در زایمان سزارین، نوزاد از طریق یک برش جراحی در شکم متولد می شود. زایمان سزارین حدود 30 تا 40 دقیقه طول می کشد. نوزاد پنج تا 10 دقیقه پس از آغاز جراحی متولد می شود. بقیه این مدت زمان برای برداشتن جفت و ترمیم برش ها اختصاص پیدا می کند. این روش بعد از زایمان طبیعی متداول ترین روش زایمان است که تقریبا برای به دنیا آوردن یک سوم نوزادان از این روش استفاده می شود. ممکن است مادر یک زایمان سزارین برنامه ریزی شده داشته باشد. این بدان معناست که مادر و پزشک قبل از شروع زایمان می دانند که نحوه عمل زایمان باید به صورت سزارین صورت گیرد. در اغلب موارد خانم باردار می تواند در هنگام زایمان بهوش باشد و پس از تولد نوزاد خود را در آغوش بگیرد.
اگر باردار هستید، احتمال اینکه بتوانید کودک خود را از طریق زایمان طبیعی (زایمان واژینال) به دنیا بیاورید بسیار است اما در برخی موارد برای ایمنی مادر یا نوزاد به سزارین نیاز است. توصیه می شود مادران عزیز در این زمان تمام سوالات خود را در خصوص نحوه عمل زایمان سزارین، مراقبت های بعد از آن و تمام نگرانی های خود را با پزشک خود مطرح کنند. دکتر سیده فاطمه سیدی متخصص زنان و زایمان در خصوص علت و روش های زایمان سزارین مواردی را توضیح خواهند داد.
بنابراین حتی اگر قصد زایمان طبیعی دارید، بهتر است در مورد زایمان سزارین و نحوه انجام آن آشنا شوید.
زایمان سزارین به دلایل مختلفی ممکن است انجام شود. دلایلی که از بارداری نشات می گیرد و زایمان طبیعی را برای مادر دشوار می کند. در برخی از موارد نیز به دلیل در خطر بودن نوزاد از این روش زایمان استفاده می شود. در برخی از خانم ها در هفته های اول بارداری، زایمان طبیعی برنامه ریزی می شود ولی در اواخر بارداری با توجه به شرایط مادر، زایمان سزارین انجام می شود.
یعنی زایمان سزارین ممکن است به صورت برنامه ریزی شده یا برنامه ریزی نشده باشد. در اغلب موارد، پزشک زنان به دلیل مشکلاتی که در حین زایمان طبیعی بوجود می آید، مجبور به انتخاب روش زایمان سزارین اورژانسی می کند.
زایمان سزارین به سه دسته علل مادری و جنینی تقسیم می شوند. در ادامه علت های زایمان سزارین هر یک را به تفکیک بیان خواهیم کرد.
از جمله دلایل جنینی که ممکن است به زایمان سزارین اورژانسی نیاز داشته باشید عبارتند از:
هنگامی که متخصص زنان و زایمان پیش از به وجود آمدن مشکل از مطلع شود که ممکن است به دلایل زیر برای مادران باردار انجام زایمان سزارین را تعیین کنند.
دکتر سیده فاطمه سیدی متخصص و جراح زنان و زایمان و ناباروری و زیبایی
دارای بورد تخصصی
عضو انجمن علمی متخصصین زنان و مامایی ایران
دارای سه مقاله ثبت شده در pubmed
عضو انجمن علمی متخصصین زنان و مامایی ایران
دارای مدرک مشاوره ژنتیک از سازمان بهزیستی کشور | مدرک رسمی سونوگرافی زنان و مامایی از دانشگاه تهران | مدرک درمان سو مصرف مواد مخدر از دانشگاه علوم پزشکی ایران | مدرک لاپاروسکوپی حرفه ای از دانشگاه علوم پزشکی تهران | مدرک مشاوره ژنتیک از سازمان بهزیستی کشور و جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران | مدرک رسمی سونوگرافی زنان و مامایی از دانشگاه علوم پزشکی تهران | مدرک درمان سواستفاده مصرف مواد مخدر از دانشگاه علوم پزشکی ایران | مدرک لاپاروسکوپی حرفه ای از دانشگاه علوم پزشکی تهران
دکتر سیده فاطمه سیدی در خصوص شایع ترین علت های زایمان سزارین در مادران نکات زیر را ادامه بیان می کنند:
از هر 5 سزارین حدود 2 مورد بدون برنامه ریزی می باشد. اینها به عنوان زایمان سزارین اورژانسی شناخته می شوند. حتی اگر شما هم قصد زایمان طبیعی را دارید، بعضی اوقات اوضاع مطابق انتظار پیش نمی رود و ممکن است به سزارین نیاز داشته باشید.
