Canonical زمانی‌که نسخه‌های مشابه می‌خواهید در دسترس باشند اما یکی را به‌عنوان مرجع به موتور معرفی می‌کنید (مثل پارامترهای UTM یا مرتب‌سازی).

• اگر پارامترها را نشان نمی‌دهید یا صفحه‌ی مستقل نیست، بهتر است 301 به نسخه‌ی تمیز بدهید.

الگوها و سناریوهای پرتکرار سئو و پیاده‌سازی عملی

۱) http → https (سراسری و یک‌مرحله‌ای)

Apache (.htaccess):

RewriteEngine On
RewriteCond %{HTTPS} off
RewriteRule ^ https://%{HTTP_HOST}%{REQUEST_URI} [R=301,L]

Nginx:

server {
  listen 80;
  return 301 https://$host$request_uri;
}

نکات: ابتدا همه‌چیز را با 200 روی HTTPS سالم کنید (گواهی، منابع و HSTS). سپس 301 را فعال نمایید. حتماً پس از اطمینان، HSTS را تنظیم کنید (و در صورت آمادگی، Preload).

۲) یکسان‌سازی دامنه: www ↔ نسخه‌ی بدون www

Apache (هدایت به نسخه‌ی بدون www):

RewriteEngine On
RewriteCond %{HTTP_HOST} ^www\.(.+)$ [NC]
RewriteRule ^ https://%1%{REQUEST_URI} [R=301,L]

Nginx (هدایت به بدون www):

server {
  listen 80;
  server_name www.example.com;
  return 301 https://example.com$request_uri;
}

نکات: یک مقصد انتخاب کنید و همه‌چیز را به آن مستقیم هدایت کنید (نه http→https→بدون www در دو پرش؛ یک پرش کافی است).

۳) یکسان‌سازی اسلاگ‌ها (Trailing Slash، حروف کوچک، index)

Trailing Slash (افزودن اسلش پایانی برای مسیرها):

RewriteEngine On
RewriteCond %{REQUEST_FILENAME} !-f
RewriteCond %{REQUEST_URI} !/$
RewriteRule ^(.+)$ /$1/ [R=301,L]

Lowercase (به حروف کوچک؛ احتیاط کنید، ممکن است با مسیرهای حساس به حروف مشکل ایجاد کند):

RewriteMap tolower int:tolower
RewriteCond %{REQUEST_URI} [A-Z]
RewriteRule (.*) ${tolower:$1} [R=301,L]

حذف فایل index از انتهای آدرس URL (مانند index.html یا index.php):

RewriteCond %{THE_REQUEST} \s/+(.*/)?index\.(html|php)\s [NC]
RewriteRule ^ %1 [R=301,L]

Nginx – حذف index.html:

location = /index.html { return 301 /; }

۴) تغییر ساختار مسیرها و ادغام محتوا

Apache – مسیر قدیمی → جدید:

Redirect 301 /blog/old-article /blog/new-article

انجین‌اکس یا Nginx:

location = /blog/old-article { return 301 /blog/new-article; }

نکات:

• برای مجموعه‌ای بزرگ، از Redirect Map استفاده کنید (سرعت و نگه‌داری بهتر).

• مقصد باید «مرتبط‌ترین» صفحه باشد تا Soft 404 نشود.

۵) پارامترهای UTM و URL تمیز

• اگر صفحات پارامتردار را نمایش می‌دهید، از rel=canonical به نسخه‌ی تمیز استفاده کنید.

• اگر نمایش نمی‌دهید، 301 به نسخه‌ی تمیز بدهید و پارامترها را نگه دارید یا حذف کنید بسته به نیاز آنالیتیکس.

