نوشته شده توسط: مرتضی اکبری، دانشجوی دکتری اندیشه‌های سیاسی
با وجود اینکه دیر زمانی است مباحثی در میان اندیشمندان اسلامی شکل گرفته که به‌نوعی نشان از آغاز یک رنسانس دینی و تغییر پارادایم در اندیشه و معرفت دینی است؛ ولی هنوز به‌صورت نظام‌مند و فراگیر در میان مردم(مؤمنین) و البته عامه محصلین حوزوی در نیامده است و عامه مردم و حوزویان، اگرچه با تردید و کجدار و مریز همچنان در چهارچوب ساختاری قدیم اندیشه دینی رفتار می‌کنند.
آنچه که باعث تغییر در باورها و اعتقادات می‌شود و چنانکه گفته شد، در برخی از آرای اندیشمندان مسلمان شده است، تغییر در سبک زندگی و مواجهه با مسائل و اندیشه‌های جدیدی است که در چهارچوب باور سنتی نمی‌گنجند. و البته طبیعی است تغییر در الگوی زیست، گسترش آگاهی، تغییر در نظام معرفتی و الهیاتی را طلب کند.
الگوی زندگی مدرن و گسترش علم در عصر جدید، باعث تقدس‌زدایی در بسیاری از اموری شده که سابقا به‌واسطه غیرقابل‌فهم بودن در حوزه امور مقدس یا ماورائی قرار داشتند.
گسترش علم و آگاهی باعث تحدید و حصر امور قدسی در همان محدوده مخصوص الهیاتی و اعتقاداتی خود شده است.
بر همین اساس است که نیاز به بازبینی در مبانی و الهیات اندیشه و معرفت دینی احساس شده و می‌شود و همین باعث طرح مباحث جدید الهیاتی (و البته بر پایه همان بنیادهای معرفتی) شده است.
در عصر مدرن هم اگرچه مدرنیته و ورود به زندگی مدرن یک نقطه عطف در ایجاد زمینه های تغییر این پارادایم بوده؛ ولی هیچ تغییر پارادایمی و ایجاد اندیشه جدیدی به‌صورت دفعی و یکباره بوقوع نپیوسته است.
بلکه این امواج سهمگین تغییرات در زیست و سپس اندیشه بوده‌اند که باعث شکل‌گیری و صورت‌گیری یک نظام فکری و معرفتی جدید بر صخره های ساحل سنت‌های قدیم شده است.
انواع اتفاقات اعم از اکتشافات و اختراعات و بیماری‌ها و... و مواجهه با اندیشه‌های دیگر و تولد اندیشه‌های جدید در شکل‌گیری همین پارادایم مدرن نقش داشته است.
در میان مسلمانان نیز اگرچه جماعت مؤمنان در مواجهه با امواج زندگی مدرن و گسترش علوم تجربی تغییراتی در سبک زندگی و گاه در افکار خود ایجاد کرده‌اند؛ ولی همچنان که در آغاز سخن گفته شد، هنوز اندیشه‌های جدید به‌صورت نظام‌مند و فراگیر درنیامده‌اند.
اقلا در جامعه ایرانی هنوز هستند هسته‌های سختی که در اذهان برخی و در میان بعضی از مؤمنان که در برابر تغییرات در نگرش‌ها مقاومت می‌کنند.
با این وجود، به‌نظر می‌رسد شیوع این بیماری جدید در میان مردم و مقاومت عجیب و تعجب‌آور برخی از مومنان در برابر امور بدیهی بهداشتی و صدور بیانیه‌ها و ایراد سخنرانی‌ها و... در مخالفت با توصیه‌های بهداشتی، باعث گسترش تردیدها در نظام باورهای سنتی در میان مومنان شود و بسترساز ایجاد موجی شود که پذیرش همگانی آرای جدید در الهیات دینی را باعث شود و روند ایجاد پارادیم جدید اندیشه دینی اسلامی را سرعت ببخشد.
