کو یکی گوهرشناس گوهر دریای عشق؟
انتخابات پیش‌بینی نشده‌ی ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ سرانجام به‌پایان رسید و دکتر مسعود پزشکیان، با رأی اکثریت شرکت‌کنندگان انتخابات، به‌عنوان نهمین رئیسجمهور انتخاب شدند تا با تشکیل دولت چهاردهم، گام در راه خدمت به مردم مهربان این سرزمین کهن و دوست‌داشتنی بگذارند.
ایران زیبا در طول سالیان اخیر، همواره در معرض تندبادها و طوفان‌هایی بوده که اگر ریشه‌های مستحکم تاریخی و هویت متمایز این مرز و بوم، ظرفیت‌های سرشار طبیعی خدادادی و سرمایه‌گذاری‌های دو دهه‌ی بعد از جنگ تحمیلی روی زیرساخت‌ها و ظرفیت‌های تولیدی کشور، و روحیه‌ی مقاوم اهالی این سرزمین نبودند، هر کشوری در دنیا را به‌مرز فروپاشی می‌رساند. تحریم‌های گسترده و ناجوانمردانه‌ی یک‌جانبه‌ی ایالات متحده، بحران شیوع ویروس کووید-۱۹، تورم بالا و رکود اقتصادی، چالش‌های گوناگون اجتماعی، و ... اگر چه باعث خم شدن قد سرو بلندبالای «ایران» شده‌اند؛ اما هم‌چنان این گوهر ارزشمند، به‌همت مردمان گران‌بهای‌ش، زنده است و به‌امید روزهایی بهتر، نفس می‌کشد و می‌کوشد تا دوباره به‌پا خیزد.
رخ‌دادهای سالیان اخیر بیش از هر زمانی نشان دادند که سرمایه‌ی انسانی این کشور، مردم آن هستند و همین، مهم‌ترین چالشِ پیشِ روی دولت آقای دکتر پزشکیان را نشان می‌دهد: فراهم کردن امکان زندگی باکیفیتْ مطابق استانداردهای جهانی «برای همه‌ی ایرانیان»، آن‌گونه که شایستهی این مردم شریف و رنج‌دیده باشد، با به‌کارگیری ظرفیت‌های بی‌نظیر ایران. ایران که اگر چه در این یک دهه‌ی اخیر از رکود اقتصادی، افت سرمایه‌گذاری جدید و استهلاک سرمایه‌گذاری‌های قبلی، آسیب بسیار زیادی دیده؛ اما هم‌چنان قابلیت‌هایی را در اختیار دارد که حتی وجود یکی از آن‌ها آرزوی بسیاری از کشورهای جهان است: از منابع طبیعی بی‌نظیر آن گرفته (دومین دارنده‌ی ذخایر نفت و گاز جهان در کنار مالکیت ۷ درصد منابع معدنی جهانی با وجود داشتن جمعیتی معادل ۱ درصد جمعیت دنیا)، تا جایگاه متمایز ژئوپلیتیکی آن به‌عنوان نقطه‌ی ثقل بخشی از مهم‌ترین شاه‌راه‌ها و کریدورهای حمل‌ونقل و ترانزیت جهانی، و از طبیعت چهار فصل و میراث گسترده‌ی فرهنگی و تاریخی آن به‌عنوان بهشت توریسم گرفته تا استعدادهای انسانی متمایز و جمعیت جوان و تحصیل‌کرده‌ی آن.
ایرانِ واقعی هم‌چون یک نگین «فیروزه»ای است، گنجی قدیمی و نایاب که قدر آن را گوهرشناسان می‌دانند: فیروزه، سنگی است قیمتی با رنگ آبی تا سبز آبی که از دیرباز در جواهرسازی و طب سنتی مورد استفاده بوده است. فیروزه یک کانی خودرنگ است، یعنی رنگ آن متعلق به ترکیب شیمیایی خود آن است. این سنگ که از ترکیب فسفات مس و آلومینیوم آب‌دار تشکیل شده، علاوه بر زیبایی ظاهری، دارای خواص درمانی و روحی ـ روانی نیز شناخته می‌شود. طبق الگوهای طب سنتی، فیروزه از نظر روحی، به ایجاد آرامش، افزایش اعتماد به‌نفس و بهبود ارتباطات کمک می‌کند. در برخی فرهنگ‌ها هم فیروزه به‌عنوان سنگ محافظ و جلب خوش‌شانسی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مرغوب‌ترین نوع فیروزه، یعنی آبی آسمانی خوش‌رنگ، متعلق به ایران است و در محلّی نزدیک به نیشابور قابل استخراج است.
ایران ما همانند سنگ فیروزه به‌صورت بالقوه سرشار از زیبایی، ارزش، و آرامشی است که در ذات آن نهادینه شده و بی‌نیاز از اغیار است. این گوهر گران‌بها در تمام تاریخ خودش، زمانی توانسته شکوفا شود که گوهرشناسان و گوهرتراشانی حاذق و دل‌سوز، قابلیت‌های نهفته‌‌ی این مرز و بوم را شناختند، و آن‌ها را تراش و صیقل داده‌اند تا گوهر درونی «ایران»، برای مردمان‌ش و تمامی مردم جهان، آشکار شود.
