در این محتوا تا حدودی به این سوال پاسخ می دهیم که برجام چیست و سرانجام آن چه خواهد شد؟ خیلی از مردم بر این باورند که مشکلات اقتصاد ایران با لغو تحریم ها و عملی شدن برجام برطرف می شود. لازم است بدانیم همه مشکلات اقتصادی و سیاسی ایران مربوط به عوامل خارجی نیست و ریشه بسیاری از مشکلات داخلی است.
پايگاه خبري تحليلي شجرنيوز: در پاسخ به این سوال که برجام چیست، باید گفت برنامه جامع اقدام مشترک یا همان برجام، یک توافق بین المللی است که در 23 تیر ماه 1394 بین ایران و گروه 1+5 در شهر وین کشور اتریش و در مورد برنامه هسته ای ایران انجام شد.
پیش از پرداختن به موضوع برجام چیست و سرانجام آن چه خواهد شد، بهتر است با گروه پنج + یک بیشتر آشنا شویم. نام این گروه به خاطر حضور پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل یعنی کشورهای آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه در کنار کشور آلمان است. این گروه واسطه بین المللی برای حل مسئله هسته ای ایران است.
برجام چیست و از کجا شروع شد؟
ایران از سال 1337 به عنوان عضو جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1347 معاهده NPT یا همان عدم تکثیر سلاح های هسته ای را پذیرفت. برنامه هسته ای ایران از سال 1329 شروع و در سال 1353 منجر به ایجاد سازمان انرژی اتمی ایران و ساخت نیروگاه اتمی بوشهر شد.
در فاصله سال های 1381 تا 1390 پیشرفت های ایران در زمینه انرژی اتمی چشمگیر بود تا جایی که در سال 1390 موفق به غنی سازی اورانیوم شد. با انتشار خبر موفقیت های ایران در این حوزه، شورای امنیت سازمان ملل متحد با تصویب چند قطعنامه علیه برنامه هسته ای ایران و انجام تحریم های گسترده مخالفت خود را اعلام نمود.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا، آمریکا و برخی کشورهای دنیا نیز با این شورا همسو شدند. اما این مخالفت ها آنقدر ادامه یافت تا جایی که منجر به ترور چند دانشمند هسته ای ایران شد. جمهوری اسلامی ایران خواهان باور و به رسمیت شناختن توان اتمی خود بود و برای رسیدن به این هدف بهای گرانی نیز تا کنون پرداخت کرده است.
نتیجه مقاومت آن شد که شورای امنیت حق غنی سازی ایران را پذیرفت البته با چند شرط یکی آنکه غنی سازی در مقدار مشخصی انجام شود و راکتور آب سنگین اراک هم متوقف شود. در سال 2013 چند دوره مذاکرات در خصوص برنامه هسته ای ایران انجام شد و توافق موقت ژنو بین ایران و گروه 1+5 در سوئیس صورت گرفت. این آغاز مذاکرات رسمی بر سر طرحی با عنوان طرح جامع اقدام مشترک برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران بود.
طبق توافقنامه ژنو دو طرف داوطلبانه متعهد شدند تا تحت عنوان گام اول راه حلی جامع برای ضمانت صلح آمیز بودن برنامه اتمی ایران انجام بدهند.
برجام چیست و مفاد توافق نامه ژنو چه بود؟
پس از توافق ایران و گروه 1+5، جمهوری اسلامی ایران متعهد شد غنی سازی اورانیوم را محدود کرده و مسیر را برای نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی هموارتر کند و در ازای آن بخشی از تحریم ها علیه ایران تعلیق می شود و تحریم جدیدی نیز صورت نخواهد گرفت. در دسامبر 2013 برای بررسی عملکرد دو طرف مذاکراتی در حال انجام بود که نمایندگان ایران ناگهان جلسه را ترک کردند و به ایران بازگشتند. علت آن نیز واکنش نسبت به تحریم های جدید علیه اشخاص حقیقی و حقوقی ایرانی بود که از سوی خزانه داری آمریکا انجام گرفت. مذاکره کنندگان ایرانی این تحریم ها را مخالف روح توافق ژنو دانسته و روسیه هم مخالفت خود را اعلام کرد.
