رئیس دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان با اعلام این خبرگفت: این اقدام در راستای ایفای مسئولیت اجتماعی دانشگاهیان در مسائل و بحرانهای ملی، بررسی چالشهای فنی خسارتهای سیل و ارائه راهکارهای تخصصی برونرفت یا پیشگیری از بحرانهای مشابه، به پیشنهاد این دانشگاه و با حضور و همکاری 8 عضو هیئت علمی از دانشگاههای سیستان و بلوچستان و علوم دریایی چابهار انجام گرفت.
دکتر جهانگیر عابدی کوپائی تصریح کرد: 6 عضو از این تیم تحقیقاتی 14 نفره را اعضای هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان شامل اینجانب و آقای دکتر علی یوسفی از دانشکده مهندسی کشاورزی، دکتر محمد تمنایی از دانشکده مهندسی حمل و نقل و آقایان دکتر عبدالرضا کبیری سامانی، دکتر محمدحسین گلمحمدی و خانم دکتر هاجر شرع اصفهانی از دانشکده مهندسی عمران تشکیل دادند.
وی با بیان این که همافزایی ظرفیت های علمی و بررسی مشکلات مردم مناطق سیلزده چابهار و کنارک از برنامههای مهم این بازدید تخصصی بود، اضافه کرد: ریشهیابی علل اصلی حادثه و راهکارهای فنی تخصصی کوتاهمدت و بلندمدت جهت کاهش خسارات حوادث مشابه آتی از دیدگاههای هیدرولوژی و وقوع سیل، سازه‌ها و ابنیه هیدرولیکی، شبکه راههای مواصلاتی، خاک‌شناسی، توسعه کشاورزی و اقتصاد روستایی، از جمله محورهای فعالیت این گروه بود.
عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان به بازدید 5 ساعته این گروه تخصصی از رودخانه کاجو به عنوان اصلیترین رودخانه در شهرستان چابهار اشاره و بیان کرد: در این بازدید وضعیت بستر و سواحل رودخانه از جنبههای هیدرولیکی، مهندسی رودخانه، ژئوتکنیک و اراضی کشاورزی به طور دقیق ارزیابی گردید.
عابدی کوپائی ادامه داد: طبق بررسیهای انجام شده، بهدلیل احداث سد زیردان و عدم توجه به حریم بستر رودخانه کاجو و گسترش اراضی کشاورزی در محدوده رودخانه و نیز خشکسالیهای متوالی، ظرفیت این رودخانه مورد غفلت قرار گرفته و این موضوع سبب شده تا سیلاب 4 هزار متر مکعب بر ثانیه جاری شده در بالادست این سد، پس از سرریزی از سد، دبی دو هزار و 200 مترمکعب بر ثانیه ای در رودخانه کاجو ایجاد نماید.
وی به دیگر عوامل ایجاد بحران سیل در این منطقه اشاره کرد و افزود: ظرفیت گذردهی ناکافی رودخانه، خاک رس و مارن و با نفوذپذیری بسیار کم منطقه و نیز روش کشت و توسعه اراضی کشاورزی در کانال ها و آبراهه های سیل گیر سبب شده تا قسمت اعظم سیلاب رها شده در اراضی کشاورزی پخش و ضمن فرسایش شدید اراضی کشاورزی و تخریب سیلبندها، بخش عمدهای از مناطق دشتیاری و عورکی را به زیر آب برده و باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی منطقه گردد.
رئیس دانشکده مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان بازدید 10 ساعته از منطقه سیلزده زرآباد شهرستان کنارک و ارزیابی فنی رودخانه کاریانی و آبراهههای فرعی منتهی به آن را دیگر برنامه این بازدید علمی تخصصی عنوان کرد وگفت: در این منطقه با کمی تفاوت و تاحدودی پیچیده تر بودن شرایط، رودخانه با شش سرشاخه و حوضههای نسبتاً وسیع، بارش 6 ساعته باران 225 میلیمتری، با اتصال جریان از آبراهههای بالادستی، سیلابی با دبی 12هزارو 500 مترمکعب بر ثانیه در رودخانه کاریانی تولید نموده است.
عابدی کوپائی اضافه کرد: بر اثر برقراری چنین دبی، عمق آب در رودخانه به حدود 7 متر رسیده است که با توجه به مسطح بودن اراضی در محدوده پل جاده ترانزیت بندرعباس، سیلاب حاصل در اراضی اطراف رودخانه پخش شده و بستری در حدود 20 کیلومتر را به زیر آب برده است.