Apache – هدایت به نسخه‌ی تمیز بدون UTM:

RewriteCond %{QUERY_STRING} (^|&)utm_(source|medium|campaign|term|content)= [NC]
RewriteRule ^ %{REQUEST_URI}? [R=301,L]

Nginx – حذف UTM:

if ($args ~* "(^|&)utm_(source|medium|campaign|term|content)=") {
  return 301 $uri;
}

۶) مهاجرت دامنه/ساب‌دامنه/زیرپوشه

• دامنه A → دامنه B: 301 سراسری، نقشه‌ی 1:1، به‌روزرسانی سایت‌مپ، اعلام Change of Address در کنسول جست‌وجو.

• ساب‌دامنه → زیرپوشه (blog.example.com → example.com/blog/): 301 با حفظ مسیرها.

• زیرپوشه → ساب‌دامنه: مشابه، اما دقت به لینک‌های داخلی/منوها و سیاست‌های CDN.

Apache – مهاجرت دامنه:

RewriteEngine On
RewriteCond %{HTTP_HOST} ^old-domain\.com$ [NC]
RewriteRule ^ https://new-domain.com%{REQUEST_URI} [R=301,L]

۷) نسخه‌ی موبایل و Geo Redirect (دام‌های رایج)

• از تشخیص IP/Geo برای تغییر خودکار زبان/کشور پرهیز کنید؛ باعث ایندکس‌پذیری ناقص و تجربه‌ی بد ربات می‌شود. به‌ جای آن، بنر/سوییچر زبان + hreflang.

• برای AMP یا نسخه‌ی موبایل جدا، تا حد امکان Responsive را ترجیح دهید. اگر مجبور به ریدایرکت هستید، از Vary: User-Agent و مقصد معادل دقیق استفاده کنید و لینک‌های alternate/amphtml را رعایت کنید.

۸) ریدایرکت اشتراکی/کاربری پس از فرم‌ها

• برای جلوگیری از ارسال مجدد فرم: 303 به صفحه‌ی نتیجه (GET).

• برای حفظ متد و داده‌ها هنگام جابه‌جایی موقت: 307.

پیاده‌سازی در پلتفرم‌ها و استک‌های مختلف

Apache (.htaccess) – الگوهای پرکاربرد

# فعال‌سازی
RewriteEngine On

# 301: http → https + بدون www در یک پرش
RewriteCond %{HTTPS} off [OR]
RewriteCond %{HTTP_HOST} ^www\.(.+)$ [NC]
RewriteRule ^ https://%1%{REQUEST_URI} [R=301,L]

# 301: مسیر قدیمی → جدید
Redirect 301 /old-path /new-path

# 302: انتقال موقت
Redirect 302 /promo /promo-summer

# 410: حذف دائمی
Redirect gone /old-deleted-url

Nginx – الگوهای پرکاربرد

# 301: http → https
server {
  listen 80;
  return 301 https://$host$request_uri;
}

# 301: www → بدون www
server {
  listen 443 ssl;
  server_name www.example.com;
  return 301 https://example.com$request_uri;
}

# 301: مسیر قدیمی → جدید
location = /old-path { return 301 /new-path; }

# 410: حذف دائمی
location = /old-deleted-url { return 410; }

نمونه کد در Node.js (Express)

const express = require('express');
const app = express();

// 301: دامنه قدیمی → جدید
app.use((req, res, next) => {
  if (req.headers.host === 'old-domain.com') {
    return res.redirect(301, 'https://new-domain.com' + req.originalUrl);
  }
  next();
});

// 302: موقت
app.get('/promo', (req, res) => res.redirect(302, '/promo-summer'));

app.listen(3000);

نمونه کد در PHP (Header)

// 301: مسیر قدیمی → جدید
header("Location: /new-path", true, 301);
exit;

وردپرس (WordPress)

• پلاگین Redirection برای مدیریت انبوه ریدایرکت‌ها + گزارش خطاها.