به این معنا که بر خلاف تمام مراقبت های لازم و طی شدن دوران بارداری به سلامت و بدون هیچ خطر، ممکن است به دلایلی نیاز به زایمان سزارین اورژانسی داشته باشید که به دلیل موقعیت، اندازه یا سلامتی کودک یا سلامتی خود شما اتفاق بیفتد. تصمیم گیری برای انجام زایمان سزارین اورژانسی به سرعت انجام می شود.
اگر شما یا کودک در معرض خطر باشید ممکن است جراحی سزارین می تواند بهترین و مطمئن ترین گزینه باشد. ممکن است لازم باشد سزارین اورژانسی خیلی سریع انجام شود و فرصتی نباشد که شما همه گزینه ها را در نظر بگیرید. در صورت بروز هر یک از شرایط زیر در حین زایمان، ممکن است زایمان انجام زایمان اورژانسی نیاز باشد. گاهی در حین زایمان ممکن است شرایطی ایجاد شود که موجب بالا رفتن ضربان قلب و یا نامنظم شدن آن شود. در این وضعیت متخصص زنان ممکن است تصمیم بگیرد که کودک دیگر تحمل ندارد و زایمان سزارین اورژانسی باید صورت گیرد.
در این شرایط دهانه رحم شروع به گشاد شدن می کند و قبل از اتساع کامل زن متوقف می شود یا حرکت کودک در پایین کانال تولد متوقف می شود.
بند ناف به دور گردن یا بدن کودک حلقه می شود، یا بین سر کودک و لگن مادر گیر می کند.
بند ناف قبل از بیرون آمدن کودک از دهانه رحم خارج می شود.
جفت قبل از تولد نوزاد از دیواره رحم
اگر متخصص زنان و زایمان روش زایمان را سزارین انتخاب کند، دستورالعمل هایی را به مادر ارائه می دهد تا زایمان سزارین به راحتی انجام شود. انجام دقیق این دستورالعمل ها باعث داشتن زایمان سزارین موفقی است. مانند هر بارداری دیگری، ویزیت های قبل از زایمان باید انجام شود. معاینه و ویزیت ها توسط متخصص زنان شامل آزمایش خون و معاینات مادر به منظور تشخیص میزان سلامت مادر و جنین برای انجام زایمان سزارین است. همچنین در خصوص گروه خونی و میزان خون مورد نیاز برای انتقال خون، متخصص زنان اقداماتی را انجام می دهد.
انتقال خون در زمان زایمان به ندرت مورد نیاز است ولی متخصص زنان و زایمان خوب باید هرگونه احتمال را در نظر بگیرد. در صورتی که خواهان انجام زایمان طبیعی هستید، باید در مورد اتفاقات غیر منتظره نیز آمادگی داشته باشید. در ویزیت هایی که توسط متخصص زنان در روز های آخر بارداری صورت می گیرد، در خصوص تمامی مواردی که باعث کاهش احتمال زایمان سزارین می شود، صحبت می شود. زایمان سزارین بر خلاف زایمان طبیعی نیاز به دوره بهبودی بیشتری دارند. بنابراین باید از یک نفر در مدت زمان استراحت و نگهداری از نوزاد کمک بخواهید.
