وجود توده ای از سلول های غیر طبیعی در مغز را تومور مغزی می گویند. جمجمه که در نزدیکی مغز واقع شده است، نقطه بسیار حساسی است.
تومورهای مغزی به دو نوع خوش خیم (غیر سرطانی) و بدخیم (سرطانی) تقسیم می شوند. رشد و بزرگ شدن تومور در مغز می تواند باعث وارد آمدن فشار به جمجمه و افزایش احتمال بروز آسیب های مغزی شود که همگی خطرناک هستند.
تومورهای مغزی، در دو دسته اولیه و ثانویه قرار می گیرند.
تومورهای مغزی اولیه، از مغز منشا می گیرند و عمدتا خوش خیم و غیر سرطانی می باشند.
تومورهای مغزی ثانویه که با عنوان تومور متاستاتیک نیز شناخته می شوند، زمانی اتفاق می افتند که سلول های سرطانی از سایر ارگان های بدن مانند ریه و سینه به مغز پخش شده باشند.
این تومورها از مغز منشا می گیرند و می توانند خوش خیم و یا بدخیم باشند. گلیوما و مننژیوم، از جمله تومورهای مغزی اولیه هستند.
گلیوما توموری است که از سلول های گلیال منشا می گیرد. این سلول ها در حالت نرمال:
مننژیوم در خانم ها نسبت به آقایان شیوع بیشتری دارد، عمدتا خوش خیم هستند اما با توجه به اندازه و موقعیت قرارگیری شان می توانند منجر به بروز عوارضی شوند.
این تومورها، اکثر تومورهای مغزی را شامل می شوند. در یک قسمت از بدن آغاز و سپس به مغز پخش می شوند و متاستاز می دهند. این تومورها همه از نوع بدخیم و سرطانی هستند، تومورهای خوش خیم هرگز متاستاز نمی دهند.
ریسک فاکتورهای موثر در تومورهای مغزی
تنها حدود پنج تا ده درصد تمام سرطان ها، سابقه خانوادگی و ژنتیکی دارند. به ندرت پیش می آید که تومور مغزی، منشا ارثی ژنتیکی داشته باشد. در صورتی که یکی از اعضای خانواده سابقه ابتلا به تومور مغری داشته اند، این مساله را با پزشک در میان بگذارید.
این احتمال می رود که شانس ابتلا به برخی انواع تومورهای مغزی، با بالا رفتن سن افزایش یابد.
تماس با برخی آلاینده های شیمیایی و یا کار در این محیط ها، احتمال ابتلا به سرطان و تومور مغزی را افزایش می دهد.
افرادی که در محیط کار خود، با اشعه سر و کار دارند، بیشتر در معرض ابتلا به تومورهای مغزی هستند.
علائم و نشانه های تومور مغزی بر اساس اندازه و موقعیت تومور ظاهر می شود. برخی تومورها با حمله به بافت مغز، مستقیما منجر به بروز آسیب می شوند. برخی دیگر تومورها باعث وارد آمدن فشار به نواحی اطراف مغز می شوند.
زمانی که تومور در حال رشد است، فشاری را به بافت مغز وارد می کند و در این بازه زمانی، شاهد ظاهر شدن علائم خواهیم بود. سردرد، یکی از شایع ترین علائم ابتلا به تومورهای مغزی می باشد. این سردرد:
تشخیص تومورهای مغزی به کمک معاینه فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی بیمار امکان پذیر می باشد. پزشک به معاینه نورولوژیک می پردازد تا از سالم بودن اعصاب مغزی اطمینان یابد.
پزشک هم چنین به کمک ابزاری به نام افتالموسکوپ به بررسی داخل چشم نیز می پردازد. در صورتی که عصب چشمی متورم شده باشد، با این تست تشخیص داده خواهد شد. زمانی که فشار وارده به جمجمه زیاد شود، تغییر در عصب چشمی نیز اتفاق خواهد افتاد.
سی تی اسکن سر. سی تی اسکن، جزئیات دقیقی از داخل بدن را در اختیار پزشک قرار می دهد.
MRI از سر. در این تست، از ماده رنگی در تشخیص بهتر تومور استفاده می شود. MRI از سی تی اسکن متفاوت تر است، چرا که در این تست به هیچ عنوان از اشعه استفاده نمی شود و تصاویر دقیقی از ساختار مغز را در اختیار پزشک قرار می دهد.
اشعه ایکس از جمجمه. تومورهای مغزی می توانند باعث شکستگی استخوان ها در جمجمه شوند و اشعه ایکس می تواند چنین موردی را تشخیص دهد.
بیوپسی. در این تست، قسمتی از بافت تومور برداشته می شود تا خوش خیم و یا بدخیم بودن آن تشخیص داده شود.
درمان تومور مغزی با توجه به موارد زیر در نظر گرفته می شود:
جراحی، یکی از شایع ترین اقدامات درمانی تومورهای بدخیم می باشد. هدف از جراحی، برداشت و حذف سرطان با کمترین میزان آسیب به بافت های سالم اطراف است. این در حالی است که دسترسی به برخی از تومورها آسان است، در حالی که برخی دیگر در قسمت هایی واقع شده اند که دسترسی به آن ها سخت تر است. حتی برداشت بخشی از تومور نیز می تواند مفید باشد.
عفونت و خونریزی، از جمله عوارض جراحی می باشد. در صورتی که تومور متاستاز داده باشد، اقدامات درمانی دیگری برای بیمار در نظر گرفته خواهد شد.
جراحی می تواند همزمان با سایر اقدامات درمانی مانند رادیوتراپی و یا شیمی درمانی نیز همراه باشد.
نکته مهم این است که درمان اولیه تومور مغزی از رشد تومور، وارد آمدن فشار بیشتر به جمجمه و بافت مغز و هم چنین عوارض بعدی پیشگیری می کند. حتما در صورت مشاهده علائم گفته شده به پزشک مراجعه کنید.