• functions.php (احتیاطی و سبک):

add_action('template_redirect', function () {
  if (is_page('old-page')) {
    wp_redirect(home_url('/new-page/'), 301);
    exit;
  }
});

نمونه ریدایرکت در Next.js (Vercel)

next.config.js:

module.exports = {
  redirects: async () => [
    { source: '/old-path', destination: '/new-path', permanent: true },
    { source: '/promo', destination: '/promo-summer', permanent: false }
  ],
};

تنظیمات ریدایرکت در Netlify

فایل _redirects:

/old-path   /new-path   301
/promo      /promo-summer 302

تنظیمات ریدایرکت در Cloudflare

• Redirect Rules یا Page Rules برای الگوهای ساده.

• Workers برای منطق پیچیده:

export default {
  async fetch(req) {
    const url = new URL(req.url);
    if (url.hostname === 'old-domain.com') {
      url.hostname = 'new-domain.com';
      return Response.redirect(url.toString(), 301);
    }
    return fetch(req);
  }
}

تنظیمات ریدایرکت در AWS S3 + CloudFront

• در S3 می‌توانید برای آبجکت‌ها «Redirect» تعریف کنید.

• در CloudFront با Function/Behavior مسیرها را هدایت کنید. برای مهاجرت‌های بزرگ، Lambda@Edge انعطاف‌ بیشتری می‌دهد.

تنظیمات ریدایرکت در IIS (web.config)

<configuration>
 <system.webServer>
  <rewrite>
   <rules>
    <rule name="HTTP to HTTPS" stopProcessing="true">
     <match url="(.*)" />
     <conditions>
      <add input="{HTTPS}" pattern="off" ignoreCase="true" />
     </conditions>
     <action type="Redirect" url="https://{HTTP_HOST}/{R:1}" redirectType="Permanent" />
    </rule>
   </rules>
  </rewrite>
 </system.webServer>
</configuration>

امنیت و کارایی: جزئیاتی که معمولاً فراموش می‌شوند

امنیت

• Open Redirect: هرگز مقصد را مستقیم از پارامتر کاربر (مثلاً ?next=) بدون سفید‌لیست معتبر نگیرید. حملات فیشینگ/SEO Spam رایج‌اند.

• HSTS: پس از اطمینان از سلامت https و ریدایرکت‌ها، HSTS را فعال کنید تا مرورگرها همیشه https را ترجیح دهند.

• Expose نشدن منطق داخلی: پیام‌های خطا/لوگ‌های ریدایرکت را در محیط تولید منتشر نکنید.

کارایی

• یک پرش به مقصد نهایی (نه چند پرش).

• Redirect Map برای فهرست‌های بزرگ (Apache/Nginx) → سریع‌تر از ده‌ها Rule پراکنده.

• کشینگ: مرورگر و CDN می‌توانند ریدایرکت‌های دائمی را کش کنند. پس از اشتباه 301، برگشت سخت می‌شود؛ ابتدا در محیط Stage تست کنید.

• مانیتورینگ زنده: رصد نرخ 3xx/4xx/5xx در لاگ‌ها. افزایش ناگهانی 302/404 هشدار است.

چک‌لیست مهاجرت و ریدایرکت تمیز

1. نقشه‌ی URL→URL را کامل کنید (CSV/Sheet با ستون‌های Source/Destination/Status).

2. مقصدها را از نظر محتوایی مرتبط و معادل بسازید (کاهش Soft 404).

3. ریدایرکت‌ها را در محیط Stage تست کنید (Crawl + Bench).

4. http→https + www/بدون www را در یک پرش نهایی کنید.

5. زنجیره‌ها/حلقه‌ها را حذف کنید (Screaming Frog/سایر ابزارها).

6. SiteMap جدید بسازید و قدیمی‌ها را حذف/به‌روز کنید.

7. لینک‌های داخلی/ناوبری را به مقصد نهایی به‌روزرسانی کنید (اتکاء صرف به ریدایرکت بد است).

8. کنسول جست‌وجو: Change of Address (برای دامنه)، رصد Coverage/Redirect Errors.

