سایکدلیک راک

سایکدلیک راک ، Psychedelic rock راک روان گردان سبکی( استایل ) از موسیقی راک، الهام گرفته شده از فرهنگ روان گردان (سایکدلیک) است و تلاش دارد استفاده از داروهای روانگردان ( مواد مخدر و محرک ) را افزایش دهد. در این سبک، افکت ها و تکنیک های جدیدی در ضبط استفاده می شود و متأثر از منابع غیر غربی نظیر راگاس ragas و درونز Drones مربوط به موسیقی هندی است. این سبک در اواسط دهه 60 میلادی به وسیله هنرمندانی نظیر The Beatles, The Byrds و The Yardbirds ظهور کرد و گروه های راک و بلوز راک انگلیسی و امریکایی نظیر Grateful Dead, Jefferson Airplane, The Jimi Hendrix Experience, Cream, The Doors و Pink Floyd آن را به عنوان یک ژانر رسما به وجود آوردند . در سالهای 1967 و 1969 سایکدیلیک راک با فستیوال the Summer of Love و Woodstock Rock Festival به اوج خود رسید و به یک جنبش موسیقیایی بین المللی به همراه جلوه های وسیع ضدفرهنگی تبدیل شد و در نهایت از دست رفتن و مرگ مهره های کلیدی این سبک و جنبش بازگشت به ریشه های راک،. وقتی که جامعه در حال تغییر نگرش بود، قبل از اینکه این سبک از بین برود ، سبب شد بازماندگان به سبک های دیگری روی بیاورند. ( بعضی هنرمندان مانند پینک قلوید تا آخر خصلت های سایکدلیک را حفظ کردند)
سایکدلیک راک بر خلق سبک هایی نظیر ساکدیلیک پاپ و سایکدلیک سول نیز تأثیر گذاشت. همچنین پلی شد که باعث انتقال شکل های اولیه بلوز و موسیقی فولک که برمبنای راک بود ( بلوز راک و فولک راک ) به پراگرسیو راک، گلم راک و هارد راک شد و نتیجه این دگردیسی گسترش زیر شاخه هایی مثل هوی متال شد. از اواخر دهه هفتاد میلادی سایکدلیک به شکل های جدیدی از نئو سایکدلیک Neo-psychedelia احیا شد.

ویژگی ها:

به عنوان یک سبک موسیقی، سایکدلیک راک تلاش دارد اثرات استفاده از مواد مخدر و محرک را با تلفیق جلوه های جدید صوتی الکترونیک، تکنوازی های طولانی مدت و بداهه نوازی که بویژه تحت تأثیرعرفان شرقی بود و با استفاده از سازهای نامتعارف موسیقی شرقی بخصوص سازهای هندی و یا تلفیق عناصر موسیقی شرقی انعکاس می یافت، افزایش دهد.ویژگی های اصلی آن شامل:
گیتار الکتریک که اغلب با feedbackو wah wah و fuzzboxes، افکت های صوتی که با مهارت به کار گرفته می شود ، استفاده از سازهای غیرمتعارف با تأکید ویژه بر تبلا و سیتار، حضور پر رنگ سازهای کلیدی نظیر ارگان، هارپسیکورد یا ملوترون ، تکنوازی طولانی مدت سازهای الکترونیک ابتدایی نظیر سینت سایزر و ترمین .شعرهایی که به طور مستقیم و غیر مستقیم به مواد مخدر و محرک اشاره دارد نظیر White Rabbit از جفرسون ایرپلین و Purple Haze از جیمی هندریکس. اشعار سورئال، عجیب و غریب، رمزآمیز و یا ملهم از ادبیات و ...

وجه تسمیه:

