در شمارههای پیشین، تلاش کردیم تا با بررسی موانع و مخاطرات مسیر کارآفرینی، نوری بر دشواریهای این راه بتابانیم. از «نبایدهای مسیر» گفتیم و به عواملی پرداختیم که بسیاری از کسبوکارها را در آغاز یا میانه راه به سوی شکست هدایت میکنند. اکنون پرسش اصلی تغییر کرده است: چگونه میتوان در برابر چالشهای بیشمار این مسیر تاب آورد؟
تابآوری، بیش از آنکه ویژگی فردی باشد، مهارتی جمعی، استراتژیک و سیستمی است که بقا و رشد در برابر بحرانها و ناپایداریها را ممکن میسازد. تجربه نشان داده است که زیستن در جهانی پر از مسائل پایانناپذیر، همراه با کسب مهارتهای نرم، به استحکام کسبوکارها کمک میکند.
تصور کنید موسس یک استارتاپ پس از ماهها تلاش برای جذب سرمایه، سرانجام سرمایهگذاری را به جلسهای دعوت میکند. او با صرف زمان و انرژی بسیار، ارائهای جامع از ایده، محصول و مدل درآمدی شرکت خود آماده کرده است. اما ناگهان با بازخورد صریح سرمایهگذار روبهرو میشود: «بازار هدف شما بهدرستی تعریف نشده است.» در چنین لحظهای، که میتواند سرنوشتساز باشد، بسیاری از افراد ممکن است احساس ناامیدی یا سرخوردگی کنند. اما خودآگاهی میتواند این پرسش را مطرح کند: «آیا واقعا بازار را بهدرستی شناخته بودم، یا بر فرضیات اولیهام اصرار ورزیدهام؟»
این بازخورد، هرچند سخت، میتواند نقطه عطفی در مسیر کارآفرینی باشد. با مرور یادداشتهای جلسات گذشته یا گفتوگوهای مجدد با کاربران، ممکن است دریابید که زاویه دیدتان محدود بوده است. این آگاهی ساده میتواند به اصلاح محصول، بازنگری مدل کسبوکار یا حتی انتخاب بازار جدیدی منجر شود.
برای مثال، موسس استارتاپ «تخفیفان» در ابتدا با هدف ارائه تخفیف برای خدمات رستورانها و مراکز تفریحی وارد بازار شد. اما بازخورد کاربران، بهویژه استقبال کم در برخی شهرها، او را به بازنگری واداشت. بهجای پافشاری بر ایده اولیه، او با انعطافپذیری و خودآگاهی، مدل کسبوکار خود را اصلاح کرد و بازارهای جدیدی را هدف قرار داد. این انعطاف، نمونهای از تابآوری در برابر واقعیتهای بازار است.
شبکهسازی و ایجاد حمایت اجتماعی از دیگر عوامل کلیدی در افزایش تابآوری است. کارآفرین نباید تنها باشد. در بازار بیثبات، با آزمونوخطاهای متعدد و پاسخهای منفی سرمایهگذاران، وجود یک مشاور باتجربه، همکار همدل یا گروهی از همصنفان میتواند نجاتبخش باشد. این شبکه نهتنها منبعی برای یادگیری و همفکری است، بلکه پناهگاهی روانی در برابر فشارها فراهم میکند.
استارتاپ «فلایتیو» در حوزه گردشگری آنلاین، در سالهای ابتدایی با رقابت شدیدی از سوی شرکتهایی مانند علیبابا و مستربلیط مواجه بود. موسسان فلایتیو بهجای انزوا، شبکهای از روابط فعال در اکوسیستم استارتاپی ایجاد کردند. آنها با شرکت در رویدادها، گفتوگو با فعالان با تجربه و جذب مشاوران، خود را برای چالشها آماده کردند. هنگامی که بحران کرونا بازار سفر را متوقف کرد، فلایتیو با تکیه بر این شبکه، نهتنها دوام آورد، بلکه با بازطراحی تجربه کاربر و توسعه سبد محصولات، جایگاه خود را تقویت کرد.
بسیاری از استارتاپهایی که از «دره مرگ» عبور کردهاند، نه لزوما به دلیل سرمایه بیشتر یا ایدهای بینقص، بلکه بهخاطر تابآوری و جرئت بازنگری بنیانگذارانشان موفق شدهاند. خودآگاهی، انعطافپذیری و شبکهسازی، ستونهایی هستند که کسبوکارها را در برابر طوفانهای مسیر کارآفرینی مقاوم میکنند. این مهارتها نهتنها برای استارتاپهای آنلاین، بلکه برای هر کسبوکاری در هر صنعتی کاربرد دارند.