9. Log Analysis: الگوهای غیرمنتظره‌ی 404/410/302 را شناسایی و اصلاح کنید.

10. پس از تثبیت، HSTS/Preload را فعال کنید (در صورت آمادگی کامل).

تست و دیباگ: ابزارها و دستورها

• کرل یا curl:

curl -I https://example.com/old-path
# Location و کد وضعیت را بررسی کنید

• Screaming Frog / Sitebulb: لیست کامل 3xx/4xx/5xx، عمق پرش، تشخیص حلقه/زنجیره.

• کروم DevTools: تب Network → فیلتر 3xx.

• لایت‌هاوس/وب‌وایتالز: مطمئن شوید ریدایرکت‌های غیرضروری سرعت را نمیکاهد.

• لاگ‌های سرور/CDN: رصد الگوهای غیرعادی.

خطاهای رایج و راه‌حل‌ها

• Meta Refresh/JavaScript Redirect به‌ جای 3xx: از نظر سئو ضعیف و شکننده‌اند؛ فقط در مواقع کاملاً اضطراری.

• هدایت به صفحه‌ی غیرمرتبط: سیگنال از بین می‌رود و Soft 404 می‌گیرید. مقصد را مرتبط‌ترین انتخاب کنید.

• 302 طولانی‌ مدت برای تغییر دائمی: پس از تأیید، به 301/308 تغییر دهید.

• فراموشی به‌روزرسانی لینک‌های داخلی: بار غیرضروری روی ریدایرکت و خزنده ایجاد می‌کند.

• حساسیت به حروف: روی سرورهایی که Case-Sensitive هستند، قوانین Lowercase را آگاهانه اعمال کنید.

• ریدایرکت‌های شرطی Geo/User-Agent بدون سوییچر زبان/دسترسی مستقیم: ایندکس ناقص و تجربه‌ی بد ربات. از hreflang + سوییچر استفاده نمایید.

راهنمای سریع انتخاب کد ریدایرکت بر اساس سناریو

• تغییر دائمی URL یا دامنه → 301 یا 308 (308 برای حفظ متد؛ در محتوایی معمولاً 301)

• تبدیل http به https → 301 (همراه با HSTS پس از تثبیت)

• تغییر www به بدون www یا برعکس → 301 (در یک پرش، سراسری)

• تست یا کمپین کوتاه‌مدت → 302 یا 307 (307 اگر حفظ متد لازم است)

• حذف واقعی بدون جایگزین → 410 (خروج سریع‌تر از ایندکس)

• نمایش نتیجه‌ی فرم → 303 (ریدایرکت به GET)

• پارامترهای ردیابی (UTM و …) → Canonical یا 301 (بسته به نمایش یا عدم‌نمایش)

نمونه‌های پیشرفته: Redirect Map در Apache/Nginx

نمونه کد در Apache (RedirectMap)

httpd.conf یا vhost:

RewriteMap redirects txt:/path/to/redirects.map

RewriteEngine On
RewriteCond ${redirects:%{REQUEST_URI}} !=""
RewriteRule ^ ${redirects:%{REQUEST_URI}} [R=301,L]

نمونه فایل redirects.map:

/old-a   /new-a
/old-b   /new-b
/blog/2021/slug   /blog/slug

نمونه کد در Nginx (map)

map $request_uri $target_uri {
  /old-a            /new-a;
  /old-b            /new-b;
  /blog/2021/slug   /blog/slug;
  default           "";
}

server {
  listen 443 ssl;

  if ($target_uri != "") {
    return 301 $target_uri;
  }
}

مزایا: مدیریت متمرکز، سرعت، مقیاس‌پذیری و خوانایی.

ریدایرکت و محتوای معادل: هنر مقصد درست

برای هر URL قدیمی، بهترین معادل را پیدا کنید:

• اگر مقاله‌ی «راهنمای خرید 2022» حذف شده و نسخه‌ی 2025 دارید، به نسخه‌ی 2025 هدایت کنید (نه دسته‌ی کلی یا صفحه‌ی اصلی).

