به طور کلی ظروف آزمایشگاهی از جنس شیشه و پلاستیک، انتخاب های رایجی در آزمایشگاه های سراسر جهان هستند. ظروف شیشه ای به دلیل ویژگی هایی مانند شفافیت، واکنش پذیری کمتر با معرف ها و هزینه های اقتصادی اولویت دارند. اما در حال حاضر صنعت ساخت وسایل آزمایشگاهی به سمت مواد پلاستیکی می روند. دستگاه های شیشه ای انواع مختلفی از ظروف مانند فلاسک و قیف هستند که در آزمایشگاه ها برای انجام آزمایش های مختلف استفاده می شوند. این ظروف عملکردی بسیاری در ذخیره و حمل و نقل محلول و سایر مایعات را ارائه می دهند. بیشتر دستگاه های آزمایشگاهی به دلیل دوام و ایمنی از شیشه بوروسیلیکات ساخته می شوند. این شیشه می تواند دمای بالا را تحمل نماید. در ادامه به بررسی محصولات شیشه ای و پلاستیکی و دلیل استفاده از شیشه در لوازم آزمایشگاهی می پردازیم.
تجهیزات آزمایشگاهی برای نگهداری مایعات در زمان کار در آزمایشگاه ها استفاده می شود. هدف اصلی از این وسایل انجام آزمایشات به صورت ایمن است. این تجهیزات اندازه گیری هایی ایمن و درست را انجام می دهند. برای انجام آزمایشات ایمن استفاده از این وسایل ضروری است. استفاده از شیشه در لوازم آزمایشگاهی به دلایل متعددی صورت می گیرد که هر یک از آنها به ویژگی های خاص و منحصر به فردی از شیشه مرتبط است.
شیشه به ویژه نوع پیرکس آن در برابر بسیاری از مواد شیمیایی مقاوم است و با اکثر اسیدها، بازها و حلال ها واکنش نمی دهد. این ویژگی باعث می شود که در آزمایش هایی که به مواد شیمیایی قوی نیاز دارند، شیشه گزینه ای ایمن و مناسب باشد.
شیشه توانایی بالایی در برابر تحمل دما دارد و در آزمایش هایی که تغییرات دمایی وجود دارند، به خوبی عمل می کند. پیرکس نیز در برابر تغییرات دمایی نیز مقاوم است و به راحتی ترک نمی خورد.
یکی از مزایای اصلی شیشه، شفافیت آن است که به راحتی تغییرات در واکنش های شیمیایی را مشاهده می کنید.
شیشه به راحتی تمیز می شود و می توان آن را با استفاده از مواد شوینده یا حرارت به طور کامل ضدعفونی نمود. این امر باعث می شود که شیشه به صورت مکرر در آزمایش های مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
شیشه تقریبا به گازها و مایعات نفوذ ناپذیر است که این ویژگی آن را برای نگهداری و جابه جایی مواد شیمیایی حساس مناسب است. همچنین مانع از تبخیر یا نشت مواد می شود.
شیشه به عنوان یک ماده بادوام و قابل بازیافت شناخته می شود. استفاده مکرر از آن در آزمایشگاه ها به دلیل مقاومت آن در برابر سایش و شکستگی است.
به اشکال و فرم های متنوعی وجود دارد که می توان از شیشه به روش های مختلفی قالب گیری کرد.
محصولات شیشه ای دوستدار محیط زیست هستند.
این محصولات به دلیل استفاده چند باره بسیار محبوب هستند. در آزمایشگاه می توان این تجهیزات را شست، استریل کرد و دوباره استفاده نمود. به دلیل واکنش پذیری کمتر، گزینه ایمن تری نسبت به پلاستیک ها هستند. برای مثال برخی از حلال ها می توانند پلاستیک ها را در خود حل کنند یا برخی از گازها به پلاستیک نفوذ می کنند و یا حتی ممکن است باعث تغییر pH شوند. به همین دلیل شیشه به این مواد ترجیح داده می شود.
با پیشرفت های اخیر، پلاستیک ها به تدریج جایگزین شیشه ها در آزمایشگاه ها شدند. یکی از مزایای این وسایل این است که قابلیت شستشو دارند، بنابراین روی نمونه ها تاثیر نمی گذارند. انعطاف پذیری پلاستیک ها بالاتر است و بدین معنی که خاصیت ضربه گیر بیشتری دارند و از نمونه ها در زمان برخورد یا افتادن محافظت می کنند. به دلیل وزن سبکی که دارند، حمل و نقل آنها بسیار راحت است و آزمایشگاه ها نیز ترجیح می دهند از این ظروف سبک وزن برای کاهش هزینه های استفاده کنند.
در آزمایشگاه ها حفظ ایمنی کارکنان بسیار حائز اهمیت است. از این رو استفاده از وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی بسیار مورد توجه است. این وسایل عمدتا از جنس پلاستیک و شیشه هستند که در این بین، شیشه بسیار محبوب تر از پلاستیک است. اگرچه این روزها استفاده از تجهیزات پلاستیکی نیز در آزمایشگاه ها به دلیل صرف هزینه کمتر و سهولت جابه جایی مورد توجه است؛ اما همچنان وسایل شیشه ای ارجحیت دارند. تجهیزات شیشه ای بسیار مقاوم بوده و به راحتی با سایر مواد واکنش نمی دهند. دوستدار محیط زیست هستند و استفاده چندباره از آنها مانعی ندارد.
منبع: تجهیزات آزمایشگاهی شیمی استور
