منبع: سیانان
وقتی تیم کوک سمت مدیر اجرایی اپل را برعهده گرفت از این تغییر به عنوان یک تغییر شرکتی یاد شد. کوک از زیر سایه استیو جابز، یکی از مشهورترین مدیران عامل سیلیکونولی خارج شد و کنترل یکی از بزرگترین شرکتهای فناوری را برعهده گرفت که در آن زمان مشخص نبود تا چه حد میتواند موفق باشد.
10سال پس از اینکه کوک زمام امور را به دست گرفت، شرکت اپل به یکی از باارزشترین شرکتهای جهان در حوزه فناوری تبدیل شد و هنوز هم تاثیرگذارترین شرکت حوزه فناوری در جهان است. بیشتر از یک میلیارد نفر در سراسر جهان از تولیدات اپل استفاده میکنند و دهها میلیون شرکت کسبوکار خود را براساس نرمافزارهای پلتفرم اپل بنا کردهاند.
کوک در تاریخ 24 آگوست2011، کمتر از 2ماه قبل از مرگ استیو جابز کنترل اپل را در اختیار گرفت. از آن زمان تاکنون سرمایه اپل بیش از 600 درصد رشد داشته و به 2تریلیون و 500میلیارد دلار رسیده و درآمد سالانهاش هم بیشتر از دوبرابر شده است. اگر جابز کسی بود که توانایی طراحی و ساخت تولیدات جذاب و مشتریپسند را داشت، کوک هم کسی است که اکوسیستم شرکت اپل را توسعه داده و خدمات اشتراکی و تولیدات سختافزارهای متعددی را بر مبنای ایده آیفون استیو جابز به دنیا معرفی کرده است.
تحت مدیریت کوک، اپل از سازنده دستگاههای درجه یک به یک شرکت عظیم و چندوجهی تبدیل شده که فعالیتهایش از خدمات اشتراکی گرفته تا استودیوی تولید فیلم که فیلمهایش نامزد جایزه اسکار شده، توسعه یافته است. وی بیش از 100 شرکت را تحت تملک خود درآورده است. خرید 3 میلیارد دلاری Beats در سال 2014 و خرید 1 میلیارد دلاری مودم تلفن هوشمند اینتل در سال2019 از جمله خریدهای بزرگ تیم کوک است. کوک طی سالهای گذشته با بحرانهای زیادی نیز روبهرو بود؛ از ادعاها درباره شرایط بد کاری در کارخانه تولید محصولات اپل گرفته تا گرفتارشدن در میانه جنگ تجاری دونالد ترامپ با چین و همهگیری ویروس کرونا. تنها کاری که تیم کوک موفق به انجامش نشده این است که محصولی جدید و نو را به بازار معرفی کند اما او موفق شده آنچنان آیفون را توسعه دهد که همچنان جذابیت خود را حفظ کرده است. البته بسیاری از کارشناسان حوزه فناوری معتقدند که حفظ یک امپراتوری مثل اپل از ساختش سختتر است.
رشد خدمات
یک ماه بعد از اینکه تیم کوک سکان امور را به دست گرفت، وعده داد که آیفون4 اس را وارد بازار خواهد کرد. از آن زمان تاکنون، اپل دهها نمونه جدید از آیفون را در طیف گوناگونی از قیمت وارد بازار کرده و در کنار آن نیز نسلهای جدیدی از ابزارهایی نظیر آیپد، مک و مکبوک را به بازار عرضه کرده است. کوک همچنین چندین سختافزار را وارد بازار کرده که موفقترینشان ساعت هوشمند اپل و هدفونهای اپل بود که به ترتیب در سالهای 2015 و 2016 وارد بازار شدند. اما مهمتر از ابزارهای جدیدی که تیم کوک به بازار عرضه کرده، خدمات کسبوکار اپل بوده است. از نقطهنظر سختافزاری شاید بتوان گفت که کارهای کوک بیشتر تکرار بود تا انقلاب. اما کاری که کوک موفق به انجامش شد، این بود که مفهوم فناوری اپل را ارتقا داد. اینکه اپل چه میتواند باشد و اینکه چه سرویس موسیقی ارائه میکند یا خدمات اشتراک ورزشیاش چیست، چیزهایی بودند که مفهوم اپل را ارتقا دارد. حتی در 5سال نخست مدیریت کوک، اپل درآمد زیادی از بخش خدمات خود نظیر خدمات ابری که در اکتبر سال2011 راهاندازی شد، به دست آورد.