• صفحات فهرست/تگ‌ها را تا حد ممکن به فهرست/تگ معادل ببرید.

• اگر معادل واقعی برای صفحه وجود ندارد و آن صفحه ارزش جست‌وجویی ندارد، با کد 410 آن را حذف کنید تا سریع‌تر از ایندکس خارج شود.

ریدایرکت و شاخص‌های Core Web Vitals

• پرش‌های متعدد، شروع رندر و TTFB را بدتر می‌کند.

• مقصد را بهینه کنید؛ First Byte پایین، کَشینگ درست، CDN نزدیک.

• برای منابع استاتیک (CSS/JS/تصویر) از ریدایرکت پرهیز کنید؛ URL صحیح را در HTML قرار دهید.

مدیریت در CMSها و تیم‌ها

• در سایت‌های بزرگ، مالکیت ریدایرکت را مشخص کنید: SEO + Backend + DevOps.

• فرآیند Pull Request برای قوانین جدید؛ تست خودکار (Integration Tests) برای جلوگیری از حلقه و زنجیره.

• داشبورد هفتگی: نرخ 3xx/4xx/5xx، برترین منابع 404، لینک‌های داخلی معیوب.

توصیه‌های کلیدی برای اجرای بهینه ریدایرکت

کد 301 ستون اصلی کاننیکال‌سازی ساختار URL است و باید برای انتقال‌های دائمی مانند http به https، تغییر دامنه، تغییر بین نسخه دارای www و بدون www و همچنین یکسان‌سازی اسلاگ‌ها استفاده شود. کدهای 308، 307 و 303 را بسته به نیاز به حفظ متد یا فرم به کار بگیرید و برای حذف واقعی صفحات و پاک‌سازی ایندکس از 410 استفاده کنید.

مقصد هر ریدایرکت باید بیشترین ارتباط و هم‌ارز بودن را با صفحه اصلی داشته باشد و از ایجاد زنجیره یا حلقه جلوگیری شود. اجرای صحیح با استفاده از Redirect Map، تست در محیط Stage، خزیدن دوره‌ای، مانیتورینگ لاگ و به‌روزرسانی لینک‌های داخلی انجام می‌گردد. پس از تثبیت کامل HTTPS و ساختار ریدایرکت‌ها، فعال‌سازی HSTS و در صورت آمادگی، Preload توصیه می‌شود.

سوالات پرتکرار (FAQ)

• آیا 302 هم سیگنال منتقل می‌کند؟
  موتورهای مدرن در صورت طولانی‌شدن 302 ممکن است مقصد را اصلی فرض کنند، اما برای شفافیت و آینده‌نگری، برای تغییرات دائمی 301/308 بدهید.

• 301 برگردانده شد اما ترافیک افت کرد؛ طبیعی است؟
  در مهاجرت‌های بزرگ، نوسان کوتاه‌ مدت طبیعی است. نقشه‌ی 1:1، حذف زنجیره، مقصد مرتبط و لاگ‌محور بودن، زمان بازیابی را کوتاه می‌کند.

• برای دسته‌ای از URLهای پارامتردار چه کنم؟
  اگر قابل‌نمایش‌اند، Canonical روی نسخه‌ی تمیز. اگر نیستند، 301 به مسیر تمیز و حذف پارامتر.

• 410 بهتر است یا 404؟
  برای حذف واقعی، 410 شفاف‌تر و در خروج از ایندکس سریع‌تر است. برای نبود موقت/نامشخص، 404.

• 301 یا 308؟
  اگر حفظ متد مهم نیست (اغلب محتوایی)، 301 ساده و کافی است. برای API/فرم‌ها که تغییر متد مشکل‌ساز است، 308.

تهیه شده توسط تیم تخصصی سئو سید احسان خسروی (مدیر، متخصص و مشاور استراتژیک سئو)