برجام چیست و چگونه به تفاهم لوزان رسید؟
با انجام چند دوره مذاکره میان ایران و گروه 1+5 طی یک تفاهم نهایی به نام لوزان راه های رسیدن به برنامه جامع اقدام مشترک بررسی و یک ضرب الاجل برای رسیدن به تفاهم و حل اختلافات مشخص شد. تفاهم لوزان گام دوم مذاکره کنندگان هسته ای بود که با توصیه های مقام معظم رهبری و هماهنگی سران ارشد نظام و در راستای حفظ حقوق هسته ای ملت ایران انجام شد.
برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام چیست؟
آخرین دوره مذاکرات ایران و گروه 1+5 در تاریخ 2015 در شهر وین اتریش صورت گرفت که در این دوره وزیر امور خارجه و وزیر امور خارجه آمریکا و کارشناسان دو طرف حضور داشتند، ضرب الاجل مشخص شده سه مرتبه تمدید شد. بعد از مذاکرات گوناگون یک توافق جامع هسته ای میان ایران گروه 1+5 و اتحادیه اروپا صورت گرفت. بر اساس این توافق ایران باید غنی سازی اورانیوم خود را تا 98 درصد کاهش دهد و ذخایر اورانیوم غنی شده خود را پاکسازی کند. همچنین متعهد به کاهش تعداد سانتریفیوژها برای مدت 15 سال شد. طبق این توافق، تحریم های شورای امنیت و آمریکا و اتحادیه اروپا لغو می شود.
برجام چیست و چه زمانی اجرایی شد؟
در سال 2016 برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام، اجرایی شد ولی تحریم های هسته ای بر ضد جمهوری اسلامی ایران به حالت تعلیق درآمد. این در حالی است که طبق تفاهم لوزان قرار بر لغو تحریم ها بود.
هنوز یک سال از اجرایی شدن برجام نگذشته بود که در سال 2017 پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، دونالد ترامپ برنامه های آمریکا برای خروج از برجام را عملی کرد. ترامپ یکی از مخالفان اصلی برجام بود تا جایی که آن را بدترین توافق تاریخ آمریکا دانست. خروج از برجام یکی از وعده های انتخاباتی ترامپ در سال 2016 بود و گفته بود برجام را باطل می کند. در نهایت اردیبهشت 1397 خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد و مانند گذشته تحریم ها علیه ایران را مجددا برگرداند.
با ما در شبكه هاي اجتماعي همراه باشيد: اينستاگرام شجرنيوز ، تلگرام شجرنيوز
عواقب خروج آمریکا از برجام چیست؟
برجام یک توافق نامه بین المللی است و در بالاترین سطح سیاسی جهان مورد پذیرش قرار گرفته است، ولی با خروج آمریکا از نظر سیاسی جایگاه آمریکا در سطح بین الملل تنزل می یابد. خروج آمریکا از برجام تبعات فراوان در سطح بین الملل داشت. از جمله مخالفت مردم آمریکا و تمایل به حفظ بخشی از این توافق.
یک روز بعد از خروج آمریکا از برجام، نمایندگان مجلس شورای اسلامی ایران در صحن مجلس اقدام به آتش زدن برجام و پرچم آمریکا نمودند. برخی با این اقدام موافق و برخی مخالف بودند. عده ای این اقدام را حرف دل مردم دانسته و عده ای هم اقدامی عجولانه. نقدهایی هم بر آن وارد شد که درست یا نادرست بودن این اقدام در طول تاریخ مشخص خواهد شد.
سرانجام برجام چیست؟
جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است که برجام قابل مذاکره نیست و تنها راه حفظ و یا احیای برجام، لغو کامل تحریم های آمریکا است. بسیاری از کشورهای جهان معتقدند برجام نتیجه 13 سال تلاش و مذاکره برای حل اختلافات پیش آمده بوده است و برای بازگشت دوباره به برجام، آمریکا باید صداقت خود را اثبات نماید و برای این کار باید تحریم های یک جانبه علیه ایران را لغو نماید.
جدیدترین اخبار برجام را در شجرنیوز دنبال کنید.
