نگاهی به وضعیت انتشار نشریات دانشجویی در یک سال گذشته
پارسال و به بهانه برگزاری انتخابات نمایندگان مدیران مسئول در کمیته ناظر بر نشریات دانشجویی، وضعیت انتشار نشریات دانشجویی دانشگاه را به صورت کمی بررسی کردیم تا مشخص شود هر نشریه در یک سال (اول شهریور ۹۸ تا آخر شهریور ۹۹) چه تعداد شماره به چاپ رسانده است. امسال هنوز انتخابات کمیته ناظر برگزار نشده، ولی بیش از یک سال از بررسی قبلی ما گذشته و انتخابات هم احتمالا به زودی برگزار شود، به همین خاطر گفتیم به‌روزرسانی گزارش قبلی خالی از لطف نیست و با همین بهانه سراغ نشریات پرتعداد شریفی رفتیم و آمار انتشارشان را از اول مهر ۹۹ تا آخر مهر ۱۴۰۰ روی کاغذ آوردیم.
آمار انتشار نشریات خیلی درست‌وحسابی جایی ثبت نمی‌شود، هرچند خوشبختانه خیلی از نشریات در یک کانال تلگرامی حداقل حضور دارند و فایل‌های پی‌دی‌اف‌شان را آنجا بارگذاری می‌کنند، بنابراین معیار ما برای تهیه این گزارش هم همین کانال‌های تلگرامی بوده و به همین خاطر ممکن است در شمارش تعداد شماره‌های منتشرشده هر نشریه خطاهایی رخ داده باشد که خیلی اندک است و همچنین این احتمال وجود دارد که معدود نشریاتی از زیر دست ما در رفته باشند و در این گزارش اشاره‌ای به آنها نشده باشد. در مجموع گزارش زیر ۹۵ نشریه دانشجویی منتشرشده در شریف را بررسی کرده است.
صفرشماره‌ای‌ها
نشریات زیر هیچ شماره‌ای از اول مهر ۱۳۹۹ تا پایان مهر ۱۴۰۰ منتشر نکرده‌اند:
البته به این لیست می‌توان یک‌سری دیگر از نشریات را هم اضافه کرد که در بازه زمانی ذکرشده تنها به صورت مشترک با نشریات دیگر در یک ویژه‌نامه حضور داشته‌اند و به صورت مستقل شماره‌ای منتشر نکرده‌اند:
باغ کاج، ایرانگرد، حکمت و فلسفه اسلامی، رشد، پارازیت، نجوا، رسام، نقش، رویان هوافضا، رویان مهندسی شیمی و نفت، ره‌بر
تک‌شماره‌ای‌ها
نشریات زیر فقط یک شماره آن هم در پاییز ۹۹ منتشر کرده‌اند:
بوطیقا، مجال، هم‌نورد، نقش خیال، رویان مهندسی و علم مواد، شورای صنفی
نشریات زیر فقط یک شماره در زمستان ۹۹ منتشر کرده‌اند:
دگر، کیش مهر، درنگ، نانو
نشریات زیر هم یک شماره در بهار و تابستان ۱۴۰۰ منتشر کرده‌اند:
اگزرژی، متریال‌تایمز، جرئت اندیشیدن
نشریات زیر تنها شماره‌شان را در مهر ۱۴۰۰ منتشر کرده‌اند:
موضع، طنین
البته باید اشاره کرد که «رویان مهندسی و علم مواد» به «پراش» تغییر نام پیدا کرده و دیگر نشریه‌ای با این نام وجود ندارد.
فصل‌نامه‌طورها
نشریات زیر در سیزده ماه اخیر بین ۲ تا ۴ شماره منتشر کرده‌اند:
درمورد لیست بالا ذکر سه نکته خالی از لطف نیست؛ اول اینکه «ترنج» شماره آخرش را به صورت یک نشریه صفحه‌بندی‌شده منتشر نکرده و به انتشار فایل پی‌دی‌اف متن‌های این شماره اکتفا کرده و دیگر آنکه «پراش» همان «رویان مهندسی و علم مواد» است که تغییر نام و برند یافته است. همچنین «سویه» از ابتدای سال ۱۴۰۰ کارش را شروع و چهار شماره خودش را در این مدت منتشر کرده و به همین خاطر اطلاق عنوان فصل‌نامه‌طور مناسب سویه نیست.
میانه‌روها
نشریات زیر در بازه اول مهر ۹۹ تا پایان مهر ۱۴۰۰ فعال‌تر بوده و در این مدت بین ۵ تا ۹ شماره منتشر کرده‌اند:
حیات، طلوع، بارقه، مشتاق، در دانشکده، بامداد، دکوپاژ، صدف، حرکت، خمش، میدان انقلاب
پرفرکانس‌ها
نهایتا نشریات زیر بیش از ده شماره مستقل در این مدت منتشر کرده‌اند:
آنتروپی، اوج
سال سخت کرونا
بازه زمانی‌ای که برای این بررسی انتخاب کردیم، همه‌اش مصادف بوده با شیوع کرونا و مجازی بودن فعالیت‌های دانشگاه، به همین خاطر عجیب نیست اگر نشریات دانشجویی هم مثل باقی فعالیت‌های دانشجویی خیلی رمقی نداشته باشند. چاپ نشدن نشریات و اکتفای همه آنها به نسخه‌های دیجیتالی که خواندن‌شان معمولا سخت‌تر از نسخه‌های کاغذی‌ست هم مزید بر علت بوده که حال‌وهوای نشریات شریف حداقل به طراوت یکی دو سال قبل نباشد.
