میکروپلاستیک‌ها در بلند‌ترین و عمیق‌ترین نقاط زمین وجود دارند. این قطعه‌های بسیار ریز پلاستیک قبلا هم در عمق ۱۱ کیلومتری درازگودال ماریانا در اقیانوس اطلس کشف شده بودند و امروزه بر فراز اورست هم به چشم خورده‌اند! ایمُگن نَپِر از دانشگاه پلی موث انگلستان و همکارنش ۸ عدد نمونه ۹۰۰ میلی‌لیتری از جریان آب و ۱۱ نمونه ۱۱۳۰۰ میلی‌لیتری از برف روی نقاط مختلف کوه جمع آوری کردند. این تیم در تمام نمونه‌های برف جمع‌آوری شده و ۳ عدد از نمونه‌های جریان آب میکروپلاستیک یافتند.
نپر می‌گوید: با وجود اینکه این پژوهش بر کوه اورست بسیار جالب و جمع‌آوری نمونه‌ها فوق‌العاده بود، پنهانی آرزو می‌کردیم تا چیزی نیابیم، زیرا می‌خواستیم این محیط دست‌نخورده باقی مانده باشد.
آلوده‌ترین نمونه برای کمپ کوه‌پایه اورست در نپال بود؛ جایی که بیشترین میزان فعالیت متمرکز شده است. این نمونه ٧۹ ذره میکروپلاستیک در هر لیتر برف و نمونه جمع‌آوری‌شده از بالاترین نقطه (۸۴۴۰ متر بالای سطح دریا، ۴۰۸ متر پایین تر از قله) ۱۲ میکروپلاستیک در هر لیتر برف داشت. اکثر میکروپلاستیک‌های کشف‌شده در کوه اورست متعلق به الیاف مصنوعی (شامل پلی‌استر و اکریلیک) بودند که از آنها برای ساخت لباس و لوازم کوه‌نوردی استفاده می‌شود.
میکروپلاستیک؛ که بود و چه کرد؟
برای هر کسی که روی این کره خاکی زندگی می‌کند، تقریبا استفاده نکردن مطلق از پلاستیک غیرممکن است، پلاستیک در قوطی‌های سوپ، در اسباب بازی‌ها، در شامپو‌ها و لوازم آرایشی و در محصولات بی شمار دیگر یافت می‌شود و همچنین در گرد و غبار خانه‌هایمان پنهان است. از پلاستیک برای درست کردن لوازم یک‌بارمصرف استفاده می‌شود؛ از کیسه‌های خرید گرفته تا روکش شکلات. اما چیزی که شماری از مردم از آن اطلاعی ندارند این است که ما از پلاستیک فقط «استفاده» نمی‌کنیم، بلکه حتی هنگام نوشیندن یک قلوپ آب و خوردن مقدار کمی غذا این پلاستیک‌ها را می‌بلعیم و وارد دستگاه گوارش‌مان می‌کنیم! این ذرات پلاستیکِ همه‌جا حاضر میکروپلاستیک نام دارد.
بعضی از میکروپلاستیک‌ها عمدا در ابعاد بسیار کوچک ساخته می‌شود؛ برای مثال ذرات ساینده صنعتی که از آنها در ساب‌پاشی استفاده می‌شود و میکرومهره‌های موجود در اسکراب‌های صورت. بقیه آنها از تجزیه پلاستیک‌های بزرگ‌تر مانند کیسه‌های خرید، که طول زمان ریزریز و متلاشی می‌شوند، به وجود می‌آیند.
فرایند‌های طبیعی شامل نور خورشید باعث شکننده‌شدن پلاستیک و ریزریز شدن آنها می‌شود. میکروپلاستیک‌ها می‌توانند تا زمانی که به اندازه ذرات غبار در هوا برسند، ریزریز و قطعه‌قطعه شوند. این ذرات که به اندازه غبار هستند، نانوپلاستیک نام دارد و اندازه‌گیری‌شان، از آنجایی که نمی‌توان آنها را از محیط جدا ساخت، بسیار سخت است.
جودی فلاز، استاد علوم زیستی در دانشگاه ایلینوی شیکاگو می‌گوید: به دلیل جدید بودن پژوهش درمورد میکروپلاستیک‌ها، هنوز داده‌های لازم برای اینکه بدانیم به طور دقیق چگونه بر سلامت انسان اثر می‌گذارند، در دسترس نیست ولی نمی‌توان گفت مطلقا اثری بر روی سلامت بدن ما ندارند. احتمال می‌رود که بلعیدن این میکروپلاستیک‌ها می‌تواند ما را بیشتر از قبل در معرض مواد شیمیایی مضر پیداشده در بعضی پلاستیک‌ها قرار دهد. این مواد شیمیایی با بسیاری از بیماری‌ها، شامل چاقی مفرط ارتباط دارد و عامل ایجاد مشکلاتی از قبیل از کار افتادن ارگان‌های بدن و نارسایی در کودکان هستند.
