موریس بنایون[1]، معروف به Moben، یک Media artist، دانشمند و نظریه پرداز معاصر است که اغلب کارهای او ترکیب ویدئو ، گرافیک کامپیوتری، تکنولوژی های virtual reality ، مدلسازی[2] 3D و blockchain می باشد. دیدن کارهای این هنرمند که توانسته از ترکیب الگوریتم ها و کدنویسی های خشک و نا ملموس کامپیوتر، لطافت و زیبایی هنر را به عرصه نمایش گذارد، بسیار شگفت انگیز است . Moben هنرمند الجزایری در سال 1957 متولد شد. قبل از تولد او پدرش در جنگ استقلال الجزایر کشته می شود و به همراه مادر و برادرش به فرانسه مهاجرت می کنند. او در دهه 80 میلادی video installation درباره هنرمندان معاصر تهیه کرده است. همیشه یکی از جذاب ترین کارهای Mobenدر انجام پروژه های هنری ، استفاده از تکنولوژی های جدید و نوظهور است. از کارهای مطرح موریس بنایون در دهه 90 میلادی، World skin installation است. او در سال 1997 با کمک یکی از همکارانش یک سرزمین جنگی را شبیه سازی کرده اند، منظره ای از ویرانی ها، تانک ها، سربازان و بقایای جنگ که شرکت کننده می تواند از آن عبور کند. این منظره ترکیبی ست از عکس های خبری مناطق مختلف جنگی و تئاترهایی است که با موضوع جنگ جهانی به نمایش درآمده بودند. به نظر می رسد موریس خشونت بی صدا را به تصویر کشیده است.
حال بیننده با عینک های سه بعدی، می تواند خود را در محیط جنگی تصور کند (تصویر سمت چپ) و با دوربین هایی که در سالن نمایشگاه تعبیه شده ، در کنار سفر مجازی خود، از هر قسمتی که بخواهد عکاسی کند (تصویر وسط). همین که تماشاچی کادر خود را می بندد و دکمه شاتر را فشار می دهد، فقط می تواند شکل خارجی جسم را بدون هیچگونه جزئیاتی ببیند (عکس سمت راست) و جزئیات کادر موردنظر در چاپگر خارج از سالن چاپ می شود و شرکت کننده هنگام خروج از نمایشگاه، عکس را تحویل میگیرد. شاید محیط خشن و رعب انگیز جنگ حس ناخوشایندی را در ما زنده کند ولی همه ما برای یکبار هم که شده، خواستیم در این محیط بدون احساس خطر ، حضور داشته باشیم و اتفاقات را از دید خودمون ثبت کنیم. البته شاید با این پروژه نشود حس و حال سربازان را با تمام وجود احساس کرد ولی می توان آن شرایط را بهتر درک کرد.
یکی دیگر از کارهای معروف و اخیر موریس بنایون که در سال 2018 طراحی شده، Value Of Value (VOV) می باشد، یک اثر هنری که از ترکیب رابط های عصبی (Neural Interface) ، مدلسازی 3D و Blockchain ایجاد شده. شاید یکی از آرزوهای قدیمی بشریت این بوده، چیزی که ماهیت فیزیکی دارد به طور مستقیم با ذهن کنترل شود. حال موریس توانسته به این اتفاق نزدیک شود و یک شکل فیزیکی را بدون دخالت دست و مستقیم از مغز بخواند و ترسیم کند. یکی از جذابیت های این اثر، مشارکت کردن بازدید کننده در اجرای این فرایند است. تماشاچی ها در این پروژهBrain worker نامیده می شوند و در کل، آنها صاحب الگوی ایجاد شده می باشند. Brain worker ها با چیزی شبیه هدبند الکترونیکی که روی سرشان گذاشته اند بر روی صندلی مخصوص قرار می گیرند و بر روی کلمات مانیتور تمرکز می کنند، این کلمات شامل عشق، قدرت، صلح، آزادی و دانش است.
حال امواج مغزشان با استفاده از تکنولوژی Blockchain به مانیتور روبه رویشان منتقل می شود و فرد می تواند با استفاده از پرینتر سه بعدی، شکل نهایی را پرینت کند . در کل این فرایند شکل گیری امواج مغزی را Brain factory می گویند. حال این Brain factory یک پروژه هنریست که به مخاطب این امکان را می دهد تا از طریق هوش مصنوعی به احساسات انسانی شکل دهد و سپس فرم بدست آمده را به یک جسم فیزیکی تبدیل کند. پروژهValue of Value باعث می شود ما به درک قدرت خاص مغز انسان در عصر هوش مصنوعی نیز پی ببریم.
این پروژه یادآور سریال Black mirror به کارگردانی چارلی بروکر[3] است، سریالی که به نظر خیلی از مخاطبان سیاهی و خطرات تکنولوژی را نشان می دهد اما به گفته خود کارگردان این برداشت کاملاً اشتباه است و نقش منفی داستان را خود انسان بازی میکند نه تکنولوژی، انسانی که از تکنولوژی برای سرکوب دیگران استفاده می کند. سریال Black Mirror محصول کشور بریتانیاست، که در 5 فصل تولید شده و هر قسمت آن داستان مستقلی از رابطه تکنولوژی با زندگی انسان ها را روایت می کند. این سریال صرفاً داستان یک آینه است. این آینه همان لپ تاپ ها و گوشی هاییست که به آن ها خیره میشویم و خود انتخاب می کنیم که با این تکنولوژی به کدام سمت حرکت کنیم(خوب یا بد). موریس بنایون با ترکیب هنر و تکنولوژی سعی کرده وجه مثبت تکنولوژی را در نظر بگیرد.
به نظر من، یکی از جذابیت های کارهای Moben، محقق شدن خواسته های بالقوه انسانهاست چرا که نمایش احساسات درونی بدون گفتن کلامی و یا تجربه کردن حس و حال جنگ بدون حضور فیزیکی ، از آرزوهای محال در گذشته بوده که امروز دست یافتنی شده.
[1] Maurice Benayoun
[2] Modeling
[3] Charlie Brooker