اصطلاح سایکدلیک نخستین بار توسط روانپزشکی به نام Humphry Osmond به منظور توصیف جایگزینی برای داروهای توهم زا مورد استفاده قرار گرفت. تصور می شود اولین کاربرد موسیقیایی واژه سایکدلیک به وسیله گروه فولک ساکن نیویورک به نام The Holy Modal Rounders بر روی نسخه ای از "Hesitation Blues" ساخته اسطوره فولک لید بلی در 1964 بوده است. اولین گروهی که خود را به عنوان یک گروه ساکدلیک راک معرفی کرد " the 13th Floor Elevators " از تگزاس، در اواخر 1965 بود. این اصطلاح نخستین بار درمجله the Austin American Statesman در تاریخ 10 فوریه 1966 در مقاله ای درباره این گروه با عنوان "آسانسورهای منحصر به فرد با سایکدلیک راک می درخشند" مورد استفاده قرار گرفت و آن ها اولین گروهی بودند که در آگوست همان سال آلبومی با نام " The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators " منتشر کردند و این اصطلاح را به عنوان بخشی از اسم اثر به کار بردند. وقتی که جلوه های ضدفرهنگی در سن فرانسیسکو افزایش یافت واژه های اسید راک و سایکدلیک راک در سال 1966 برای توصیف موسیقی که تحت تأثیر داروهای روانگردان و مواد مخدر و محرک بود مورد استفاده قرار گرفت و در سالهای بعد نیز به طور گسترده ای به کار رفت. واژه های سایکدلیک راک و اسید راک اغلب به صورت مترادف استفاده می شوند اما صاحب نظران این دو را از هم متمایز می دانند، اولی به طور معمول در رابطه با تأثیر داروهای روانگردان به کار می رود و اسید راک می تواند به عنوان زیرشاخه ای شناخته شود که بیشتر بر ال اس دی متمرکز بود، اغلب صدای بلندتری داشت، و بداهه نوازی طولانی مدت در آن استفاده می شد.

رشد سایکدلیک راک:

جی استیونس نویسنده کتاب" طوفان بهشتی: ال اس دی و رویای آمریکایی" که به نوعی تاریخ نگار ال اس دی بود نوشت: در روزهای اولیه استفاده تفریحی، مصرف کنندگان ال اس دی (که اغلب مواقع دانشجویان و پزشکان بودند) در دو گروه عمده گرفتار می شوند.اولین گروه، که اساسا محافظه کار بودند و توسط آلدوس هاکسلی تعریف شدند، تصور می کردند که ال اس دی بسیار قوی و خطرناک است و از همین رو باید خیلی سریع و در همه ابعاد برای جامعه افشا شود و استفاده اش بایستی محدود به نخبگان جامعه – هنرمندان، نویسندگان و دانشمندان- باشد که می توانند به نوعی واسطه توزیع تدریجی آن در جامعه باشند.گروه دوم که تندرو تر نیز بودند و توسط Alpert and Leary توصیف شدند، بر این باور بودند که ال اس دی قدرت ایجاد تحول در جامعه را دارد و باید هرچه سریعتر و راحت تر در اختیار عموم قرار گیرد.در طول دهه شصت گروه دوم مصرف کنندگان ال اس دی که از همه اقشار بودند به خرده فرهنگی تبدیل شدند که نماد عرفانی و مذهبی را که زائیده تأثیرات مواد مخدر و محرک قوی بود، می پرستید و از مصرف ال اس دی به عنوان روشی برای افزایش آگاهی دفاع می کرد.
شخصیت های مهم مرتبط با این خرده فرهنگ کشیشانی نظیر دکتر Timothy Leary و موزیسین های سایکدلیک راک نظیر گریتفول دد، جیمی هندریکس، پینک فلوید، جفرسون ایرپلین و بیتلز بودند که خیلی زود جذب تبلیغاتی شدند که مولد علاقه بیشتر به مصرف ال اس دی بود.در 1965 آزمایشگاه های , Sandoz پس از درخواست دولت آمریکا مبنی بر نگرانی پیرامون استفاده ال اس دی، ارسال محموله های ال اس دی به ایالات متحده که هنوز هم قانونی بودند و حتی مصارف تحقیقاتی و روانپزشکی داشتند را متوقف کرد.در آوریل 1966 به قدری استفاده از ال اس دی رواج یافته بود که مجله تایم در مورد خطرات آن هشدار داد.

در دسامبر 1966 فیلم نسل توهم Hallucination Generation به روی پرده ها رفت. سبک این فیلم بوسیله فیلم The Trip در 1967 و and Psych-Out در 1968 دنبال شد.ال اس دی در 1967 به اصلی ترین چالش تبدیل شد.بیتلز، گروه نامدار دهه 60 اقرار کرد که تحت تأثیر ال اس دی بوده است.ابتدای همان سال، نشریه خبری بریتانیایی News of the World سه هفته پرشور جشن ال اس دی را پوشش می داد که به میزبانی گروه راک The Moody Blues و حضور ستارگانی نظیر Donovan, The Who's Pete Townshend و Ginger Baker درامر گروه Cream بود.در نتیجه تبانی خبرنگاران و پلیس مخفی مبارزه با مواد مخدر، بسیاری از ستارگان پاپ نظیر دانوان، میک جیگر و کیت ریچاردز از گروه رولینگ استونز بخاطر حمل مواد مخدر دستگیر شدند، گرچه هیچ یک از آنها بخاطر ال اس دی دستگیر نشده بودند.