ممکن است برای انجام زایمان سزارین بین سه الی چهار روز در بیمارستان بمانید. با این حال با توجه به شرایط مادر ممکن است در همان روز زایمان به راحتی مرخص شده و به منزل باز گردند. قبل از آن که عمل شوید، شکم شما نیز تمیز می شود. سپس با تزریق داروی بیهوشی (IV)، بیهوش خواهید شد. همچنین در این میان ممکن است در حین عمل داروهایی به شما تزریق شود. قبل از جراحی سوند وصل می شود تا در صورت نیاز مثانه در حین عمل خالی شود.
زایمان سزارین به طور کلی به سه روش متفاوت انجام می شود. دکتر سیده فاطمه سیدی در ادامه در خصوص هر یک از روش های زایمان سزارین توصیحاتی را ارائه می دهند.
بی حسی ایپدورال یکی از شایع ترین روشی است که در زایمان سزارین مورد استفاده قرار می گیرد. دارو های بیحسی به اطراف نخاع و محل ورود کاتتر تزریق می شود.
در این روش مادر به خواب رفته و هیچ گونه دردی را حس نمی کند. از این روش معمولا در مواقع اضطراری استفاده می شود. بعد از تزریق دارو برش هایی بر روی شکم که معمولا به طور افقی است زده می شود. در مواقع لزوم این برش ها به صورت عمومی از زیر ناف زده می شود. برش دوم به رحم زده می شود تا جنین را خارج نمایند. متخصص زنان بعد از خارج کردن نوزاد اقدام به پاک کردن مایعات داخل بینی و دهان می کند و بعد از بریدن بند ناف، به آن گیره مخصوصی می زند. بعد از آن تنفس کودک چک می شود و برای تحویل به مادر آماده می شود. بعد از آن و در ادامه متخصص زنان و زایمان رحم را با استفاده از نخ های بخیه جذبی ترمیم می کند و سپس برش شکم را بخیه می زند.
در این روش بی حسی به نخاع کیسه ای وصل است که دارو از طریق آن به نخاع تزریق می شود. در این روش از کمر به پایین مادر بی حس می شود.در این روش بی حسی به نخاع کیسه ای وصل است که دارو از طریق آن به نخاع تزریق می شود. در این روش از کمر به پایین مادر بی حس می شود.
پس از پایان جراحی سزارین مادر به اتاق ریکاوری منتقل می شود، اگر زایمان سزارین از طریق بی حسی انجام شده باشد، می توانید بلافاصله کودک خود را در آغوش بگیرید. فشار خون، ضربان نبض، تنفس، میزان خونریزی و وضعیت شکم شما به طور منظم بررسی می شود. اگر قصد شیردهی دارید، حتماً پرستار خود را در جریان بگذارید. انجام زایمان سزارین به این معنی نیست که نمی توانید کودک خود را شیر دهید. باید بتوانید بلافاصله شیردهی را شروع کنید.
بهبودی پس از سزارین ممکن است 4 هفته یا بیشتر طول بکشد. در مقابل، خانم هایی که از طریق واژن زایمان می کنند معمولاً طی 1 تا 2 هفته به فعالیت های عادی خود برمی گردند.
مدت زمان اقامت در بیمارستان پس از زایمان سزارین معمولاً دو روز است. این مدت به نحوه جراحی زایمان سزارین و شرایط بدن بستگی دارد. زمانی که به منزل می روید، ممکن است لازم باشد از خود مراقبت های ویژه ای کنید و فعالیت های خود را محدود کنید.
برش شکم در چند روز اول پس از جراحی نیاز به مراقبت دارند. پزشک زنان داروهای ضد درد را تجویز کند تا بعد از بیهوشی استفاده کنید. روش های مختلفی برای کنترل درد وجود دارد. در مورد گزینه های خود با پزشک خود صحبت کنید.
قبل از رفتن به منزل، پرستار چگونگی مراقبت از برش های زایمان، مدت زمان بهبودی و مدت زمانی که مادر باید با پزشک خود در تماس باشد را توضیح خواهد داد.
