تاریخ بیهقی را اولین بار در داستان «بر دار کردن حسنک وزیر» در کتاب ادبیات دبیرستان خواندم. بعد از آن تا چند هفته تمام جزئیات قصه را، انگار که در یک فیلم سینمایی دیده باشم، از جلوی چشمم میگذراندم. با وجود عاقبت تلخ حسنک، شیرینترین درسی بود که تا آن موقع خوانده بودم.
لاجرم چون سلطان پادشاه شد این مرد بر مرکب چوبین نشست و بوسهل و غیر بوسهل درین کیستند، که حسنک عاقبت تهور و تعدی خود کشید.
میتوان تجربه و مهارت و تیزبینی بیهقی را در پس تمام جملات او دید. ارزش و جایگاه واقعی بیهقی شاید بعد از مدتها برای جامعه ما روشن شود. کتابی که میتواند آموزشگاه نویسندگی ما باشد. چنان که محمود دولت آبادی، ابوالفضل بیهقی را استاد خود در نویسندگی میداند.
تاریخ بِیهَقی یا تاریخ مسعودی نام کتابی نوشته ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی است که موضوع اصلی آن، تاریخ پادشاهی مسعود غزنوی و دودمان غزنوی است. این کتاب علاوه بر تاریخ غزنویان، قسمتهایی درباره صفاریان، سامانیان و دوره پیش از برآمدن و پادشاهی محمود غزنوی دارد. نسخه اصلی کتاب حدود ۳۰ جلد بوده و از این کتاب امروزه مقدار کمی (حدود پنج مجلد) بر جای ماندهاست. کهنترین کتابی که از تاریخ بیهقی یاد کردهاست، تاریخ بیهق اثر ابوالحسن بیهقی بودهاست که پس از شرح حال ابوالفضل بیهقی، از کتاب او نیز یاد کردهاست.