گروه هایی مثل بیتلز آشکارا دست به نمایش تأثیر ال اس دی بر کارهایشان زده می زدند.جان لنون آهنگی نوشت با نام , "Lucy in the Sky with Diamonds" که در آن نشانه های زیادی یافت می شد که به ال اس دی اشاره داشت، اگرچه لنون همیشه این ارتباط را تصادفی قلمداد می کر ولی با این حال لنون و هریسون از سال 1965 تجربه استفاده از مواد مخدر را داشتند از آن گذشته آهنگ ""She Said She Said" از بیتلز با اقتباس از یک حرکت دسته جمعی مصرف ال اس دی توسط بیتلز به همراهی پیتر فوندای هنرپیشه شکل گرفت. فوندا گفته بود که در طی این حرکت این جمله بارها و بارها توسط جان لنون تکرار شد و آهنگ " Tomorrow Never Knows " که بسیاری از بندهای آن را جان لنون از کتاب "تجربه سایکدلیک" لیری عاریت گرفته بود از آلبوم Revolver بسیار واضح بر مصرف ال اس دی تأکید داشتند.در همان زمان گروه هایی نظیر پینک فلوید، جفرسون ایرپلین و گریتفول دد به تولد سبک جدیدی که به نام سایکدلیک راک یا اسید راک شناخته می شد کمک کردند.در اسناد محرمانه اف بی آی، گروه Grateful Dead مسئول معرفی و ترویج ال اس دی در ایالات متحده آمریکا به شمار می رود.موسیقی سایکدلیک در اواسط دهه هفتاد به وسیله گروههایی نظیر Jefferson Starship ادامه داده شد که آهنگ های مثل Fading Lady Light را منتشر کردند که آشکارا در ارتباط با مصرف ال اس دی بود.

افول:

در اواخر دهه شصت سایکدلیک راک به انزوا رفت. ال اس دی در سال 1966 در بریتانیا و ایالات متحده غیر مجاز شده بود.
در 1966 قتل فجیع شارون تیت ( هنرپیشه نامدار و همسر رومن پولانسکی ) و لنو و رزمری لابیانس بدست چارلز منسون ( جنایتکار مشهور امریکایی ) و هوادارنش به عنوان عاملی در شکل گیری جنبش ضد هیپی قلمداد شد چرا که آنها ادعا می کردند تحت تأثیر ترانه های بیتلز نظیر " Helter Skelter " بوده اند.اولین قربانیان سبک سایکدلیک راک و مواد مخدر ، برایان ویلسون از بیچ بویز،برایان جونز از رولینگ استونز، پیتر گرین از فلیتوود مک و سید برت از پینک فلوید بودند ( که یا دچار جنون شدند و یا فوت کردند) .جیمی هندریکس در سپتامبر 1971 در لندن درگذشت، سپس جنیس جاپلین بر اثر مصرف بیش از اندازه هروئین جان خود را از دست داد و جیم موریسون به دنبال آنها در جولای 1971 در پاریس درگذشت . همین امر عاملی شد تا نگاه گروه هایی که افراد ذکرشده چهره های پیشرو اش بودند به سویی دیگر معطوف شود.

اکثر بازماندگان این سبک از آن رویگردان شدند و به سبک های ریشه ای راک "Roots Rock" ، سبک های با مبنای سنتی، فولک معنا گرا، طیف گسترده ای از پراگرسیو راک و هوی راک مبتنی بر ریف های سنگین روی آوردند.در 1966 هنگامی که سایکدلیک راک بر موسیقی آن زمان استیلا داشت، باب دیلن جنبش بازگشت به ریشه های راک را زمانی که برای ضبط آلبوم Blonde on Blonde به نشویل می رفت رهبری می کرد.( باب دیلن سایکدلیک راک و پیروان آن را خوار میداشت و در فستیوال وواستاک شرکت نکرد ) . سایر گروه هایی که از گرایش بازگشت به ریشه ها در سبک های مختلف پیروی می کردند گروه کانادایی The Band و گروه کالیفرنیایی Creedence Clearwater Revival بودند. گرایش "بازگشت به ریشه های راک" در آلبومهای رولینگ استونز از بگار بنکوئت(1968) تا اکسایل آن سنت مین(1972) نیز مشهود است.ابرگروه Crosby, Stills and Nash در 1968 از اعضای of The Byrds, Buffalo Springfield و The Hollies تشکیل شد و بعدها نیل یانگ در 1970 به آن ملحق شد که از حاشیه های سایکلدیک راک فاصله می جست و بر تفسیر سیاسی و هارمونی آوازی تأکید می کرد .