مزایای استفاده از پلیمرها نسبت به سایر مواد شیمیایی در صنعت پزشکی، آنها را به یکی از پر استفاده‌ترین‌ها در این صنعت تبدیل کرده است. به طور کلی مواد مصرفی به‌کار رفته در بدن را می‌توان به گروه‌های مختلف مواد فلزی، مواد سرامیکی، مواد پلیمری و مواد مرکب دسته‌بندی کرد که از بین موادی که برای مصارف زیستی به‌کار می‌روند، مواد پلیمری جایگاه ویژه‌ای دارند. از زیست مواد برای جایگزینی بافت، بازگرداندن عملکرد بافت با روش‌های مختلف، بهبود عملکرد بافت با روش‌های مختلف، اصلاح و رفع اختلالات و… به گونه‌های مختلفی نظیر در نخ بخیه، صفحه های استخوانی، مفصل‌های جایگزین، دریچه‌های قلب، لنزهای داخل چشم و… به صورت کاشتنی استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله به دو مورد از موارد مصرف آنها در پزشکی می پردازیم.
پرکننده استخوان با استفاده از پلی متیل متاکریلات(PMMA)
پلی متیل متاکریلات (PMMA) یا سیمان استخوان از یک پودر جامد پلیمر و مونومر مایع متیل متاکریلات (MMA) به همراه چند افزودنی دیگر تشکیل می شود. این مخلوط در ابتدا خمیری است و پس از چند دقیقه سفت و محکم می شود. PMMA در برابر واکنش‌های شیمیایی ناخواسته مقاومت خوبی دارد و در حالت خالص زیست سازگاری خوبی در بدن دارد.
این ماده کاربردهای متنوعی دارد به عنوان مثال از این مواد می توان در مواردی که در اثر صدمات ناشی از ضربه و یا در جریان سرطان آسیب دیده اند، PMMA می تواند برای پرکردن این فضاهای خالی استفاده شود. البته معایبی هم مثل سمی بودن MMA و… وجود دارد که با روشهایی آنها را بهتر می کنند.
جایگزین کردن مفاصل با استفاده از پلی اتیلن (PE)
یکی از پرمصرفترین پلیمرها در زمینه جراحی‌های ارتوپدی، پلی اتیلن است و در مفصل های جایگزین به دلیل خواصشان به خوبی عمل می کنند. پلی اتیلن با وزن ملکولی فراسنگین(UHMWPE) یا پلی اتیلن شبکه ای شده (HXPE) در مفصل های جایگزین بکار می روند. یکی از معایب استفاده از آنها این است که زمانیکه سایش در مفصل استخوان بوجود می آید ذرات میکرونیUHMWPE سمی و مشکل آفرین هستند.
امروزه از پلی اتیلن شبکه ای شده برای تهیه یک سطح با دوام با اصطکاک کم در تعویض مفاصل ران، زانو، شانه، مچ پا استفاده می شود و در واقع قسمت فنجانی پروتز را از پلی اتیلن می سازند و توسط PMMA به استخوان متصل می شود. شکل بالا دو نمونه از جایگزینی کامل ران توسط پلی اتیلن است.
نتیجه گیری
کاشـتنی نوعـی ابزار پزشـکی اسـت کـه بـرای جایگزینی یک عضـو زیسـتی، حمایت از یک سـاختار زیسـتی آسـیب دیده یا تقویت سـاختار در بخشـی از بدن قرار داده می شـود. در این مقاله ضمن معرفی کاربرد مواد پلیمری در پزشکی، ویژگی‌های زیست مواد را بررسی کردیم و همچنین به چهار کاربرد مهم استفاده از زیست مواد های پایدار در پزشکی یعنی پرکننده استخوان با استفاده از پلی متیل متاکریلات (PMMA)، جایگزین کردن مفاصل با استفاده از پلی اتیلن، دریچه های مصنوعی قلب با استفاده از پلی یورتان، استخوان سازی درستون فقرات با استفاده از پلی اتر اتر کتون (PEEK) را معرفی کردیم.
