ساکنین و دانشجویان شهر تهران به تعطیلیهای یکهویی عادت کردهاند؛ سالی چند روز به دلیل آلودگی هوا، به یک باره تعطیل میشوند. اما سال تحصیلی ۴۰۳ چالشهای بیشتری هم داشت. ابتدای نیمه دوم این سال، به جز روزهای جمعه، تقریباً خبری از تعطیلیهای رسمی نبود؛ اما با آغاز سال تحصیلی جدید، تعطیلیهای متعددی، بیخبر از راه رسیدند.
به نظر میرسد از دلایل اصلی این تعطیلیها سرمای شدید و ناترازی گاز و آلودگی هوا را بتوان شمارش کرد. البته این موارد نقش خود را تنها به عنوان عوامل محیطی بازی نکردند و با مشکلات زیرساختی و مدیریتی کشور دست به دست هم دادند. در واقع این وضعیت بهنوعی بحرانی را در مدیریت منابع طبیعی و انرژی را به نمایش گذاشت و نشان داد چگونه این مسائل میتوانند، روند آموزش را تحتتأثیر قرار دهند. البته این تعطیلیها غالبا در فضای شریف، منجر به مجازی شدن کلاسها میشد، اما از آنجایی که فضای آموزشی دانشگاه و حتی همان کلاسهای مجازی کم رمق بود، میتوان لفظ تعطیلی را به آنها اطلاق کرد. همین تعطیلیها باعث شد تا در سلسله یادداشت نای ناترازی در صفحه بعدی همین شماره روزنامه، مسئله ناترازی انرژی را زیر ذرهبین قرار دهیم.
جالب اینجاست که روزهایی که شاخص آلودگی هوا به طرز قابلتوجهی پایین بود و میتوانستیم جزئیات برج میلاد را از ساختمان آموزش دانشگاه ببینیم، علت تعطیلی تهران، آلودگی هوا عنوان میشد! گاهی هم که با یک لباس نخی و خنک میتوانستیم از خانه بیرون برویم، اما خبر به گوشمان میرسید که دانشگاه به علت برودت هوا تعطیل شده است. از جایی به بعد هم آنقدر مسئولین با مردم راحت شده بودند که در بسیاری از مواقع حتی دلیل تعطیلی را هم اعلام نمیکردند، البته خودمان میدانستیم به چه علتی تعطیل شدهایم.
این تعطیلیها و بیدقتی در اطلاعرسانی، مهر ماهی که در آن هیچ تعطیلی در روزهای کاری نداشت را تبدیل به یک شروع دست و پا شکسته کرد؛ انگار که یک شرکت کننده مسابقه دو، ناگهان در میانه مسابقه متوجه شود که در دو با مانع شرکت کرده و بعد از پرشی ناموفق، به زمین بخورد.
تعطیلیهای بدون برنامهریزی دانشگاهها آثار منفی هم بر روند آموزش و یادگیری دانشجویان گذاشت. معمولا در تدریس مجازی میزان مشارکت و دقت دانشجویان حین تدریس کمتر است و همین باعث شد گاهی اساتید مجبور به تکرار مطالب شوند تا مطمئنتر باشند. گاهی برنامهریزی تدریس هم به مشکل برمیخورد و همین باعث میشد سیلابس درسها کمتر از میزان پیشبینی شده در ابتدای ترم، منتقل شود.
تعویق امتحانات و برهمخوردن برنامه آموزشی، از دیگر آثار این تعطیلیها بود که موجب سردرگمی و نگرانی در بین دانشجویان شد. بهویژه لغو امتحانات پایانترم در اولین روز از هفته امتحانات نهایی دانشگاه، خوشحالی و تعجب دانشجویان را همراه داشت.
در این میان، دانشجویان خوابگاهی تحت فشار بیشتری هم قرار گرفتند. اطلاعرسانی دیرهنگام تعطیلیها و روزبهروز اعلام شدن آن یا حتی گاهی یکی در میان تعطیل شدن روزهای هفته، موجب بلاتکلیفی آنان شده بود. این دانشجویان نمیدانستند که باید در خوابگاه منتظر تمام شدن تعطیلی بمانند یا به شهر خود بازگردند و حتی با تمرکز بیشتری در کلاسهای مجازی شرکت کنند. به صورت کلی ناتوانی در تصمیمگیری در انسان و دودل ماندن میتواند اراده انسان را ضعیف کند، احتمالا شرایط توصیف شده را هم میتوان در همین حالت در نظر گرفت.
البته شاید به میزان اثرگذاری این تعطیلات برای مدیریت مصرف گاز هم بشود شک کرد. واقعیت این است که بعضی از بخشهای دانشگاه در تعطیلیهای یکهویی نمیتوانند برنامهریزی خود را عوض کنند و حتی در آن زمانها هم باید به فعالیت ادامه دهند. در این شرایط این بخشها نیاز به گرمایش داشتند که توسط سیستم گرمایش مرکزی دانشگاه تامین میشود، با وجود اینکه میزان گرمایش آن از حالت عادی کمتر بود ولی به دلیل روشن بودن آن در ساختمانهای زیادی از دانشگاه و استفاده نشدن از این گرما، اثرگذاری این نوع مدیریت مصرف، کاهش پیدا میکرد. علاوه بر آن، در بعضی موارد، روشن بودن سیستم روشنایی بلااستفاده در روزهای تعطیل و غیرتعطیل هم به چشم میخورد.
در این میان بعضی از اساتید بر خلاف جریان کلی تعطیلیها و عموم اساتید، تصمیم به برگزاری کلاس حضوری و حتی برگزاری آزمونک میگرفتند تا بتوانند پای دانشجویان را به فضای دانشگاه باز کنند. چیزی که شاید بیشتر از همه موارد قبلی، روی ذهن و برنامه دانشجویان اثر منفی میگذاشت.
با توجه به امتداد وضعیت ناترازی، احتمالا در سال جدید هم به این موارد تعطیلیها برخواهیم خورد و امیدواریم حداقل در سال جدید، مثل امسال در کنار بحران انرژی، بحران تعطیلی نداشته باشیم.
فاطمه عرب | ۱۴۰۲ مهندسی مواد
