همه ما می دانیم که سیانور یکی از سم های کشنده برای انسان هاست. جالب است بدانید که غلظت های بسیار کمی از این ماده در لوبیا، بادام، زردآلو، سیب و هلو به شکل طبیعی وجود دارد. این ماده یک ترکیب آلی است که به راحتی با بسیاری از فلزات ترکیب می شود. دسته ای از مواد شیمیایی حاوی سیانور، بیش از 130 سال است که به شیوه ای ایمن و موثر برای استخراج و بازیابی طلا و نقره از سنگ معدن استفاده می شوند. اما تنها کاربرد این ماده در این صنعت نیست و در صنایعی مانند فولاد، آبکاری، معدن و صنایع شیمیایی نیز کاربرد دارد.
در سال 1783، حلالیت طلا در محلول های آبی سیانور کشف شد و در سال 1887، فرایند استخراج طلا با سیانور (Gold extraction with cyanide) توسعه یافت. سیانور در شرایط خاص و در غلظت های خیلی بالا ماده ای سمی است، اما با مدیریت و کنترل مناسب استفاده از آن در فرایند استخراج طلا، نقره، مس و روی همچنان ادامه دارد.
نقش سیانور در فراوری سنگ های معدن:
از سال 1970 فرایند سیانیداسیون، برای استخراج طلا در دسترس بوده است. در این فرایند از محلول سیانور سدیم برای لیچینگ طلا از سنگ معدن استفاده می کنند. فرایند لیچینگ بسیار کارآمد است و امکان استخراج طلا با عیارهای بسیار پایین را ایجاد می کند. در طی سالهای اخیر تحقیقات زیادی انجام شده است اما هیچکدام به اندازه ی سیانور از کیفیت اقتصادی و زیست محیطی خوبی برخوردار نبودند.
مراحل استخراج طلا با سیانور:
برای استخراج طلا با سیانور، ابتدا با استفاده از ماشین آلات سنگ های معدن را آسیاب و خرد می کنند. در ادامه آب را برای تولید خمیر یا دوغاب اضافه می کنند، این دوغاب را می توان با محلول سیانور سدیم یا سیانور پتاسیم ترکیب کرد.
منبع: https://shimistore.com/blog/gold-extraction-with-cyanide/
واکنش شیمیایی استخراج طلا با سیانور:
معادله واکنش شیمیایی این فرایند به شکل زیر است.
NaCN + O2 + 2 H2O → 4 Na[Au(CN)2] + 4 NaOH8+ 4طلا
خطرات:
سیانور ماده بسیار سمی است و اگر منتشر شود می تواند اثرات زیست محیطی و خطرات بهداشتی بسیاری داشته باشد. در زمان استخراج طلا یا برخی از فلزات گرانبها، نشت این ماده در آب ها باعث مرگ ماهی ها و آلوده شدن منابع آب و زمین های کشاورزی می شود. یکی دیگر از مضرات این روش تولید زباله زیاد است، برای مثال برای تولید طلا کافی برای یک حلقه معمولی بیش از 20 تن زباله معدن تولید می شود. البته این سیانید باقی مانده را از راه فرایندهای طبیعی مانند اکسیداسیون و کاتالیز با اشعه ماوراء بنفش می توان از بین برد.
جمع بندی:
استخراج طلا با سیانور یکی از قدیمی ترین فرایندهای استخراج این فلز گرانبهاست. در کنار مزایای فراوان، معایبی مانند آلودگی منابع آبی و مرگ آبزیان را به دنبال دارد.