وی ایجاد تجمع رسوبات در باغات منطقه و آسیب به بخش عمده ای از باغات موز را از دیگر خسارات بحران سیل در این بخش عنوان کرد و گفت: رسوبات، سبب پوشیده شدن بستر بخش مهمی از رودخانه کاریانی شده است که در صورت عدم لایروبی و وقوع سیلابهای جدیدف این رودخانه به هیچ عنوان ظرفیت تخلیه سیلاب را نخواهد داشت.
رئیس دانشکده مهندسی کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان به نشست هیئت اعزامی از این دانشگاه با مسئولان محلی اشاره کرد و افزود: در این جلسه با حضور معاون عمرانی فرماندار چابهار و مسئولین مدیریت بحران، آب، منابع طبیعی، بنیاد مسکن، شیلات، راه و شهرسازی، آموزش و پرورش و برق، در محل فرمانداری چابهار اعضای تیم تخصصی، ضمن ارائه دلایل گستردگی خسارات سیل و بحث پیرامون مسائل فنی و کاستیهای سازهای و غیرسازهای موجود، به ارائه نقطهنظرات و دیدگاههای خود جهت اصلاح وضع موجود و آمادگی برای مدیریت پدیدههای مشابه پرداختند.
عابدی کوپایی با بیان این که این بازدید با تلاش بنیاد دانشگاه صنعتی اصفهان هماهنگی و انجام شد، تصریح کرد: چهار چالش اساسی شامل "الگوی مناسب برای بهسازی منابع تأمین آب و بهبود امنیت آبی جهت مصارف شرب و بهداشت"، "روشهای موقت کنترل سیلاب در شرایط اضطرار"، "روشهای مناسب بیومهندسی جهت تثبیت خاک (احیای مقاومت خاک در برابر شستگی و فرسایش)" و"بهبود مدل کسب و کار مناسب در منطقه"، از جمله عناوین احصاء شده از این بازدید به منظوربرگزاری یک رویداد استارتآپی در دانشگاه صنعتی اصفهان است.
برخی از پیشنهادات این تیم تخصصی برای مقابله و پیشگیری از خسارتهای سیلهای مشابه به شرح ذیل است:
1- بررسی عکسهای هوایی منطقه قبل و بعد از سیل از نظر گستردگی و تغییر مسیل رودخانهها
2- انجام پروژههای سازهای و غیرسازهای در سرشاخههای بالادست رودخانههای مناطق در معرض سیل شامل: احداث بندهای مخزنی و تأخیری، گابیونبندی، حفاظت سواحل، شیبکاهی بستر سرشاخهها و کنترل رسوب، بندهای رسوب گیر، عملیات آبخیزداری و ...
3- لایروبی و پاکسازی بستر تمامی رودخانههای درگیر در سیل و عملیات بهسازی و پایدارسازی سواحل رودخانهها
4- تهیه دستورالعملهای تعیین حریم بستر و آزادسازی حرائم رودخانهها و جلوگیری از تصرفات در بستر و حریم رودخانهها
5- بازطراحی مسیرهای ارتباطی و جادهها، طراحی بر اساس تراز ارتفاعی مناسب، و اجرای آبروهای زیرگذر و سازههای تقاطعی مناسب به جای آبنماهای موجود در طول مسیر
6- بازنگری و بازطراحی سد کاریانی با درنظر گرفتن سیلاب اخیر در رودخانه کاریانی و انجام اصلاحات در طرح سد و تأسیسات هیدرولیکی مربوطه
7- انجام مطالعات خاک منطقه از منظر زمینشناسی و ژئوتکنیک و نیز ویژگی های خاک و بررسی دلایل تغییر رفتار خاک
8- بررسی امکان کشت گیاهان مثمر با هدف تثبیت خاک و کمک به اقتـــــصاد کشاورزی منطقه
9- طراحی مدل مالی بیمه جبران خسارت سیلاب
10- مطالعه جامع و تفصیلی بحران سیل در منطقه از منظر چهار مرحله پیشگیری، آمادهسازی، مقابله و بازسازی در بحران و تعیین ساختار عملکردی 14 گانه در چهار مرحله بحران
