یکی از جذاب‌ترین آش‌ها در ایران که بدون شک نام آن را شنیده‌اید یا طعم بی‌نظیر آن را چشیده‌اید، آش ترخینه نام دارد. این آش به‌دلیل خواص بسیار زیادی که دارد و همچنین طعم خاص خود، مورد توجه قرار گرفته و می‌تواند یک وعده غذایی کامل باشد. این آش بی‌نظیر مخصوص شهرهای غربی کشور است؛ اما در دیگر شهرهای کشور نیز طرفداران بسیاری داشته و توانسته نظر بسیاری را جلب کند. طرز تهیه آش ترخینه، متفاوت بوده و گاهی طبخ آن تا یک هفته نیز به طول می‌انجامد. در این شرایط از این آش خوش‌طعم در مراسمات خاص مانند سیزده به در استفاده می‌شود.
ترحینه موجود در آش نوعی خمیر خشک و منسجم شده است که از ترکیبات مختلفی ایجاد شده و اصلی‌ترین بخش آش را تشکیل می‌دهد. در این خمیز دوغ، سبزیجات، بلغور گندم و... وجود دارند که می‌توانند طعم اصیلی را ایجاد کنند. مزه ترش یا ملس این آش سبب شده تا طرفداران آش ترخینه بیشتر شوند و همچنین خاصیت سیرکنندگی آن سبب تمایل آقایان به میل این آش گردیده است. اگر تمایل داشته باشید تا ترخینه را خود تهیه کنید، می‌بایست مواد اولیه زیر را داشته باشید.
· بلغور گندم: 2 پیمانه
· بلغور جو: 1 پیمانه (اختیاری)
· دوغ ترش: 4 پیمانه
· سبزی آش (جعفری، تره، گشنیز): 200 گرم
· نمک: به مقدار لازم
· فلفل سیاه: به مقدار لازم
· زردچوبه: به مقدار لازم
· پودر سیر: به مقدار لازم
· گلرنگ (اختیاری): به مقدار دلخواه
پس از تهیه مواد اولیه، باید بلغور گندم را به مدت 6 الی 8 ساعت خیس کنید تا به‌خوبی نرم شود. در این فاصله سبزی آش را پاک، شسته و خرد نمایید. بلغور خیس‌خورده را آبکش کرده و با دوغ ترش، نمک، فلفل سیاه، سبزی آش، زرچوبه، گلرنگ و پودر سیر در ظرفی بزرگ بریزید و مخلوط نمایید. در این مرحله باید به مقدار دلخواه از مواد بردارید و در دست فرم دهید تا شکل مورد نظر ایجاد شود. ترخینه‌ها را روی سینی که با پارچه‌ای نخی پوشانیده شده است، قرار دهید. به آن‌ها اجازه دهید تا 2 الی 3 روز در زیر نور مستقیم خورشید قرار داشته باشند تا کاملاً خشک شوند. پس از خشک شدن کامل می‌بایست ترخینه‌ها را در ظرفی دردار قرار داده و در جای خشک و خنک نگهداری نمایید.
آش ترخینه کرمانشاهی نیز روند خاص خود را دارد و باید برای تهیه این آش، مواد مورد نیاز را در اختیار داشته باشید. طرز تهیه آش ترخینه کرمانشاهی نیز ساده است و بدون دغدغه می‌توانید از طعم بی‌نظیر آن لذت ببرید. مواد مورد نیاز برای این آش به شرح زیر هستند.
· سبزیجات مخصوص آش: حداقل 500 گرم
· حبوبات مانند نخود، لوبیا و عدس: هر کدام 1 پیمانه
· آب: به میزان کافی
· روغن: به میزان کافی
· سیر: 5 حبه
· پیاز: 2 عدد بزرگ
· پودر نعنا خشک شده: 3 قاشق غذاخوری
· زردچوبه، فلفل سیاه و نمک: هر کدام یک قاشق غذاخوری
· ترخینه: 1 عدد
· کشک غلیظ: 1 پیمانه
روش پخت آش ترخینه کرمانشاهی
در ابتدا حبوبات را از قبل بخیسانید تا نفخ آن‌ها گرفته شود. بهتر است که عدس در ظرف دیگری خیس شود تا در هنگام پخت که مدت زمان کمتری برای آن نیاز است، با مشکل مواجه نگردید. ترخینه خشک نیز باید در آب خیسانده شود تا به سمت نرمی برود. حبوبات را در قابلمه‌ای مناسب بریزید و اجازه دهید تا حبوبات با حداقل یک لیتر آب پخته شوند. پس از گذشت یک ساعت، ترخینه و عدس را نیز اضافه کنید تا آن‌ها نیز بپزند. پس از اطمینان حاصل نمودن از پخت حبوبات، می‌بایست سبزی را نیز اضافه کرده تا آش انسجام مناسبی پیدا کند. در ظرفی دیگر پیازداغ و نعناداغ را نیز آماده کنید و به آش اضافه نمایید. برای تزئین آش می‌توانید از کشک، پیاداغ و نعناداغ استفاده کرده و طعمی بی‌نظیر را امتحان کنید.