گوهرتراشی در جهان امروز همان کلیدواژه‌ی «توسعه» است که برای دهه‌ها ایرانیان در جستجوی آن بوده‌اند و برای دستیابی به آن، نسل‌های بسیاری کوشیده‌اند؛ هر چند که دور بودن وضعیت امروزی ما از آرمان‌های توسعهی خودمان از جمله «سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ جمهوری اسلامی ایران» (نکته‌ای که دکتر پزشکیان هم در تبلیغات انتخاباتی خود روی آن تأکید داشتند)، نشان‌گر آن است که لازم است راهی نو و مسیری جدید را در پیش بگیریم.
اینک که دولت آقای دکتر پزشکیان با شعارهایی چون: توسعهی همه‌جانبه‌ی اقتصادی، منطبق بر ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی ایرانیان، با به‌کارگیری تمام ظرفیت علمی و توان کارشناسیِ سرمایه‌ی انسانی زبده و باتجربه کشور به‌همراه الگو قرار دادن آرمان بلند عدالت‌طلبی مولا علی (ع) در آستانه‌ی شروع به‌کار است، شاید زمان مناسبی باشد برای بازاندیشی راه‌های رفته و نرفته، باشد که فتح بابی باشد برای یافتن مسیری نو جهت جبران عقب افتادگی‌های یک دهه‌ی اخیر در زمینه‌ی سرمایه‌گذاری، رشد و توسعهی اقتصادی، مهار تورم، اشتغال‌زایی برای جوانان به‌ویژه دختران و زنان شایستهی کشور، و از آن‌جا حرکت به‌سوی آرام‌سازی تنش‌های اجتماعی و افزایش کیفیت زندگی همه‌ی ایرانیان.
این راه و مشی حرکت نو که امیدواریم مورد نظر دولت محترم چهاردهم و شخص رئیسجمهور جناب آقای دکتر پزشکیان باشد، باید بر این اصول، تأکید بیش‌تری داشته باشد: تأمین زندگانی فراتر از حداقل‌های معیشتی مطابق استانداردهای جهانی برای همه‌ی ایرانیان، رفع تحریم‌های ناعادلانه و آزادسازی تجارت خارجی کشور از بندهای فسادزا، گسترش عدالت اقتصادی و اجتماعی، فسادستیزی و مقابله با انواع رانت‌ها و نابرابری در فرصت‌ها، خصوصی‌سازی واقعی و خروج دولت و نهادهای خصولتی از بنگاه‌داری، اولویت دادن به رشد اقتصادی و گسترش سرمایه‌گذاری مولد به‌جای پرداختن به اقدامات مقطعی و سرمایه‌سوز، رویکرد علمی و کارشناسی به اداره‌ی جامعه در تمامی ابعاد از جمله در حوزه‌ی اقتصادی، نگاه جامع‌نگر در سیاست‌گذاری و اجرا و توجه به هماهنگ‌سازی کامل سیاست‌های نظام اجرایی کشور (مثلا سیاست‌های پولی و سیاست‌های مالی) فراتر از دیدگاه‌های بخشی‌نگر با در نظر داشتن تأثیر و تأثر متقابل سیاست‌های بخش‌های مختلف بر یکدیگر، سامان‌دهی نظام بانکی کشور و حل مشکل بانک‌های ناتراز، بازگرداندن اعتماد به بازار سرمایه و بازارهای مالی کشور از طریق سیاست‌های اصلاحی و حمایتی، پرداختن جدی به مسئله‌ی ناترازی انرژی و توزیع نامتناسب یارانه‌های عظیم این بخش، اصلاح سیاست‌های ارزی، اصلاح سیاست‌های بودجه‌ای در راستای کاهش اندازه و هزینه‌های دولت، توجه جدی به افزایش بهره‌وری در سطح دولت و بخش‌های مختلف اقتصادی، فراهم‌سازی زمینه‌های لازم برای توسعهی هر چه بیش‌تر اقتصاد دیجیتال به‌ویژه با فراهم آوردن زمینه برای هموار شدن مسیر ورود و خروج سرمایه‌گذاران از جمله از طریق بازار بورس و هم‌چنین یکپارچه‌سازی و هماهنگ‌سازی و رانت‌زدایی از نظام‌های حمایتی و رگولاتوری دولتی.
به فهرست فوق می‌توان موارد بسیار دیگری را هم افزود. نکته‌ی کلیدی «اعتقاد عملی به نظر علمی و کارشناسی» برای «شناخت و تحلیل صحیح مسائل درست و اولویت‌دار» و سپس «پذیرش وجود مسائل و تلاش برای حل آن‌ها» است. امید که چنین باشد و چنین شود.
*علیرضا شهبازی-مدیر ارتباطات تجاری گروه مالی فیروزه