در کنار آن، خدمات پادکست اپل در سال2012 راهاندازی شد و بعد خدمات موسیقی اپل نیز در سال 2015 به راه افتاد. در ژانویه سال2016 اپل برای نخستینبار اعلام کرد که توانسته از فروش این خدمات 20 میلیارد دلار درآمد بیشتر در مقایسه با سال قبل کسب کند. از آن زمان تاکنون، اپل خدمات بیشتری نظیر Apple Arcade، Apple TV، Apple Fitness و برخی دیگر از خدمات را به بازار عرضه کرد. در سال 2020 اپل از فروش این خدمات 53میلیارد و 800میلیون دلار درآمد کسب کرد که 20درصد کل درآمد اپل را شامل میشد. تمرکز اپل بر فروش خدمات به این شرکت اجازه داد که وابستگی کمتری به درآمد حاصل از فروش آیفون داشته باشد. به این ترتیب بود که کندشدن رشد فروش آیفون چندان به چشم نیامد. در واقع کوک نوآوری در ساخت آیفون را ادامه داد و در عین حال ارائه خدمات دیگر اپل را نیز دایر کرد.
اپل هنوز هم از محل فروش خود پول زیادی بهدست میآورد اما حالا درآمد ثابت و بیشتری از فروش خدمات دارد چراکه این روزها مشتریان اپل آیفونهای خود را مدت زمان بیشتری نگه میدارند. فروش خدمات باعث میشود که مشتریان آیفون بیش از گذشته به دستگاهها و سختافزارهایی که از اپل خریدهاند، وابسته شوند. به این ترتیب شرکت میتواند از هر نفری که یک دستگاه ساخت اپل خریداری میکند، درآمد بیشتر کسب کند. در واقع سیاست تیم کوک وابستهکردن مشتریان به استفاده از سختافزار و خدمات اپل است.
کوک قبلا گفته بود که قصد ندارد 10سال دیگر در اپل بماند اما طرفدارانش از او انتظار دارند که چند سال دیگر نیز مدیریت اپل را برعهده داشته باشد. تا آن زمان ممکن است تیم کوک دست به کارهای جدیدی بزند. شایعاتی مطرح است که ممکن است اپل دست به تولید اتومبیل یا عینکهای هوشمند بزند و همچنین قرار است اپل به سمت تولید چیپهای مختص خود برای دستگاههایش پیش برود. البته تیم کوک با چالشهای بزرگی نیز مواجه است. یکی از چالشهای اپل اختلافش با برنامهنویسان نرمافزارها و رگولاتورهاست. همچنین چنانچه اینترنت اشیاء توسعه یابد و افراد به استفاده از تلفن همراه کمتر وابسته شوند، معلوم نیست که اپل بتواند جایگاهش را در بازار تلفن همراه حفظ کند. از جهاتی اپل همچنان به آیفون وابسته است و روزی که تلفن همراه دیگر محور ارتباطات جهانی نباشد، اپل با مشکل مواجه خواهد شد. هماکنون شرکتهایی نظیر آمازون با راهاندازی سرویس الکسا به سمت دنیای بدون تلفن همراه پیش رفتهاند اما اپل هنوز این مسیر را آغاز نکرده است. یکی دیگر از چالشهای تیم کوک حرکت به سمت کاهش تبدیلکردن اپل به شرکت سبز است. کوک اعلام کرده قصد دارد تولید کربن از سوی شرکت اپل را تا 2030 به صفر برساند. اما با توجه به وابستگی اپل به زنجیره پیچیده تامین جهانی و فلزات غیرقابل بازیافت معدنی برای ساخت محصولاتش، به نظر میرسد که کوک با مشکل مواجه شود.
نکته بعدی این است که چنانچه کوک از مدیریت اپل کنار بکشد، چه کسی قرار است سکان امور را در اپل به دست بگیرد. از جف ویلیامز که اکنون مدیر ارشد عملیات اپل است به عنوان تیم کوک دوم یاد میشود. انتخاب او به عنوان جانشین کوک یک انتخاب واضح خواهد بود. اما با توجه به اینکه ویلیامز تنها 2سال جوانتر از کوک است، این جانشینی ممکن است در چند سال آینده با دردسرهایی مواجه شود.