محصولات کشاورزی از گذشته تا به امروز نقش مهمی در تامین غذای انسان ها داشته اند. اما همواره برخی از خاک ها به دلیل کمبود منابع مغذی مورد نیاز گیاهان، موفق به پرورش گیاهانی با کیفیت بالا نمی شدند. در این زمان بود که کودهای الی و شیمیایی به کمک انسان ها آمدند. کودها ترکیباتی هستند که مواد مغذی مورد نیاز برای رشد گیاهان را در اختیار آنها قرار می دهند. این مواد مغذی شامل عناصری از جمله نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، هیدروژن و اکسیژن هستند. کودهای آلی از گیاهان و حیوانات و کودهای شیمیایی از مواد معدنی به دست می آیند.
به تعدادی از مواد ترکیبی مصنوعی که برای افزایش عملکرد محصولات در کنار یکدیگر قرار می گیرند، اصطلاحا کود شیمیایی می گویند.
انتخاب کود شیمیایی مناسب به شرایط خاک، نوع محصول و شرایط آب و هوایی وابسته است. البته استفاده بی رویه از این ترکیبات برای رشد بیشتر و سریعتر محصولات کشاورزی اصلا توصیه نمی شود.
انواع کودهای شیمیایی:
در صورتی که خاک مزرعه مورد نظر دارای کمبود مواد مغذی مورد نیاز گیاه باشد، محصولات زرد یا سفید رنگ و به گونه ای با اختلالاتی عمل می آیند. در ادامه انواع کودهای شیمیایی را معرفی خواهیم کرد.
کودهای نیتروژن:
کود نیتروژن یا کود سفید معمولا از آمونیاک مصنوعی ساخته می شوند و و کمبود نیتروژن در خاک را جبران می کند. یکی از پرمصرف ترین و معروف ترین کود نیتروژن موجود در جهان، کود اوره است. کود اوره محصولی بسیار اقتصادی و مفید است و می توان آن را به تنهایی یا همراه با کودهای دیگر به خاک اضافه کرد.
کود فسفر:
کود فسفر یا همان کود سیاه، محصولی است که از سنگ های فسفات به دست می آید. رایج ترین و پرمصرف ترین کودهای این دسته سوپر فسفات محلول و سوپر فسفات سه گانه نام دارند.
کود پتاسیم:
این محصولات را از پتاس به دست می آورند و می توان گفت 95% از ترکیبات پتاسیم که در صنعت تولید می شود برای تولید کودهای شیمیایی مصرف می شود.
کود سولفات منگنز در کشاورزی:
منگنز یکی از عناصر ضروری برای گیاهان است که می توان آن را از طریق کود سولفات منگنز تهیه کرد.
مهم ترین کاربرد این ترکیب در کشاورزی به عنوان کود است. در خاک هایی که pH آن کمتر از 5.5 باشد به طور معمول دچار کمبود منگنز هستند. درختانی که دچار فقر منگنز هستند، در میان رگبرگ هایشان بخش های رنگ زرد و یا سفید ایجاد می شود مانند لوبیا. گیاهانی مانند سیب زمینی، انواع غلات و درختان میوه بیشترین حساسیت را نسبت به کاهش منگنز خاک دارند. از جمله عواملی که منجر به کاهش این عنصر در خاک می شود می توان به قلیایی بودن خاک و مصرف نادرست از کود اشاره کرد.
منبع : شیمی استور
سولفات منگنز برای پسته کودی بسیار مهم برای رشد و نمو آجیل ها است. علائم کمبود منگنز در گیاهان مشابه علائم کمبود آهن است، به همین دلیل پس از مشورت با کارشناس کشاورزی در فواصل 20 تا 30 روزه لازم است آن را اعمال نمایید. این کود برای گوجه نیز عنصری متحرک است و در سنتز کلروفیل و واکنش احیای اکسیژن در سلول ها موثر است. کمبود عنصر منگنز در گوجه باعث بروز رنگ های زرد در برگ های این ماده می شود. خرید سولفات منگنز تنها از فروشگاه های معتبر خرید و فروش مواد شیمیایی امکان پذیر است؛ لذا در زمان خرید حتما فروشگاه مورد نظر را بررسی نمایید.
کودهای شیمیایی پیچیده:
این کودها از عناصر بیشتری ساخته می شوند. و می توان آها را به روش های مختلفی فرموله کرد.
روش های افزودن کودها به خاک:
کودهای شیمیایی را می توان به صورت جامد، مایع یا گاز و به روش های دستی یا مکانیکی برای کاربرد مورد نظر به مزارع افزود. البته در مزارع بزرگ کودها، سم ها و آفت کش ها را با هواپیما به زمین تزریق می کنند.
مزایا:
کودها عناصر مختلف خاک را تنظیم می کنند و مواد مورد نیاز گیاهان را به آنها می رسانند. کودهای شیمیایی محصولاتی ارزان، سریع و کارآمدی هستند که استفاده از آنها روز به روز بیشتر می شود.
معایب:
این محصولات در کنار تمام فوایدی که دارند، مضراتی هم برای محیط زیست و سلامت انسان ها دارند. استفاده بی رویه از این ترکیبات خاک را تخریب و به گونه ای اشباع از مواد مغذی می کند که در نهایت خاک توانایی خود را برای جذب این مواد از دست می دهد. این مواد شیمیایی می توانند به عمق خاک نفوذ کرده و آب های زیرزمینی را آلوده کند. حضور این مواد شیمیایی در آب ها، باعث افزایش رشد گیاهان آبزی می شود. این گیاهان زمانی که می میرند برای تجزیه به اکسیژن نیاز دارند، در نتیجه اکسیژن موجود در آب برای ادامه حیات ماهی ها و سایر موجودات آبزی تمام می شود. به همین دلیل در اکثر آب های مجاور مزارع بزرگ هیچ ماهی و سخت پوستی زندگی نمی کند. همین امر به اکوسیستم منطقه و صنعت ماهیگیری آسیب جدی وارد می کند. علاوه بر تمام موارد گفته شده حضور این مواد شیمیایی در غذاهای روزمره انسان ها خطر ابتلا به سرطان را در کودکان و بزرگسالان افزایش می دهد.
راهنمای خرید کود شیمیایی
پیش از خرید کودهای شیمیایی، ابتدا نیازهای گیاهان را شناسایی کنید. در واقع باید ابتدا مشخص کنید که گیاه شما به کدام عنصر بیشتر نیاز دارد. قدم بعدی، بررسی خاک و سطح مواد مغذی موجود در آن است. انجام آزمایش ها و تست خاک، می‌تواند علاوه بر میزان مواد مغذی موجود در خاک، pH آن را نیز تحلیل کند. در زمان خرید، بررسی لیبل و برچسب محصول بسیار مهم است و لازم است تا مطمئن شوید که ترکیبات و عناصر غذایی درستی را انتخاب می‌کنید. برای اینکار می‌توانید از راهنمایی‌ها و مشاوره‌های حرفه‌ای نیز بهره ببرید. خرید کود شیمیایی از یک فروشگاه معتبر به شما این اطمینان را می‌دهد که محصول خریداری شده، دقیقا متناسب با نیازهای گیاه شما طراحی و فرموله شده است.
