شاید باعث تعجب شما شود اگر بدانید نان های کامل، سوپ خانگی، پرتقال پوست کنده از غذاهای فرآوری شده به حساب می آیند.
شاید ایده آل ما باشد که تمام مواد غذایی مصرفی خود را از کشاورزان محلی محلی خریداری کنیم تا وعده های غذاییمان ارگانیک باشد، اما واقعیت این است که خیلی از ما زمان چندانی برای خرید و آماده کردن وعده های روزانه خود نداریم و مجبور می شویم از مغازه ها، غذاهای آماده خریداری کنیم.
بنابراین واجب است قبل از تهیه غذاهای فرآوری شده که امروزه بخش جدایی ناپذیری در زندگی ما دارند کمی بیشتر با فواید و مضرات آنها آَشنا شویم. برخی از غذاهای فرآوری شده را باید کمتر مصرف کرد و برخی از آنها را می توان در به میزان کم در برنامه غذایی خود بگنجانیم.
در نوشتار سعی ما براین است که تا با تعریف غذاهای فرآوری شده، فواید و مضرات آن و نحوه تشخیص مواد مضر شما را در داشتن یک سبک یک زندگی سالم یاری کنیم.
غذای فرآوری شده به طور مختصر به تمام غذاهایی گفته می شود که از حالت طبیعی موجود خارج شده است. همچنین به برخی از مواد غذای فرآوری شده طی فرآیند آماده سازی موادی اضافه شده است. این مواد می توانند سبب ماندگاری غذاها، طعم دهنده به آنها یا افزایش مواد مغذی به آنها باشد. انجام هر گونه فرآیندی مانند خشک کردن، کنسرو کردن، کمپوت سازی، یخ زده کردن، تمیز کرن، پختن و بسته بندی غذاها را فرآوری آنها می گویند. بر اساس این تعریف پختن غذاها در خانه نیز نوعی فرآوری محسوب می شود. غذاها بسته به نوع مصرف و نیاز، مراحل متفاوتی از فآوری را طی می کنند. به طور مثال سبزیجات طی فرآیند فرآوری شسته، بریده شوند و در بسته بندی قرار گیرند و سپس روانه بازارها و سوپر مارکت ها شوند. بیشترین مقدار غذاهای فرآوری شده متلق به آن دسته از مواد غذایی است که مواد زیادی شکر افزوده شده، نمک، چربی و کالری آنها زیاد است. یک مثال خوب بای این دسته از غذاهای فرآوری شده پیتزاهای یخ زده است.
مواد افزوده ای مانند نمک و چربی باعث افزایش عمر محصولات می شود و آنها را از کپک زدگی و خراب شدن نجات می دهد. همچنین این مواد برای ماندگاری غذاها در طبقه فروشگاه ها بکار می رود. اما اگر بحث سالم زیستن و سالم غذا خوردن باشد مضرات غذاهای فرآوری شده بر فواید آنها غلبه می کند. در شماری از رژیم های غذایی مانند رژیم غذایی پالئو یا رژیم های دتاکس مصرف غذاهای فرآوری شده ممنوع است.
فواید غذاهای فرآوری شده چیست؟
مواد افزوده به غذاهای فرآوری شده سبب می شود مواد مغذی بیشتری دربافت کنید و در برخی موارد سبب از بین رفتن بیماری های موجود در مواد غذایی می شود. برای مثال شیر برای استفاده بهتر است پاستویزه شود. گاهی اوقات به شیر آب میوه های طبیعی کلسیم و ویتامین D و به غلات پنیر افزوده می شود. در صورت نبودن میوه تازه میوه های کمپوت شده یا کنسرو جایگزین های مناسبی هستند و استفاده از برخی برخی غذاهای فرآوری شده مانند سبزی خوردن آماده و برخی سبزیجات نیم پز برای افرادی که فرصت تهیه کردن آن را ندارند، انتخاب خوبی می باشد. برخی از محصولات نیز به صورت کنسرو شده بیشتر در دسترس عموم هستند. به عنوان مثال ماهی تند بیشتر به صورت کنسروی مصرف می شود. در نهایت نتیجه میگیریم تمام غذاهای فرآوری شده مضر و خطرناک نیستند. برخی از آنها برای راحت کردن زندگی و مصرف زمان کمتر برای آماده سازی تولید می شوند.