از سال ۱۹۵۰ میلادی به بعد انسان‌ها ۸ میلیارد تن پلاستیک تولید کرده‌اند که تنها کمتر از ده درصد این پلاستیک‌ها بازیافت شده‌اند. در گذر زمان، بسیاری از پلاستیک‌ها قطعه‌قطعه شده و به دریاچه‌ها و رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها راه یافتند و در نهایت به تغذیه و آشامیدن انسان‌ها رسیدند. اکثر مواد غذایی که می‌خریم در بسته‌های پلاستیکی به بازار عرضه می‌شود و همین عامل ورود این میکروپلاستیک‌ها به غذای ماست. این‌قدر پلاستیک در طبیعت وجود دارد که به هنگام نفس کشیدن سالانه ده‌ها هزار از این ذرات ریز به داخل ریه‌های ما نفوذ می‌کند.
شواهدی در حیوانات وجود دارد که مبنی بر گذر میکروپلاستیک‌ها از غشای سخت محافظ مغز و ورود آنها به جریان خون است. همچنین این میکروپلاستیک‌ها از مادر به جنین منتقل می‌شود. این میکروپلاستیک‌ها می‌تواند عامل ایجاد اختلالات هرمونی و باروری در زنان و مردان نیز باشد.
امید خود را از دست ندهید!
دانشمندان کوکتل آنزیمی ساخته که پلاستیک را شش بار سریع‌تر از آنزیم خورنده پلاستیک -PETase- هضم می‌کند. این کوکتل آنزیمی شامل آنزیم PETase و MHETase است.
آنزیم PETase باعث تجزیه polyethylene terephthalate(PET) و بازگشت آن به قطعه‌های سازنده‌اش می‌شود و آنزیم MHETase با این آنزیم ترکیب شده تا سرعت تجزیه پلاستیک را افزایش دهد.
ماده PET یکی از رایج‌ترین ترموپلاستیک‌هاست که در ساخت بطری‌های آب معدنی و لباس‌ها و فرش‌ها از آن استفاده می‌شود و صد‌ها سال طول می‌کشد تا در محیط زیست شکسته شود. آنزیم PETase می‌تواند این فرایند را به مدت زمان چند روز برساند. کشف آنزیم PETase انقلابی در بازیافت پلاستیک به وجود آورد. این فرایند به ما فرصتی برای بازیافت پلاستیک و کاهش آلودگی پلاستیکی و گاز‌های گلخانه‌ای می‌دهد. همچنین این روش بازیافت، انرژی بسیار کمی نیاز دارد و امیدی‌ست برای از بین بردن همیشگی زباله‌های پلاستیکی.
ما چه کنیم؟
با خود فکر کنیم ببینیم چقدر در روز از پلاستیک استفاده می‌کنیم؟ آیا این استفاده ضروری است؟ اگر ضروری‌ست، برای کاهش آن و بازیافت بهتر زباله‌های پلاستیکی چه راه‌هایی داریم؟
برای کاهش مصرف پلاستیک مهم‌ترین قدم در تغییر روش تفکر و رفتارمان نهفته است. فکر کردن به اینکه این پلاستیکی که استفاده می‌کنیم از کجا آمده و بعد از مصرف چه می‌شود، خود می‌تواند عامل تغییرات بزرگی در ما باشد.
سبک زندگی مدرن انسان‌ها با پلاستیک‌های یک‌بارمصرف اشباع شده است؛ نی‌ها و ظروف و لیوان‌های یک‌بارمصرف، پوشش مواد غذایی، کیسه فیریزر و ... . هرکدام از ما شاید به اندازه ۳ دقیقه از قاشق و چنگال یک‌بارمصرف استفاده کنیم و سپس آن را دور بیندازیم ولی آیا می‌دانید که همین زباله قاشق و چنگال پلاستیکی صد‌ها سال در طبیعت باقی می‌ماند؟ یکی از بزرگ‌ترین عوامل ایجادکننده آلودگی پلاستیکی همین لوازم یک‌بارمصرف است.
برای اینکه میکروپلاستیک‌ها کمتر به بدن ما نفوذ کنند چه راه‌هایی داریم؟
راه‌هایی که به آنها اشاره شد فقط نمونه کوچکی‌ست از تغییراتی که می‌توانیم در روند عادی زندگی خود ایجاد کنیم تا از این نوع آلودگی رهایی یابیم، هم سالم‌تر زندگی کنیم و هم محیط زیست پاک و سالمی را برای دیگر موجودات فراهم نماییم.
ترجمه از newscientist