یکی از مهم ترین افرادی که در آستانه خطر ابتلا به ویروس کرونا هستند زنان باردار می باشند. صحبت هایی را این روزها از سوی بسیار از افراد می شنویم مبنی بر اینکه زنان باردار از آن جهت که جنینی را در رحم خود حمل می کنند، باید مورد توجه جدی و مراقبت های ویژه باشند تا احتمال خطر برای اینان کاهش یابد. اگر این بیماری برایشان به وجود بیاید ممکن است که برای جنین نیز خطرات و عارضه هایی را به همراه داشته باشد. این روزها با این حجم از اطلاعات و اخبار ضد و نقیضی که انجام می شود بهتر است که از بهترین و مطمئن ترین خبرگزاری اطلاعات کسب کنید.
از کرونا در دوران بارداری بیشتر بدانیم
مراقبت های لازم پس از جراحی سزارین
برخی از توصیه هایی که دکتر سیده فاطمه سیدی به مادران عزیز دارند عبارتند از :
بهبود زخم های ناشی از جراحی سزارین ممکن است یک ماه یا بیشتر طول بکشد. وجود درد در ناحیه برش طبیعی است.
اما باید توجه داشته باشید در طول مدت زمانی که در منزل استراحت می کنید توصیه های مراقبتی ارائه شده توسط پزشک را در نظر داشته باشید و طبق دستورات وی عمل کنید تا روند بهبودی سریع تری داشته باشید.
باید توجه داشته باشید که طول برش سزارین تنها 10 تا 15 سانتی متر می باشد که این محل توسط لباس زیر شما پوشش داده خواهد شد بنابراین نگرانی از بابت اینکه محل برش در معرض دید قرار دارد نباید داشته باشید.
در صورتی که در اتاق عمل از بخیه های جذبی برای بستن محل برش جراحی شما استفاده شده باشد، به مرور جذب و محو خواهد شد و نیاز به مراجعه شما به بیمارستان برای کشیدن بخیه ها نمی باشد. اما در صورتی که از بخیه های کشیدنی استفاده شده باشد می توانید یک هفته بعد از عمل سزارین برای کشیدن بخیه ها به بیمارستان مراجعه نمایید.
در این مدت زمان یک پانسمان یا بانداژ روی محل زخم قرار داده می شود که باید مدام تعویض شود.
پس از برداشته شدن پانسمان، هر روز زخم خود را با دقت تمیز و خشک کنید. توصیه می شود شلوارهای نخی و لباس های گشاد راحت تر بپوشید.
پس از کشیدن بخیه ها به مدت دو هفته نباید هیچ جسم سنگینی از روی بلند کنید
در این مدت برای جلوگیری از وارد آمدن فشار به محل بخیه ها از توالت فرنگی به جای توالت ایرانی استفاده کنید.
زایمان سزارین بعد از زایمان طبیعی و در بین سایر روش ها (زایمان در آب، زایمان اپیدورال، زایمان بدون درد) به عنوان رایج ترین روش زایمان می باشد. اما این جراحی حساس نیز همانند سایر جراحی ها خطراتی را برای مادر و نوزاد به دنبال دارد. زایمان طبیعی به منظور کاهش این عوارض بسیار مفید بوده و روشی مطلوب به شمار می رود.
اکثر مادران و نوزادان بعد از زایمان سزارین دچار مشکل نمی شوند. اما در هر صورت سزارین نیز نوعی عمل جراحی محسوب می شود، بنابراین خطر آن بیشتر از زایمان طبیعی است. برخی از خطرات احتمالی زایمان سزارین شامل موارد زیر است:
دکتر سیده فاطمه سیدی با مادران عزیز در خصوص زمان زایمان طبیعی و سزارین صحبت خواهد کرد. در تمام دوران بارداری وضعیت مادر و جنین را بررسی می کند تا در صورت مشاهده علائم و یا عوارض، نوع زایمان مشخص شود و یا بعد از این بررسی ها زایمان سزارین برای مادر تایید می شود.
زایمان سزارین در چند هفتگی انجام می شود؟
به طور طبیعی تولد نوزاد بین هفته های 37 تا 42 بارداری رخ می دهد. به طور کلی قبل از هفته 39 بارداری ، متخصص زنان، زایمان سزارین را انجام نمی دهد. بعد از این مدت است که نوزاد به طور کامل رشد خواهد کرد. با این حال ممکن است در شرایط اضطراری قبل از هفته 39 بارداری سزارین را انجام شود.