دسته ای از غذاهای فرآوری شده برای سلامتی ما مضر هستند. موادی طی فرآیند تولید و بسته بندی به آنها اضافه می شود و آن دسته از افزودنی ها طعم بهتر رنگ و لعاب بیشتری به غذاها اضافه می کنند. به همین دلیل به اغلب محصولات غذایی اضافه می شوند. این مواد افزوده شده شامل شکر نمک رنگ های خوراکی و مواد نگه دارنده هستند. مصرف بیش از حد این نوع غذاها، سبب افزایش فشار خون، قندخون و چاقی و کلسترول بد می شود و احتمال ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی سرطان و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد. در ادامه مطلب به بعضی از مواد افزوده مضر نگاهی می اندازیم. اگر شما به دنیال سالم غذا خوردن هستید باید از میزان مقادیر موجود در آنها درمحصولات خریداری شده آگاه باشید. مصرف محصولاتی که درصد بالایی از این مواد را دارند پرهیز کنید. موادی که به غذاهای فرآوری شده اضافه می شوند شامل موارد ذیل است:
شکر افزوده به تمام مقدار شکری گفته می شود که بطو در مواد غذایی وجود ندارد. شکر افزوده نه تنها به محصولات شیرینی می دهد بلکه برای طعم و مانگاری موادی مانند انواع سس ها، نان و غلات افزودن می شود. شکر افزوده معمولا به غذاهای کم کالری اضافه می شود تا به آنها طعم و ماندگاری بیشتری بدهد.
برای فهمیدن شکر افزوده در هر محصول باید به جدول ارزش غذایی درج شده در بسته بندی محصول توجه کرد.
در قسمت مواد مغذی محصولات شما می توان مقدار مواد افزودنی را پیدا کرد نه تنها در جدول مواد مغذی بلکه در قسمت دستور العمل ساخت محصول نیز می توان دنبال شکر افزوده باشید شاید به جای شکر افزوده کلمات را نیز مشاده نمایید: مالتوز، شربت یا عصاره ذرت شیرین.
سدیم معمولا موجب نگه داری و محافظت غذا از فاسد شدن می شود و آن را تازه نگه می دارد. حتی اگر در خوردن آن محتاط باشید، به غذاهای فرآروری شده به میزان مشخص آن را دریافت خواهید کرد.
بیشتر مردم مقدار سدیم لازم بدن خود را از مصرف غذاهای فرآری شده و فست فود بدست می آوردند. بدست آوردن سدیم افزوده به غذاهای فرآوری شده کافی است برجسب پشت محصولات را مطالعه کنید.
هر محصولی که سدیم آن بالا تر از 600 میلی گرم در 100 گرم آن محصول را داشته باشد مقدار بالای سدیم دارد در حالی که این مقدار 300 میلی گرم در 100 گرم باشد مقدار گرم آن مناسب و کم اسامی های دیگر سدیم که ممکن است به جای آن به کار برده شود شامل مونوسدیم گولوتوماد و دی سدیم فسفات است. شش غذاهی پر نمک فرآوری شده که باید تا حد امکان کمتر مصرف شوند، شامل پیتزا نان ها ساندویج ها گوشت یخ زده و طعم دار شده و کنسرو شده.
چربی های ترنس هنگام افزودن هیدروژن به روغن ها برای بالا بردن نقطه ذوب آنها به منظور افزایش طول عمر و ماندگاری آنها به وجود می آید. چربی های ترنس در شیرینجات، غذاهای حاضری مانند سیب زمینی سرخ کرده، دونات، مارگارین و … پیدا می شود.
در گذشته تصور می شد چربی ترنس جایگزین خوبی برای روغن های حیوانی است اما بعدها متوجه شدند چربی ترنس نه تنها کلسترول بد را افزایش می دهد بلکه کلسترول خوب را نیز کم می کند. در نتیجه چربی ترنس و مصرف بیش از حد آن سبب افزایش احتمال سکته قلبی و ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی می شود. برای آگاهی از میزان چربی ترنس موجود در غذاهای فرآوری شده باز هم باید به برچسب اطلاعات هر محصول مراجعه کنید. مقدار 5 گرم در 100 گرم در محصول مقدار زیادی است. باید دقت کنید حتی اگر محصول چریی ترنس نداشت امکان آن است که حدود 5 درصد چربی ترنس در خود داشته باشد.