از اول مهر ۱۳۹۹ تا پایان مهر ۱۴۰۰ در مجموع ۱۸۴ شماره نشریه منتشر شده، در حالی که از اول شهریور ۹۸ تا پایان شهریور ۹۹ در مجموع ۲۷۵ شماره نشریه چاپ شده بود، یعنی کاهش ۳۰ درصدی تعداد شماره‌های نشریات.
تعداد نشریاتی که در این یک سال و یک ماه هیچ شماره‌ای منتشر نکرده‌اند، نسبت به تعداد نشریاتی که در بازه اول شهریور ۹۸ تا آخر شهریور ۹۹ شماره‌ای نداشته‌اند، افزایش زیادی پیدا کرده؛ ۲۹ نشریه در ۱۳ ماه گذشته هیچ شماره‌ای (حتی شماره مشترک با نشریات دیگر نداشته‌اند)، در حالی که سال قبل این عدد بسیار کمتر بود و به کمتر از ۱۰ نشریه محدود می‌شد.
نشریات «اوج»، «حیات»، «ایوان»، «بارقه»، «بامداد»، «حرکت»، «مشتاق»، «خبرنامه»، «خمش»، «در دانشکده»، «میدان انقلاب»، «صدف»، «طلوع» و «مجله عمران» نشریاتی هستند که در دو سال گذشته روند پایدار و فعالی داشته‌اند و همیشه روی میز نشریات شریف حاضر بوده‌اند.
نشریه‌های «ترنج»، «داد»، «کیش مهر»، «بوطیقا»، «ریحانه»، «منبر»، «دانشجو»، «راوی»، «رایانش»، «جرئت اندیشیدن»، «ماریو» و «بیداد» نسبت به سال گذشته فعالیت‌شان از نظر انتشار شماره کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
«رویان مهندسی هوافضا» و «شریف‌الصناعیه» پارسال فعالیت قابل توجهی داشتند، اما امسال به طور رسمی از جمع نشریات شریف خداحافظی کردند و به همین علت تعداد نشریاتی که منتشر کرده‌اند، نسبت به پارسال کاهش زیادی پیدا کرده است.
کاهش فعالیت فروغ را می‌توان تا حد زیادی ناشی از تعلیق ۹ ماهه آن دانست.
«آنتروپی» و «سویه» با وجود تأسیس در یک سال گذشته، فعالیت منظم و پرشماره‌ای داشته‌اند.
از همه رنگ
در این گزارش نشریات را از نظر فعالیت و تعداد شماره‌های منتشرشده در یک بازه ۱۳ ماهه بررسی کردیم. بررسی کیفی نشریات شاید بیشتر سلیقه‌ای باشد و حرف و حدیث بیشتری در آن پیش بیاید، اما به لحاظ رعایت اصول کار نشریاتی و انتخاب سوژه و مطالب دست‌اول و سابقه مناسب، نشریات زیر آنهایی هستند که از نظر ما دنبال کردن‌شان واقعا ارزشش را دارد:
در بین نشریات دانشکده‌ای، «در دانشکده» (مهندسی شیمی و نفت)، «اوج» (هوافضا)، «آنتروپی» (شیمی)، «اکسیر» (شیمی)، «بارقه» (برق)، «خمش» (مکانیک)، «مجله عمران» و «پراش» (مواد) خود را بهتر نشان داده‌اند. «رایانش» (کامپیوتر) هم به شرط شروع دوباره فعالیت مخاطبان خودش را دارد. «ژرفانامه»، «تکانه» و «شباهنگ» از دانشکده فیزیک، «درایه» از دانشکده علوم ریاضی و «مجله صنایع» معمولا فاصله بین شماره‌هایشان زیاد است و در کل نیاز به تلاش بیشتر دارند.
نشریات تشکلی معمولا ارزش ورق زدن و خواندن دارد؛ «میدان انقلاب» بسیج دانشجویی، «خبرنامه» و «دانشجو» از انجمن اسلامی، «عطش» از جامعه اسلامی و «صدف» از انجمن اسلامی مستقل.
حوزه زنان چند نشریه فعال و خوب و دغدغه‌مند را در خود جای داده است؛ «فروغ» از انجمن اسلامی، «ریحانه» از هیئت الزهراء (س)، «طلوع» از انجمن اسلامی مستقل و «ثمین» از بسیج دانشجویی.
«حرکت» و ضمیمه آن «کوریره‌دلاشریف» نشریات شریف را از نظر ورزشی کاملا تأمین کرده‌اند.
«بامداد»، «ایوان» و «بوطیقا» از کانون شعر و ادب مخاطبان خاص و ادبیات‌دوست خودش را دارد، هرچند شاید تجمیع‌شان در یک نشریه به نفع همه آنها باشد. «دکوپاژ» هم نشریه مستقلی‌ست که بار سینمایی نشریات را به دوش می‌کشد.
«داد» از جمله نشریات مستقلی‌ست که با حضورش در شریف سطح نشریات را یک پله ارتقا داده و امیدواریم دوباره به روزهای پرفروغ‌ترش برگردد.
فضای مذهبی نشریات شریف هم بسیار غنی است؛ «حیات»، «منبر» و «محتشم» از هیئت الزهراء (س) و «مشتاق» از کانون مهدویت میثاق.
«خوبگاه» از کانون فرهنگی خوابگاه شهید احمدی روشن در زمینه خوابگاه‌ها فعال است، اما هم نیاز دارد که خودش فعال‌تر شود و هم سایر خوابگاه‌ها در این زمینه تکانی به خودشان بدهند.