یکی از آش‌های عالی و منحصربه‌فرد که می‌تواند نقش معجزه‌گر را ایفا کند و برای بیماری‌های مختلفی مناسب باشد، آش ترخینه با سیرابی است. در غذای اصیل و عالی این آش مورد توجه داشته و از دیرباز مورد استفاده قرار می‌گرفت. مواد لازم برای تهیه این آش عبارتند از:
· پودر نعنا خشک: به مقدار لازم
· آب: 1 تا 2 لیتر
· روغن
· زردچوبه، نمک و فلفل سیاه: هر کدام یک پیمانه
· ترخینه خشک
· کشک غلیظ: 1 یا 2 عدد
· پیاز: 3 عدد
· عدس، لوبیا و نخود: هر کدام 1 پیمانه
· سبزی آش: 600 گرم
· پودر نعنا: به مقدار لازم
· سیرابی
· حبوبات مانند نخود، لوبیا و عدس
در ابتدا به سراغ سیرابی‌ها بروید و آن‌ها را به‌خوبی شسته و در آب و نمک خیس نمایید. در این مرحله آن‌ها را به قطعات کوچک خرد کنید و در قابلمه مناسبی ریخته و اجازه دهید تا با آب به جوش بیاید. پس از جوشیدن، کفی روی سطح آب ایجاد می‌شود که با قاشق آن را جمع کرده و سپس سیرابی‌ها را آبکش کنید. حبوبات باید از قبل خیس داده شوند و بهتر است 7 الی 8 ساعت قبل، آن‌ها را خیسانده باشید.
در این مرحله به سراغ پیازها بروید و آن‌ها را نگینی خرد کرده و با روغن تفت دهید تا کمی سبک شده و تغییر رنگ دهند. سیر را رنده کنید و به پیازها اضافه نمایید. مقدار مشخصی زردچوبه و فلفل سیاه را نیز به پیازها بیفزایید و در این مرحله ترخینه را اضافه کرده و کمی تفت دهید. آب را به قابلمه اضافه نمایید و اجازه دهید تا به جوش بیاید. پس از پخته شدن حدودی ترخینه، باید سیرابی پخته شده و سبزی آش را اضافه کنید تا به‌خوبی پخته شوند. نمک آش را نیز تست کنید و در صورت نیاز می‌توانید نمک اضافه نمایید. پس از پخته شدن، آش را درون ظرف دلخواه بریزید و با پیازداغ و نعناداغ تزئین کنید.
· مواد اولیه مذکور برای چند نفر مناسب است؟
مواد اولیه موجود در این دستور پخت برای چهار نفر مناسب است که می‌توانید با رعایت نسبت‌ها آن را برای تعداد نفرات بیشتر افزایش دهید.
· خواص آش ترخینه چه مواردی هستند؟
این غذای اصیل خواص بی‌نظیری همانند انواع ویتامین‌های A، C، D، E، K، کربوهیدرات، پروتئین، کلسیم، گروه ویتامین‌های B مانند ۱B، ۲B، ۳B، ۶B، ۱۲B، اسید چرب امگا۳، منیزیم، زینک، آهن، فسفر، سدیم، پتاسیم و... را دارا است.
· آش ترخینه برای کدام بیماری‌ها مناسب است؟
آش ترخینه برای سرماخوردگی، جلوگیری از پوکی استخوان و... مناسب است و می‌توانید به خون‌ساز بودن آن نیز پی ببرید.
سخن پایانی
آش ترخینه به‌دلیل طعم عالی که ارائه می‌دهد از طرفداران بسیاری برخوردار است و افراد زیادی به تهیه این آش در منزل تمایل دارند. آش ترخینه از خواص بی‌نظیری برخودار است که از جمله آن‌ها می‌توان به وجود مقدار زیادی آنتی باکتریال، انواع ویتامین و... اشاره کرد. برای تهیه این آش بی‌نظیر باید از ترخینه استفاده شود که هم به‌صورت آماده وجود داشته و هم می‌توانید خود این ماده اصلی آش را تهیه نمایید. برای تهیه ترخینه باید از دوغ ترش استفاده کنید تا آش طعمی عالی به خود بگیرد. مواد اولیه مورد نیاز برای تهیه آش شامل سبزی، حبوبات، سیر و پیاز، زردچوبه، نمک و... می‌شوند.