در صورتی که پزشک زایمان سزارین را برای مادر در نظر داشته باشد هفته 40 بارداری بهترین زمان برای زایمان محسوب می شود. قبل از این زمان ممکن است جنین به خوبی رشد نکرده باشد و پس از تولد نیاز به مراقبت های ویژه ای داشته باشد. نوزادانی که قبل از هفته چهلم بارداری متولد می شوند بیشتر از نوزادان دیگر در معرض مشکلات تنفسی نسبت به نوزادانی که به روش زایمان طبیعی متولد می شوند، قرار می گیرند.
عمل سزارین با چه سرعتی انجام می شود؟
پزشک زنان دستورالعمل هایی برای شناسایی سرعت عمل سزارین دارد. این امر به دلایل عمل بستگی خواهد داشت. اگر چند ماد به طور همزمان به جراحی سزارین نیاز داشته باشند، با توجه به میزان خطر در اولویت قرار می گیرند.
تفاوت بین سزارین اورژانسی و زایمان برنامه ریزی شده چیست؟
در مواقع اضطراری، ممکن است زمان لازم برای ایجاد بی حسی اپیدورال یا ستون فقرات نباشد. ممکن است به بیهوشی عمومی نیاز داشته باشد،گرچه این موارد نادر است. در این شرایط ممکن است پس از بهوش آمدن دچار سرگیجه، حالت تهوع شوید و گلودرد شوید. ممکن است لازم باشد کودک پس از تولد مدتی را در مراقبت های ویژه نوزادان بگذراند.
پس از انجام سزارین چه انتظاری می توان داشت؟
پس از سزارین مادر می تواند انتظار داشته باشد که 3-5 روز در بیمارستان بماند. بهبودی کامل بین 4-6 هفته طول خواهد کشید. بعد از جراحی احساس درد خواهید کرد اما توصیه می شود به کمک پرستار به بهبودی هرچه سریع تر خود کمک کنید.
مدت زمان بهبودی پس از زایمان سزارین چقدر است؟
تقریباً شش هفته طول می کشد تا برش های ناشی از زایمان سزارین بهبود یابد و در این مدت کمی احساس خستگی و ناراحتی خفیف داشته باشید. همچنین توصیه می شود که در دوران نقاهت استراحت کافی داشته باشید، مقدار زیادی آب بنوشید و از برقراری رایطه جنسی خودداری کنید. اگر علائمی از عفونت، ترشحات بدبو، ادرار دردناک یا درد پا یا تورم دارید، باید سریعاً با پزشک خود تماس بگیرید. همچنین اگر به صورت مداوم احساس افسردگی دارید بسیار توصیه می شود با پزشک خود تماس بگیرید، زیرا این ممکن است نشانه افسردگی پس از زایمان باشد.
خطرات ناشی از زایمان سزارین چیست؟
زایمان سزارین معمولا یک جراحی ایمن می باشد، اما برخی از خطرات طی این جراحی ممکن است به وجود آید. مهم ترین خطرات ناشی از جراحی برای مادر شامل عفونت، از دست دادن خون، لخته شدن خون در پاها یا ریه ها و مشکلات روده است. این خطرات برای نوزاد، شامل آسیب دیدگی در هنگام زایمان و ریه های نابالغ یا مشکلات تنفسی در صورت زایمان زودرس است.
مراقبت های قبل از بارداری شامل چه مواردی است؟
مراقبت های قبل از بارداری تا زمان آماده شدن برای زایمان سزارین از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هنگامی که متوجه شدید باردار هستید، به شما توصیه می شود بلافاصله مصرف الکل و دخانیات را قطع کنید. با ادامه استفاده از الکل و تنباکو در دوران بارداری، نه تنها زمان بهبودی پس از جراحی را افزایش می دهد، بلکه می تواند نقایص مادرزادی جدی در جنین ایجاد کند.
